王崇芳网文之---§1-086-一笔双叙(silepso)
§1-086-一笔双叙(silepso)
王崇芳
在文学作品中,尤其是在诗歌和抒情散文中,为了创造某种特殊的修辞效果,作者可以打破词语搭配的常规,使词的搭配产生变异形式,这就是词的异常搭配。世界语中有好几种异常搭配的修辞手段,“一笔双叙”是其中之一。
一笔双叙(silepso)是指一个词(通常是动词、形容词或介词)以同样的语法关系但以不同的语义(通常以本义和引申义或比喻义)同时与两个名词(有时与更多的名词)相搭配的一种修辞方式。“silepso”一词来自希腊语syllepsis,原义为“共同取用”(kune preni)。这种修辞手法是建立在词的多义性的基础上的。它能产生新奇、幽默的效果,使语言富有感染力。一笔双叙和轭式搭配的区别在于:前者是借助词的多义性用一个多义词搭配两个(或更多的)名词,其关键词表现出词义上的变化;后者中的关键词只能与其中的一个名词构成正常搭配;它与另一个名词在逻辑上本来是不能搭配的,只是由于前面的正常搭配的影响才能与它形成巧妙的结合(请参阅拙文《轭式搭配》)。
下面举一些一笔双叙的例子:
Ŝi forlasis sian koleron kaj ĉaron. 她下了车,也不再生气。(句中的forlasi以引申义与koleron搭配,以本义与ĉaron搭配。)
La generalo kolektis sian kuraĝon kaj siajn soldatojn. 将军鼓起勇气,召集起他的士兵。(句中的kolekti以引申义与kuraĝon搭配,以本义与soldatojn搭配。)
Li perdis sian brakhorloĝon kaj sian bonan humoron. 他丢了手表,心情很不好。(句中的perdi以本义与brakhorloĝon搭配,以引申义与bonan humoron搭配。)
Ŝi malfermis la pordon kaj sian koron al la senhejma knabo. 她向那无家可归的男孩敞开了大门和她的心。(句中的malfermi以本义与pordon搭配,以比喻义与sian koro搭配。)
Li foriris kun sia edzino kaj longa nazo. 他拉长着脸和妻子一起走开了。(句中的kun与sia edzino搭配,表示“和…一起”,与longa nazo搭配表示“带着”,“具有”。)
Mia karulino estas pli dolĉa, ol mielo. 我的心爱的人比蜜还甜。(句中的dolĉa以比喻义与karulino搭配,以本义与mielo搭配。)
Iliaj mokoj estos eĉ pli akraj ol glavo. 他们的讥笑比刀还要尖锐。(句中的akra以比喻义与moko搭配,以本义与glavo搭配。)
顺便说一下,“silepso”还可以作语法术语,指“(词在数的变化上)按词义配合”。例如:
Via idaro estos fremduloj en tiu lando. 你的后裔在那个国家中将是外来人。(句中idaro与fremduloj的数的配合不按词形而按词义。)