世运一生的泰奥•容格

石成泰

说起报道全世界世运的刊物《世界语信使报》（Heroldo de Esperanto），大约我们都知道，这份从创刊起一直出版发行到现在的刊物，已经坚持了整整九十年！而它的创始人泰奥•容格（Teo Jung, 1892-1986）的名字，很多人会觉得陌生。其实他也是一位杰出的世界语诗人和作家。

Teo Jung

泰奥•容格，1892年出生在德国Meckenheim，由于家里穷，十五岁就辍学去做工。1910年，他十八岁时，学会了世界语，他用世界语写的故事，还不止一次在“花儿”（Floraj Ludoj）文学竞赛上得过奖。他积极参与地方和德国的世界语协会组建，国际世界语大会（UK）的筹备，办刊物。1920年创办了双周刊《世界语必胜》（Esperanto Triumfonta），这份刊物1925年改名为Heroldo de Esperanto。他靠自己的奋斗和努力，开办了印刷厂，出版世界语书刊。纳粹上台后，他于1936年移居到荷兰，继续为世界语工作。1962年，他七十岁时把《世界语信使报》的编辑出版工作移交给海牙的“世界语学院”（Internacia Esp-Instituto en Hago），才算“退休”。

1926年，他以德意志民族传说为素材创作的一本诗集《爱的高歌》（La Alta kanto de la amo）出版了，1928年还出了第二版，我国有魏荒弩教授的汉译本。他写的诗在世界语刊物上发表，1935年出版了一本诗集“去上战场”（Ek al batal’）。他的诗作Iam，被奥德收入在《世界语诗选》（Esp-a Antologio）之中：

Iam
Mi migris tra la vasta mondpalaco
Kun komprenema kor’ kaj ĝu-malsato,
Kaj ĉie min alridis dia paco,
Kaj ĉio renkontita estis frato.
……

1927年，他的长篇小说《梦幻之国》（Landoj de l’ fantazio）出版了，这部原创小说写的是虚幻“乌托邦”（utopio）的故事。人类从希腊先哲柏拉图写《理想国》开始，到十六世纪托马斯•莫尔（Thomas More）写《乌托邦》，幻想着能生活在那样一个“一切都是完美的梦幻之国”——乌托邦（Utopio: revata lando, kie… ĉio estas perfekta – el PIV）。

我们在柴门霍夫homanarismo的信徒泰奥•容格笔下看到的是：“拉斯帕萨是个被高山和荒原与其他世界阻隔的世外桃源。它的居民把外部世界那些文明国家，看成对他们来说是‘大魔法师的梦幻之国’。而拉斯帕萨则代表着被文明国家居民向往的乌托邦。有两个美国人乘飞机来到拉斯帕萨，用飞机带走两名拉斯帕萨的王子到世界各国旅行：美国、荷兰、比利时、法国、芬兰、德国等等。他们在纽约看到那里的居民，完全失望了……”（la paradiza landeto Raspaza, kiun forbaras de la cetera mondo montegoj kaj dezertegoj. La enloĝantoj revas pri la civilizitaj landoj de la ekstera mondo, kiuj por ili estas la “fantaziaj landoj de l’ grandaj sorĉistoj”, dum Raspeza reprezentas la utopion revatan de multaj loĝantoj en la civilizitaj landoj. Al Raspeza venas per aviadilo du usonanoj, kaj peraviadile kondukas du raspizajn princojn al diversaj landoj de la mondo: Usono, Nederlando, Belgujo, Francujo, Finnlando, Germanujo, ktp. La seniluziiĝo de la du princoj estas kompleta. Ili vidas, ke la loĝantoj de Novjorko…）⑴

他们看到的是：“……一些人压迫另一些人，强者欺负弱者。他们渴望金钱超过渴望精神幸福，为此他们杀人，为此他们抛洒鲜血。

他们发明出旨在用于战争、毁坏的大管子，他们把雷电装进它的肚子里。他们相互迎面走来说着客套话，怀揣着恶意……

把雷电从大管子里放出来，颠覆‘敌人’的军队和城市。身体破碎，鲜血飞溅；制造无尽的苦难……

他们的姑娘是不知羞耻的下贱女人：她们出卖亲吻，用爱情来讨价还价……”（…unu subpremas alian, malfortan pli forta forpuŝas. Oron ili avidas pli ol animan feliĉon – por ĝi ili mortigas, por ĝi ili verŝas la sango. Tubojn ili eltrovis, celante militon, detruon, en kies ventron enkaptis ili la fulmotondron. Kaj ili iras renkonte unu al alia, kun malsinceras paroloj kaj kun intencoj malicaj…Ellasante la fulmon kaj tondron el siaj tubegoj, ke renversiĝu armeoj kaj urboj de l’ ‘malamikoj’. Kaj dissplitiĝas la korpoj, kaj ruĝa la sango disŝprucas; regas senlima sufero…Malĉastulinoj senhontaj estas iliaj knabinoj: ili forvendas la kison kaj pri la amo marĉandas …）
总之，两位王子看到的不是理想的文明和有教养的理想之国，他们返回拉斯帕萨。

泰奥•容格用“外部世界”的眼光来观察我们的世界，对人类社会的弊端做出深刻的嘲讽。但他笔下的拉斯帕萨又是什么样子呢？他写到：

“那里和这里都有好人和坏人。在拉斯佩帕萨，一般来说，精神文化是在更高层次，人更真诚，更宽容，更倾向自由，更大度……”（ekzistas bonaj kaj malbonaj tie kaj tie ĉi. En Raspaza, ĝenerale, la anima kulturo staras sur pli alta ŝtupo, kaj la homoj estas pli sinceraj, pli toleremaj, pli liberalemaj, pli vastanima…）可是作者藉助小说里的美国人Jack Benson的话说：“这是——美丽的天堂吗！人们在那里会厌倦得毁掉！……没有夜总会，没有酒吧，没有刊物，没有爵士乐队，没有拳击，没有足球，没有报纸——同你的天堂一起滚吧！还有这个寂静！它能让你发疯！没有汽车，没有电车，地上、地下没有火车！你把这个叫做天堂吗？”（Bela paradizo – tio! Kie oni pro enuo pereas! …Nenia kabareto, nenia bar’o, nenia revuo, nenia Jazz-bando，nenia boksbatalo, nenia futbalo, nenia ĵurnalo – iru kun via ‘paradizo’! Kaj tiu senbrueco! Frenezigi ĝi povus vin! Nenia aŭtomobilo, nenia tramo, nenia fervojo sur, sub kaj super la tero! Kaj tion vi nomas paradizon?）⑵

作家憧憬的是“如果（！）人们能同时拥有拉斯帕萨高度的精神文明和白种人的知识，这应该会是完美的生活！”（Se oni povus samtempe havi la alta animan kulturon de Raspaza kaj la scion de la blankhaŭtuloj, tio devus esti perfekta vivo!）⑶

他这部小说里向往的梦幻之国，也许只存在于政客们对自己选民的许诺中。泰奥•容格这本小说，给读者留下的是一道思考题。

他也翻译了不少文学作品，有名的是雷马克的那本《西线无战事》（Remarque: En okcidento nenio nova，kuntradukinto 1929）。

泰奥•容格对世界语的新闻语言风格做出了突出的贡献。晚年他写了一部回忆录Ĉiu Ĉiun，400页，1979年由TK / Stafeto出版社出版，值得一看的好书。

他1986年辞世，享年九十四岁。

2015-07-03，大庆

⑴ W. Auld: Vereco Distro Stilo, Iltis, 1981, p. 49
⑵ same ⑴, p. 51
⑶ same ⑴, p. 51