与世友聊天时，有时会听到这样的话：我不喜欢文学作品，更不喜欢世界语早期，包括老柴的作品---都过时了，没用，读之浪费时间。我只喜欢实用的。

我不同。

我喜欢文学作品。但不是作品的情节吸引了我，尽管有些作品情节确实很吸引人，但民族语有更多吸引人的作品。吸引我的是世界语表达。同一内容，不同国家不同的人，表达千姿百态，各有妙处，不能不令人着迷。

我还喜欢经典。喜欢早期优秀世界语者优秀的作品，喜欢柴祖的作品。那些作品，也许有些表达已经废弃不用，但整体表达仍是那么清晰明了，比现在大多数世界语者的表达不但没有丝毫逊色，反而更胜一筹。我喜欢早期那些先驱们在作品中闪现的对我们语言的爱与激情，尽管现在的我已然没了那种激情。
我喜欢读那些经典作品，这让我在看后来的一些作品时，能够有能力更深刻地理解作品中一些表达更深一层的含义与情感。正如我们国人，不管喜欢不喜欢那“无用、过时的”文言文，喜欢不喜欢古诗歌，我们数年义务教育中都必须去学习，我们看电视小说甚至电子游戏中，都会让你时不时地“被学习”。而这些学习，让你在别人说话时，在看小说，在打游戏时，能够理解一些字面后的意思与情感。“高山流水”，“阳春白雪”，等的表达下，并非单纯字面上的意思。

世界语问世时间虽不长，但也有自己的“经典”。我们看看这EL LA "VERDA BIBILO"
中第一句话En la komenco la Senkorpa Mistero kreis Volapukon.中的一个表达吧: la Senkorpa Mistero。如果你没读过柴祖的诗歌PREGO SUB LA VERDA STANDARDO， la Senkorpa Mistero 也就是几个单词的组合，一种表达而已，若看过，感觉上就有了一点点不同。我们看一下吧：

PREGO SUB LA VERDA STANDARDO

Al Vi, ho potenca senkorpa mistero,
Fortego, la mondon reganta,
Al Vi, granda forno de 1’ amo kaj vero
Kaj forno de vivo konstanta,
Al Vi, kiun ĉiuj malsame prezentas,
Sed ĉiuj egale en koro Vin sentas,
Al Vi, kiu kreas, al Vi, kiu reĝas,
Hodiaŭ ni preĝas.

Al Vi ni ne venas kun kredo nacia,
Kun dogmoj de blinda fervoro:
Silentas nun ĉiu disput’ religia
Kaj regas nun kredo de koro.
Kun gi, kiu estas ĉe ĉiuj egala,
Kun gi, la plej vera, sen trudo batala,
Ni staras nun, filoj de 1’ tuta homaro
Ĉe Via altaro.

Homaron Vi kreis perfekte kaj bele,
Sed ĝi sin dividis batale;
Popolo popolon atakas kruele,
Frat’ fraton atakas ŝakale.
Ho, kiu ajn estas Vi, forto mistera,
Aŭskultu la voĉon de 1’ preĝo sincera,
Redonu la paĉon al la infanaro
De 1’ granda homaro!

Ni juris labori, ni juris batali,
Por reunuigi 1’ homaron.
Subtenu nin, Forto, ne lasu nin fali,
Sed lasu nin venki la baron;
Donacu Vi benon al nia laboro,
Donacu Vi forton al nia fervoro,
Ke ĉiam ni kontraŭ atakoj sovaĝaj
Nin tenu kuraĝaj.

La verdan standardon tre alte ni tenos;
Ĝi signas la bonon kaj belon.
La Forto mistera de 1’ mondo nin benos,
Kaj nian atingos ni celon.
Ni inter popoloj la murojn detruos,
Kaj ili ekkrakos kaj ili ekbruos
Kaj falos por ĉiam, kaj amo kaj vero
Ekregos sur tero.

Kuniĝu la fratoj, plektiĝu la manoj,
Antaŭen kun pacaj armiloj!
Kristanoj, hebreoj aŭ mahometanoj
Ni ĉiuj de Di’ estas filoj.
Ni ĉiam memoru pri bon’ de 1’ homaro,
Kaj malgraŭ malhelpoj, sen halto kaj staro
Al frata la celo ni iru obstine
Antaŭen, senfine!

看过后，这会儿也许你还是没觉得有什么，没关系，先熟悉下这首“古诗”吧，你以后的阅读中，可能还会在其他人的作品中看到其中的一些词语，也许那时，你会觉得，之前看过这首诗其实挺好的。