Pri priskribado de prononco de Esperanto 世界语发音描述
En la lernado de Esperanto, ni ofte uzas ĉinajn literojn por komenti. Ĉi tio ankaŭ oftas en la Verda Reto.
在世界语学习中,我们常常使用汉字注音。这种情况在绿网上也很常见。
[图片]
@Verda Reto 绿网截图
(Uzi ĉinajn literojn por komenti la prononcon de "l" post la vokalo en silabo 用汉字描述“l”在同一音节元音后边的读音)
Prene la ekzemplon en la bildo, ĉu la "l" ĉe la fino de la vokalo similas al "尔"?
就拿图中的例子来说,元音末尾的“l”真的像“尔”吗?
Ĝi eble sonos tiel. Tamen, ĉu la prononco de "尔" estas la sama en ĉiuj dialektoj? Kiu dialekto estas la normo?
可能听上去像是。不过,“尔”字在各个方言中发音一样吗?以哪个方言为标准呢?
Se mandarenaĵa estas la normo, la fino de "尔" estas elparolata proksima. Esperante l estas flanka proksima, kaj la l post la vokalo rajtas havi mol-palatan ŝanĝon. Sed kiajn informojn "尔" donas al ni? Fizike parolante, ĉi tiu sono estas iomete pli malalta ol la norma l - la mol-palata movado estas abrupte priskribita kiel pli malalta.
若是以普通话为标准,“尔”的韵尾读近音。世界语l读边近音,元音后边的l允许有软腭化的音变。可是,“尔”给我们什么信息呢?从物理上来说,这个音比标准的l音偏下一些——软腭化的动作,硬生生被描写成了偏下的。
Jen, ke la fonetikado de ĉinaj literoj ne povas precize priskribi la leĝon de sonŝanĝoj.
这就是,汉字注音,不能准确地描绘出音变的规律。
Se ni diras, ke la prononco de "l" en "al" estas iom malklara, jen la rezulto de la prononco de la lango proksime al la mola palato. Ĉu ĉi tio estas pli specifa? Se ni nur uzas la ĉinajn literojn, krom ricevi misprononcon, antaŭjuĝaĉon kontraŭ la mol-palataligita "l", kion alian ni povas ricevi?
如果我们说,在“al”这样的字母组合中,“l”的发音模糊一些,这是舌面贴近软腭发音的结果。这样是不是更具体呢?如果只用汉字注音,我们除了得到一个错误发音,一种对软腭化“l”的猥黩偏见,还得到了什么?!
En Esperanto-instruado, instruistoj ofte lasas lernantojn fari imitajn ekzercojn por lerni Esperantan prononcon, sed iuj neniam donas al lernantoj ĝustan prononcon de Esperanto.
在世界语教学中,先生们往往让学习者们进行模仿练习,学习世界语读音,有的却从不交给学习者们世界语发音准确的口型。
Do ekzistas tia situacio - lernantoj provas trovi la sonojn en sia gepatra lingvo kaj establi ligon kun la prononco de Esperanto.
于是出现了这样的情况——学习者们努力寻找母语中的音,和世界语发音建立联系。
Iu parolas mandarenon kaj prononcas la ĉinan pinjinon "sh" kiel senvoĉa kakuminala frikativo. Li aŭdas malsamajn supersignojn, kiaj ofte faras ĉi tiun kiel senvoĉa malantaŭ-gingiva frikativo, senvoĉa malantaŭ-gingiva-mol-palata frikativo, senvoĉa gingiva klank-frikativo, kaj ktp. Ĉar ĉi tiuj sonoj transdonas la saman semantikon en la lingvo, li nature asocias ĉi tiujn sonojn kune kaj ne plu sentas la distingon inter ili, kvankam ili estas klare malsamaj. Tial homoj ne nepre distingas inter esperanta ŝ (senvoĉa malantaŭ-gingiva frikativo) kaj Pinyina sh (senvoĉa kakuminala frikativo). Eble ili miskomprenis ŝ, formante kutimon laŭlonge de la tempo, malfacile korekteblan.
某人操普通话,把汉语拼音“sh”发成卷舌清擦音,往往听到不同口音的人把这个音位发成龈后清擦音、龈后-软腭清擦音、龈清边擦音等。由于这些音在普通话中传达语义相同,其人自然就将这些音联系在一起,对它们之间的区分不再敏感,尽管它们区别明显。于是其人不一定区分世界语的ŝ(龈后清擦音)和汉语拼音的sh(卷舌清擦音),可能误读了ŝ,久而久之形成习惯,难以改正。
[图片]
(Bildoj de senvoĉa malantaŭ-gingiva frikativo, retroira-vela senvoĉa frikativo, senvoĉa malantaŭ-gingiva-mol-palata frikativo kaj senvoĉa gingiva klank-frikativo, mapita de Spectroid)
(龈后清擦音、龈后-软腭清擦音、龈清边擦音的语图,Spectroid作图)
Tie, ripeta praktikado de aŭskultado kaj ripetata imitado povas nur emfazi erarojn, kaj iri pli kaj pli laŭ la malĝusta vojo.
在这时,反复练习听力,反复模仿,也只能强调错误,在错误的道路上越走越远。
Mandarena ĉina povas distingi eksplodan elparolon laŭ ĉu aspiri aŭ ne. Kaj Esperanto distingiĝas per klareco. Do samlandanoj eble konfuzas la diversajn eksplodajn de Esperanto.
汉语普通话可以通过是否送气来区分爆发音。而世界语是以清浊来区分的。于是同胞们可能混淆世界语的各个爆发音。
Iuj instruistoj rekomendas lerni elparolon per imito, sed ili ne rajtas prononci la elparolon, argumentante, ke aliaj povas kompreni ĝin! Tiam, kiam iuj Esperanto-parolantoj traktis la senvoĉajn eksplodajn tute, la instruistoj ne povas aŭdi la diferencon inter senvoĉa kaj voĉa, kaj anstataŭe kritikis la parolantojn, dirante, ke ili okupiĝas pri kurbaj manieroj. Kia "duobla normo" ĉi tio estas!
有些先生主张通过模仿学习发音,自己却发不准读音,辩称说,别人能听懂就行!那么,在一些世界语者把清爆发音全部进行不送气处理时,先生们听不出清爆发音和浊爆发音的区分了,反过来批评说话者,说他们搞歪门邪道。这又是何等的“双重标准”!
Jen la diferenco inter nia gepatra lingvo, fonologia strukturo kaj Esperanto. Ni regis la gepatran lingvon, sed supozas, ke la prononco de la gepatra lingvo estas tiel natura, kiel birdo scias flugi. Ĉi tio ne estas. Observi Esperanton nur per la gepatra lingvo nur puŝos nin al antaŭjuĝo.
这就是,我们的母语,音系结构和世界语的不同。我们掌握了母语,却理所当然地认为,母语的发音规律,像是鸟儿懂得飞翔一般自然。实则不然。只通过母语来观察世界语,只会把我们推向偏见。
Ĉu ni do serĉu solvon por objektive priskribi la prononcan leĝon de Esperanto?
那么我们是不是应该寻求一种方案,客观描述世界语发音规律呢?
La Internacian Fonetikan Alfabeton. Ĉi tio estas aro de fonetikaj skribmanieroj, kiuj povas priskribi preskaŭ ĉiujn fonemojn, kiuj ekzistas en homa lingvo.
我们看到国际音标。这是一套记音方法,几乎可以描述人类语言中存在的所有音位。
[图片]
Retejo pri la Internacia Fonetika Alfabeto 关于国际音标的网站:https://www.internationalphoneticassociation.org/IPAcharts/inter_chart_2018/IPA_2018.html
La Alfabeto estas komplika. Memorigi la tutan aron de IFA estas ege tempopostula nur por eltrovi la ĝustan prononcon en unu aŭ du lingvoj. Ĝi estas nenecesa.
国际音标字母是复杂的。如果只是为了搞清楚一两门语言中的准确发音,而去记忆整套国际音标,是极其浪费时间的,没必要。
Tamen IFA ankaŭ provizas nin per farebla fonetika kadro.
不过,国际音标也为我们提供了一个可行的语音框架。
Ekzemple,
Sonoj povas esti dividitaj en konsonantojn kaj vokalojn; (ĉi tiu estas tre resuma!)
Iuj konsonantoj distingiĝas per agorda pozicio, voĉeco kaj agorda metodo;
Vokaloj distingiĝas per la pozicio de la lango, ĉu la lipoj estas rondaj aŭ ne, kaj la grado de malfermo...
比如,
音可以分为辅音和元音;(这条就极有总结性!)
可以通过调音部位、清浊、调音方法区分一部分辅音;
可以通过舌位、是否圆唇、开口程度区分元音……
Prenu ĉi tiujn tri erojn kiel ekzemplon. Lernante Esperanton, ni povas lerni prononcon: prononco estas dividita en konsonantojn kaj vokalojn; pri konsonantoj, de kiu parto de la buŝo, ĝi estas senvoĉa aŭ voĉa, kaj kiel agordi; pri vokaloj, kio pri la buŝa formo... Pensi pri ĉi tiuj povas helpi nin regi la ĝustan prononcon, kaj pli grave, malkovri la similecojn kaj ligojn inter la diversaj prononcoj!
就拿这三条来说,我们在世界语学习中,可以这样学发音:发音分为辅音和元音;关于辅音,它从口腔哪部分发出来,是清音还是浊音,如何调音(如爆发音、鼻音之类的);关于元音,口型怎么样……思考这些,可以帮助我们掌握准确发音更重要的是,发现各个发音之间的相同点及联系!
La IFA "Pliaj Simboloj" ankaŭ donas al ni ideojn por priskribi ŝanĝojn en prononco. Ekzemple "aspiro" estas grava. Per ĉi tiuj, ni povas priskribi la sonŝanĝon.
国际音标“附加符号”还为我们提供了描述发音变化的思路。比如“送气”,就是重要一条。有这些,我们可以描述音变。
Fine fakte la fonetikado de ĉinaj literoj povas kelkfoje helpi nin rapide establi ligon inter la prononco de Esperanto kaj la prononco de la responda lingvaĵo, kaj ĝi ne estas senutila. Tamen la kontraŭdiroj kaŭzitaj de diversaj fonologiaj sistemoj havas seriozajn konsekvencojn kaj ne povas permesi al ni ĝuste kompreni la prononcon de Esperanto.
最后说,其实汉字注音有时候可以帮助我们把世界语发音和对应母语发音迅速建立联系,也不是一无是处。不过,音系不同造成的矛盾,后果深重,不能让我们准确认识世界语发音。
以上,指出汉语普通话、世界语音系之间的矛盾,批评通过普通话音系观点学习世界语发音的方法,提出参考国际音标所有语音框架的、借助物理描述的学习世界语发音的方法。