猫 –– Kio estas Kato?
Kiam mi prijuĝas vortaron, mi ĉiam unue rigardas la vorton "kato". Kial? Nu, en mia lingvo, la nederlanda, la responda vorto "kat" (jes, tre simila, egala al la esperanta radiko!) havas minimume kvardek kvin signifojn! Kelkaj eĉ estas tre malproksime de la besto! Inter alie, la esperanta "kavaliero" (atentu! ne kavaliro, sed kavaliEro), kies signifon vi, verŝajne ne konas!
En multaj lingvoj oni povas uzi la vorton kato, ankaŭ por similaj, sed ĝenerale pli grandaj, bestoj: leonoj, tigroj, leopardoj... Sed... ĉu en Esperanto oni povas diri: La leono apartenas al la grandaj katoj. ??? Fakte, se oni obeas nian PIV-on, oni ne rajtas. Oni devus diri: La leono apartenas al la (grandaj) felisoj. Sed... mi pensas ke preskaŭ ĉiuj Esperantistoj, krom la harfenduloj kaj pedantuloj, senprobleme akceptas la cititan frazon. Oni ne juĝu ies lingvon per pesado de ĉiu vorto sur apoteka pesilo!
En la angla la vorto "cat" havas minimume ok signifojn! Foje esploru viajn vortarojn! Inter ili estas la signifo: kato kun naŭ vostoj.... populara nomo por tortura vipo, kaj tiun signifon, oni, strange, retrovas en tre multe da lingvoj, por la tiulingvaj "katoj".
Eĉ en la japana estas, laŭ mia vortaro, kvar signifoj! Krom nia karesbesteto, kiu Latine baptiĝis Felis silvestris, plie: gejŝo kaj klea piedvarmigilo (ebla esperantigo: nekoo aŭ hibaĉio?) kaj ankaŭ amento. Tiu ĉi lasta, amento, cetere, ankaŭ en multaj eŭropaj lingvoj estas nomita per diminutivo de tialingva "kato" (do: kateto). La tamen bonega japana-esperanta vortaro de Miyamoto Masao... traktas nur la unuan signifon!
En la PIV-artikolo pri kato nenio pravigas alian uzon ol tiu de la vera kateto, malgraŭ la cito de la Latinscienca nomo Felis silvestris, plej ofte estas uzata nur por la sovaĝa (arbara) kato. Por la domkato oni plej ofte uzas la latinsciencan Felis domestica aŭ Felis ocreata. Nu ja, la latinsciencaj nomoj tute NE estas tiel firme difinitaj kiel laikoj pensas! Nur du citoj lasas al ni iom da kubutlibero, nome la indiko ke kateto povas esti uzata, kiel karesnomo por virino aŭ infano. Nu, se mi foje povas nomi mian edzinon "kateto", tamen ofte mi preferus nomi ŝin "kato"!!! (eĉ falsa kato...). Kaj plie estas en la artikolo: mustelkato, kiel alia nomo por foino. Do.... kato povas, eble, indiki beston similan al kato! Tiu foino do estas iu bestokombino ... parte mustelo, parte kato? Jes ja, mustelo estas komplikita besto (pluraj genroj, car ili tiel malofte sin montras, kaj estas tiel rapidegaj, ke simplaj homoj uzas la saman nomon por serio da diversaj ... musteloj...)! Plie... ekzistas mustelŝarko, aŭ marmustelo... kiu do estas fiŝo, ŝarko! Jes, gekaraj, lingvoj estas komplikitaj! Verŝajne... ĉar homoj estas komplikitaj!