En Esperanto, ĉu plaĉas asocii morfemon -iĝ- kun voĉo?

作者: XuYifei, 来自: 上海 Shanghai, 发表于: Friday, August 20, 2021, 03:25 (202天前)

Saluton, karaj kamaradoj.
Mi renkontis malfacilaĵojn por resumi leĝojn de Esperanta gramatiko. Bonvolu helpi min kaj diskuti la aferon.

Estas vidpunkto, ke en Esperanto, krom aktiva voĉo kaj pasiva voĉo, ekzistas "meza voĉo" markita de morfemo -iĝ-. La "meza voĉo" ofte egalas al antikva greka. La vidpunkto ofte troviĝas en diskutoj je lingvaĵo (ekzemple, @https://www.zhihu.com/question/408828220a知乎). Ĉu la vidpunkto estas racia?

a) Difino de "meza voĉo"
Ĉar la tiel nomata "meza voĉo" de Esperanto ofte estas komparata kun antikva greka, kaj oni ĝenerale konsentas kun lingva leĝo de "meza voĉo", mi rilatas al uzadoj de meza voĉo en antikva greka kaj ellaboras difinon kaj ĉefajn uzadojn de "meza voĉo" de Esperanto.
Voĉo priskribas rilaton inter subjekto kaj predikato. Meza voĉo rilatas al ĉiuj voĉoj krom aktiva voĉo kaj pasiva voĉo.
Ĉefaj uzadoj:
1-) signifi refleksivecon, ~ mem, kiel λούομαι;
2-) signifi ion, kiu agas sur parto de si mem aŭ ion rilatan al si, kiel λούομαι πόδας;
3-) signifi fari ion por si, kiel φέρομαι ἆλθον;
4-) signifi malsame ol aktiva verbo, kiel βουλεύομαι (βουλεύω);
5-) objekta fleksia postulo de meza voĉo diferencas de aktivan, sed ideologio verba samas. Ekzemple, παύω faras akuzativon, kaj παύομαι faras genitivon;
6-) originala verbo ne havas aktivan voĉformon, do uzi anstataŭan mezan voĉformon, kiel ἔρχομαι.

b) Uzado de -iĝ-
[Konstitui verbon],
Nova vorto formita per radiko de ne-verbo, kio signifas, ke ĝia subjekto libervole aŭ nevole fariĝas stato indikita de radiko;
Nova vorto formita kun radiko de verbo, kio signifas, ke ĝi fariĝas stato montrata de radiko libervole aŭ nevole pro ago [ĉu ĝi devenas de subjekto aŭ de objekto];
Verboj kunmetitaj de -iĝ- povas esti libere ŝanĝitaj al substantivoj, adjektivoj aŭ adverboj ŝanĝante finon de vorto.

c) Rilatoj inter -iĝ- kaj "meza voĉo"
Diskutinte a) kaj b), mi trovis nur, ke -iĝ- rilatas al 1). (Se vi havus novajn malkovrojn.)
Tiel mi difinas "mezan voĉon" de Esperanto:
En Esperanto, mezan voĉon reprezentas -iĝ-, kiu kombinas ĉefan movadon kaj pasivan movadon: subjekto ankaŭ estas objekto de ago, kaj ĝi plenumas agojn sur si mem. Tial, mezvoĉa frazo ne povas havi alian objekton. Verboj estas netransitivaj. (Se vi havos novajn malkovrojn, vi povos aldoni.)
Krome, laŭ b), -iĝ- permesas preni objektojn. Tial -iĝ- ne ĉiuj montras al "meza voĉo".

ĉ) Netransitivaj verboj
Male al transitivaj verboj, netransitivaj verboj en Esperanto povas esprimi kompletan signifon sen objekto. Jen diferenco inter netransitivaj verboj kaj transitivaj verboj. Iuj (aŭ ĉiuj?) netransitivaj verboj kun -iĝ- post kaj antaŭe havas preskaŭ saman signifon. Se voĉo montras efektivan semantikon, tiam mi eltiras novan konkludon surbaze de konkludo de c). "Meza voĉo" ne ĉiuj bezonas -iĝ- kaj eble rilatas al netransitivaj verboj. Konkludo de c) estas renversita.

d) Forma kaj efektiva semantiko
Resumante mezan voĉon de antikva greka, mi trovis, ke la uzadoj de meza voĉo estas antaŭjuĝa al efektiva semantiko, kiel 1~3-), kaj iuj influas formojn, kiel 4~6-).
Tamen negrave kiel difini "mezan voĉon" de Esperanto, mi pensas, ke unu punkto devas esti sekvata: "meza voĉo" devas esti unuigita kun "aktiva voĉo" kaj "pasiva voĉo".

e) Difini signifojn de "meza voĉo"
Difinoj de ĉiuj Esperantaj gramatikaj kategorioj devas servi al ni por pli bone kompreni Esperantan gramatikon kaj apliki Esperanton. Do kiel valora estas la difino de la "meza voĉo" de Esperanto?
La ĉina estas analiza lingvo kun evidentaj gramatikaj trajtoj, kiuj distingas voĉojn. Ni ofte studas aktivan voĉon kaj pasivan voĉon de ĉina. Signo de pasiva voĉo estas "被". Meza voĉo estas ofte ignorata (难~, 好~, ~起来, ktp). Esplora tendenco povas reflekti la praktikan valoron de diversaj voĉkategorioj en la ĉina flanke.
La samo validas por Esperanto.

En resumo, ...
(Pardonon, kamaradoj. Mi esperas fini post kiam ni finos la diskuton.)

Estis longe. Dankon pro legado! :D