世界语中级教程学习辅导 第五单元语法

第五单元语法问答

(15-17课)
 
 

  1. 1.问:课本225页上的“Li estas ĵus veninta”和“Li ĵus venis”这两句话译成汉语都是“他刚来”,它们所表达的意思是否完全相同?我认为,在“他刚来”这句话中“来”这个动作显然已经发生,照理应该用过去时,但为什么在复杂时态中要用现在时的“estas”?

答:首先我们应该弄清构成复杂时态的“esti”和动词分词各自的作用。课本224页上说:“在复杂时态中,表示动作发生的时间,分词表示动作正在进行、已经完成或即将发生的状态。”由此可见,“Li estas ĵus veninta” 和“Li ĵus venis”虽然句意基本相同,但还是有点区别的。前者着重表示在说话人说话时“他刚来”的状态(这个状态仍然存在,所以esti需要用现在时形式),后者着重说明刚刚发生的“来”这一行为(因为这一行为已经发生,所以动词必须用过去时形式)。然而,尽管有这样的细微差别,由于复杂时态形式笨重,人们在实际使用中还是倾向于用简单时态代替复杂时态。
 

  1. 问:用简单时态代替复杂时态需要注意哪些问题?

答:将复杂时态改成简单时态一般需要:
1)  加适当的副词;
2)适当改变说法。
下面我们结合课本第十五课语法中所举例句逐一讲解如何将复杂时态改为简单时态的方法:(A为复杂时态的原句,B为改后的简单时态的句子)
1.
A.
Li estas parolanta en Esperanto. 他正用世界语讲话。
B.
Li nun parolas en Esperanto. 他现在用世界语讲话。
(说明:原句是现在进行时,改用简单时态现在时表达时,加或不加副词“nun”都可以。)
2.(见上面问题1回答中的讲解。)
3.
A.
Mi estas vojaĝonta eksterlanden. 我即将到国外旅行。
B.

  1. a)  Mi intencas vojaĝi eksterlanden. 我想到国外旅行。
  2. b)  Mi estas preta vojaĝi eksterlanden. 我准备到国外旅行。
  3. c)  Mi baldaŭ (aŭ: tuj) vojaĝos 我不久(或:马上)要到国外旅行。

说明:原句用的是现在未然时态,表示说话人即句中的主语mi即将到国外旅行的状态。原句的这个意思除了改用“intencas…”来表示之外还可以用其他方式表示,如b和c句。
4.
A.
La muro estas disfalonta. 墙就要倒塌。
B.

  1. a)  La muro tuj disfalos. 墙马上就要倒塌。
  2. b)  La muro baldaŭ disfalos. 墙不久就要倒塌。

说明:本句在语法形式上和前句相同。
5.
A.
Kiam vi vokis min, mi estis manĝanta. 你叫我的时候,我正吃饭。
B.

  1. a)  Mi manĝis tiam, kiam vi vokis min. 你叫我的时候,我当时在吃饭。
  2. b)  Mi ĝuste manĝis, kiam vi vokis min. 你叫我的时候,我正好在吃饭。

说明:原句的主句用的是过去进行时,表示说话人即主句中的主语mi在别人叫他的时候正在吃饭。从时间意义上来分析,从句中的“叫”和主句中的“吃饭”是过去发生的两个同时进行的动作,改成简单时态后除了两个动词,即vokis和manĝis都用过去时表示外,还必须加副词tiam(那时)或ĝuste(正好),否则就不能表示出这两个动作同时发生的关系。
6.
A.
Mi estis fininta la laboron, kiam sonis la kvina. 钟敲五点的时候,我做完了工作。
B.

  1. a)  Mi jam finis la laboron, kiam sonis la kvina. 钟敲五点的时候,我已经做完了工作。
  2. b)  Mi finis la laboron, antaŭ ol sonis la kvina. 钟敲五点以前,我已做完了工作。
  3. c)  Post kiam mi finis la laboron, sonis la kvina. 我做完了工作,钟才敲五点。

说明:原句的主句用的是过去完成时态,表示主句的“做完工作”发生在从句的“钟敲五点”之前。改成简单时态后必须在主句中另副词jam(已经),否则就无法分辨哪个动作在前哪个动作在后。另外,这句话也可以用“antaŭ ol”或“post kiam”改变句子的说法。但要注意:在使用“antaŭ ol”和“post kiam”改变句子说法的时候,要注意不能把两件事的先后关系颠倒。
7.
A.
Li estis rakontinta al mi la aferon, kiam vi alvenis. 你来的时候,他已给我讲过这件事。
B.

  1. a)  Li jam antaŭe rakontis al mi la aferon, kiam vi alvenis. 你来的时候,他已先给我讲了这件事。
  2. b)  Li rakontis al mi la aferon, antaŭ ol vi alvenis. 你来之前,他已给我讲了这件事。
  3. c)  Post kiam li rakontis al mi la aferon, vi alvenis. 他讲了这件事之后,你来了。

说明:原句中的主句用的是过去完成时态,表示主句的“讲这件事”发生在从句的“到来”之前,但“rakonti”是一个延续性动词,在B. a)中,主句改成简单时态以后,如果只加“jam”仍不能清楚地表示主句的动作已先完成的时间意义(人们也可以理解为他已经开始讲,也许还没有讲完),所以还必须再加副词“antaŭe”(先)。
注:动词按其本身的意思可以分为延续性动词和瞬时性动词。所谓延续性动词就是表示动作或状态有延续存在性质的动词,如atendi(等待)、skribi(写)、legi(读)、konstrui(建造)、desegni(画)、koni(认识)、akompani(陪同)、ami(爱)、bezoni(需要)、rigardi(看)、resti(停留)等。所谓瞬时性动词是指那些表示发生在一刹那间动作的动词,如eksalti(突地一跳)、ekscii(得知)、sidiĝi(坐下)、endormiĝi(入睡)、perdi(丢失)、forgesi(忘记)、atingi(到达)、doni(给)、kapti(捉住)、renkonti(遇见)、ricevi(收到)、trafi(击中)、trovi(找到)、fini(结束)等。
8.
A.
En la jaro 1886 la lingvo Esperanto estis aperonta. 1886年世界语即将发表。
B.

  1. a)  En la jaro 1886 Esperanto estis preta por aperigo. 1886年世界语已经准备发表。
  2. b)  En la jaro 1886 Esperanto ankoraŭ ne aperis. 1886年世界语尚未发表。

说明:原句用的是过去未然时态,表示1886年时世界语即将发表的状态,改为简单时态时,采用改变说法的办法。
9.
A.
Ŝi estas vivonta ankoraŭ multajn jarojn. 她还会活许多年。
B.
Ŝi havas ankoraŭ multajn jarojn por vivo. 她还有许多年的寿命。
说明:原句用的是过去未然时态,改成简单时态时,也采用改变说法的办法。
10.
A.
Kiam vi venos al mi, li estos dirinta al mi la veron. 当你(将来)到我这里来的时候,他已把真实情况告诉了我
B.

  1. a)  Kiam vi venos al mi, li jam antaŭe diros al mi la veron. 当你(将来)到我这里来的时候,他已先把真实情况告诉了我。
  2. b)  Antaŭ ol vi venos al mi, li diros al mi la veron. 在你到我这里来之前他将把真实情况告诉我。
  3. c)  Vi venos al mi, post kiam li diros al mi la veron. 在他把真实情况告诉我之后你才会到我这里来。

说明:原句主句用的是将来完成时态,由于主句的动词“diri”是延续性动词,改成简单时态需要加副词jam antaŭe(理由同第7句)。b)和c)是分别用antaŭ ol和post kiam的改法。
11.
A.
Mi ne farus la eraron, se li estus dirinta al mi la veron. 假如他已把真实情况告诉我,我就不会犯这个错误。
B.
Mi ne farus la eraron, se li antaŭe dirus al mi la veron. 假如他先把真实情况告诉我,我就不会犯这个错误。
说明:原句中的从句用的是假定完成时态(实际上就是假定式过去时),表示从句的动作先于主句的动作,所以改成简单时态时必须在从句中加表示“先”这一时间概念的副词antaŭe。
12.
A.
Kiam mia patro venos, estu dirinta al mi la veron. 请在我父亲来之前把真实情况告诉我。
B.

  1. a)  Kiam mia patro venos, diru al mi antaŭe la veron. 请在我父亲来之前,先把真实情况告诉我。
  2. b)  Antaŭ ol mia patro venos, diru al mi la veron. 请在我父亲来之前,先把真实情况告诉我。

说明:原句主句用的是命令完成态(实际上就是命令式过去时),表示主句的动作先于从句的动作,所以改为简单时态时必须在主句中加副词antaŭe(理由同上)。
 
结论:世界语中的复杂时态只是理论上的一种语法体系,在语言实践中是很少使用的。如果没有特殊需要,应该尽量避免这种笨重的语法形式,这是获得世界语良好文体的必要条件之一。用简单时态代替复杂时态的方法很多,以上所举的只是一些不全面的例子。学员们可以依据这些例子,举一反三,从中悟出更多、更好的方法来。
 

  1. 3.问:我在第十六课的《句子成分表解》中看到,主语、宾语和表语都可以由从句构成。请讲一讲从句在句中作主语、宾语、表语的语法特征。

答:可以在句中作主语、宾语和表语的从句都是名词性从句。所谓名词性从句,就是在句中起名词作用的从句。名词可在句中作主语、宾语、表语。因而名词性从句也可以作主语、宾语、表语。这些名词性从句分别称为主语从句、宾语从句和表语从句。名词性从句一般需要从属连词ke, ĉu或疑问词kiu, kio, kie等作引导。下面补充一些名词性从句的例子。
① 主语从句:
Estas al mi tre agrable, ke mi havas la okazon nun saluti vin. 我现在有机会向您致意,非常愉快。
Estas dubinde, ĉu li povas plenumi tiun taskon. 他能不能完成那项任务,值得怀疑。
Ne estas scieble, kiam li venos. 他什么时候来,无法知道。
Ŝajnas, ke la pluvo ĉesis. 雨好像停了。(此句无表语)
Kiu multon deziras, nenion akiras. (谚语)想要多得的人反而什么也得不到(贪多必失)。(这句话和课本229页上的“kio pasis, ne revenos”一样,都是无先行词关系从句作主语。关于无先行从句,请参看课本第一课语法。
② 宾语从句:
Ŝi diris, ke ŝi lernas Esperanton. 她说她在学世界语。
Li skribis al mi, ke mi veturu al Pekino. 他写信给我,要我去北京。
Mi scias, kion mi devas fari. 我知道自己该做什么。
Diru al mi, kiu estas la aŭtoro de tiu ĉi libro. 请告诉我这本书的作者是谁。
Mi ne povas diveni, kiom kostas la plumo. 我猜不出这支笔值多少钱。
Neniu scias, kie li loĝas kaj de kie li venis. 没人知道他住在哪里,来自何方。
Mi ne scias, ĉu li venos aŭ ne. 我不知道他来还是不来。
③ 表语从句:
Lia propono estas, ke ni tuj ekiru. 他的建议是:我们立刻就出发。
La problemo estas, ĉu li volas iri tien. 问题是他是不是愿意去那里。
Aero kaj akvo estas, kio estas necesa al ni por vivi. 空气和水是我们生活必需的东西。
La demando estas, kiel ni povos ellerni ĝin. 问题是我们怎样才能学会它。
 

  1. 问:请讲一讲直接宾语与间接宾语之间的关系与区别。

答:一般来说,宾语是主体动作施加的对象,即主体动作的承受者或目的。直接宾语是不通过介词直接和动词发生关系的宾语。直接宾语的语法标志是加宾格词尾-n(动词不定式作直接宾语时无语法标志。)例如:
S-ro Wang instruas Esperanton. 王先生教世界语。
Ili amas danci. 他们喜欢跳舞。
需要有介词作为媒介和动词发生关系的宾语叫做间接宾语。间接宾语所用的介词主要是pri, al, de. 例如:
Ni parolas pri Esperanto. 我们在谈论世界语。
Tiu libro apartenas al li. 那本书是他的。
Nenio mankas al mi krom tempo. 除了时间之外,我什么都不缺。
La poemo tre plaĉas al mi. 我很喜欢这首诗。
Li sciigis min pri la novaĵo. 他把这个消息告诉给我。
Li disiĝis de ŝi. 他离开了她。
Ŝi akceptis de li la donacon. 她接受了他的礼物。(请注意:这里的de实际上并不作“的”讲,而作“从”、“自”讲。)
有人对用de引导的间接宾语不太习惯。其实只要认真思考一下,我们就会明白这种间接宾语是完全合乎逻辑的:既然“Mi donis al ŝi libron”(我给了她一本书)中的“al ŝi”是间接宾语,为什么在“Mi prenis de ŝi libron”(我拿了他一本书)中的“de ŝi”(意思与“al ŝi”相反)就不能算是间接宾语呢?
但是,并不是所有以de为引导的介词词组都可以看作是间接宾语。例如在“li revenis de sia onklo”(他从他叔父那里回来)中的“de sia onklo”是地点状语,而在“li mortis de malsato”(他饿死了)中的“de malsato”则是原因状语。
某些及物动词的直接宾语可以改为间接宾语,同样,某些不及物动词的间接宾语也可以改为直接宾语。例如:
La ŝipanoj devas obei la ŝipestron (aŭ: al la ŝipestro). 船员应该服从船长。
Ŝi ridas je lia naiveco (aŭ: lian naivecon). 她笑他天真。
在某些既带有直接宾语也带有间接宾语的句子中,其直接宾语可以改为间接宾语,间接宾语也可以改为直接宾语。例如:
Li instruas min pri Esperanto. (aŭ: Li instruas al mi Esperanton.) 他教我世界语。
Mi petis de li permeson. (aŭ: Mi petis lin pri permeso.) 我请求他许可。
如果我们用间接宾语前的介词pri作前缀加于不及物动词前,则不及物动词就变为及物动词,原来的间接宾语就可改为直接宾语。例如:
Ni parolas pri Esperanton. 我们在谈世界语。
Ni priparolas Esperanton. 我们在谈论世界语。
Li pensas pri tiu demando. 他在想那个问题。
Li pripensas tiun demandon. 他在思考那个问题。
从上面两组例句中我们可以看出,带有前缀的动词和不带前缀的动词在词义上是有些细微差别的。一般来说前者比后者词义较为具体。
 

  1. 问:请讲一讲直接宾语与间接宾语之间的关系与区别。

答:一般来说,宾语是主体动作施加的对象,即主体动作的承受者或目的。直接宾语是不通过介词直接和动词发生关系的宾语。直接宾语的语法标志是加宾格词尾-n(动词不定式作直接宾语时无语法标志。)例如:
S-ro Wang instruas Esperanton. 王先生教世界语。
Ili amas danci. 他们喜欢跳舞。
需要有介词作为媒介和动词发生关系的宾语叫做间接宾语。间接宾语所用的介词主要是pri, al, de. 例如:
Ni parolas pri Esperanto. 我们在谈论世界语。
Tiu libro apartenas al li. 那本书是他的。
Nenio mankas al mi krom tempo. 除了时间之外,我什么都不缺。
La poemo tre plaĉas al mi. 我很喜欢这首诗。
Li sciigis min pri la novaĵo. 他把这个消息告诉给我。
Li disiĝis de ŝi. 他离开了她。
Ŝi akceptis de li la donacon. 她接受了他的礼物。(请注意:这里的de实际上并不作“的”讲,而作“从”、“自”讲。)
有人对用de引导的间接宾语不太习惯。其实只要认真思考一下,我们就会明白这种间接宾语是完全合乎逻辑的:既然“Mi donis al ŝi libron”(我给了她一本书)中的“al ŝi”是间接宾语,为什么在“Mi prenis de ŝi libron”(我拿了他一本书)中的“de ŝi”(意思与“al ŝi”相反)就不能算是间接宾语呢?
但是,并不是所有以de为引导的介词词组都可以看作是间接宾语。例如在“li revenis de sia onklo”(他从他叔父那里回来)中的“de sia onklo”是地点状语,而在“li mortis de malsato”(他饿死了)中的“de malsato”则是原因状语。
某些及物动词的直接宾语可以改为间接宾语,同样,某些不及物动词的间接宾语也可以改为直接宾语。例如:
La ŝipanoj devas obei la ŝipestron (aŭ: al la ŝipestro). 船员应该服从船长。
Ŝi ridas je lia naiveco (aŭ: lian naivecon). 她笑他天真。
在某些既带有直接宾语也带有间接宾语的句子中,其直接宾语可以改为间接宾语,间接宾语也可以改为直接宾语。例如:
Li instruas min pri Esperanto. (aŭ: Li instruas al mi Esperanton.) 他教我世界语。
Mi petis de li permeson. (aŭ: Mi petis lin pri permeso.) 我请求他许可。
如果我们用间接宾语前的介词pri作前缀加于不及物动词前,则不及物动词就变为及物动词,原来的间接宾语就可改为直接宾语。例如:
Ni parolas pri Esperanton. 我们在谈世界语。
Ni priparolas Esperanton. 我们在谈论世界语。
Li pensas pri tiu demando. 他在想那个问题。
Li pripensas tiun demandon. 他在思考那个问题。
从上面两组例句中我们可以看出,带有前缀的动词和不带前缀的动词在词义上是有些细微差别的。一般来说带有前缀的动词比不带前缀的动词在词义上更为具体、表达词义的程度更强。
 

  1. 问:根据“句子成分表解”中的划分,在“Petro lernas naĝi”这句话中的不定式“naĝi”是直接宾语,而在“Li iras promeni”中不定式“promeni”则是状语。那么,在语法分析中空间应该怎样辨别作直接宾语的不定式和作状语的不定式呢?

答:主要从意思上来判别。直接宾语是动作所涉及的直接对象或承受者。在“Petro lernas naĝi”这一句中,naĝi是lernas这一行为所涉及的直接对象。学什么?学游泳。所以,naĝi是直接宾语。而在“Li iras promeni”这句话中,promeni之所以是状语,因为它表示iras这一行为的目的。去干什么?散步。因而promeni就应该被看作目的状语。下面再举一些动词不定式作直接宾语和状语的例子。请注意判别。
Mi permesas al vi foriri. 我准许你离开。(foriri作直接宾语)
Mi deziras legi libron. 我想要读书。(legi是deziri的直接宾语)
Mi deziras lerni danci. 我想要学跳舞。(lerni是deziras的直接宾语,danci是lerni直接宾语)
Li tuj iris dormi. 他立刻去睡觉。(dormi作状语)
Li venos vin viziti. 他要来拜访您。(viziti是状语,表示venos目的)
Ili invitis lin paroli. 他们邀请他讲话。(paroli作状语。Por kio inviti lin? Por ke li parolu.)
 

  1. 问:“Mutulo ne havas la kapablon de parolo”和“Mutulo ne havas la kapablon paroli”这两句话的意思是否完全相同?

答:完全相同。
 

  1. 问:“Oni elektis lin prezidanto”和“Oni elektis lin kiel prezidanton”意思是否完全相同?

答:完全相同。请注意这两句中名词prezidanto的格。

  1. 问:那么,“Oni elektis lin kiel prezidanton”和“Mi elektis lin kiel prezidanto”在意思上有什么不同?

答:前者的意思是:“我选他当主席”;后者的意思是:“我以主席的身份选举他”。在前一句中“kiel prezidanton”是宾语的表语,而在后一句中“kiel prezidanto”则是表示主语在完成elektis这一行为时身份的状语。关键在于宾格起了重要作用。
返回《王崇芳世界语实用中级课本》学习辅导目录

阅读次数 3,269 legintoj