La Dudek-tria Leciono
第二十三课
【Tipaj frazoj】
- Mi petas (deziras, volas), ke vi faru tion.
- Anstataŭ reveni hejmen (fari tion, iri tien), li restis en la lernejo.
Teksto
Drinkulo kaj Porkino
Botelkorko estis granda drinkulo; anstataŭ iri hejmen el la fabriko, li sidadis preskaŭ ĉiuvespere en drinkejo por dronigi siajn zorgojn en brando kaj biero. Sed interese: ju pli ofte li vizitis la drinkejon, des pli grandaj iĝis liaj zorgoj kaj mizero! Ofte lia edzino devis malfrue nokte venigi lin hejmen el la drinkejo, malgraŭ pluvego, ventego, aŭ neĝego. Kvankam ĉiumatene ŝi petis, ke hodiaŭ li ne iru tian, sed li neniam rekte revenis hejmen.
Iun matenon, antaŭ ol iri al la laborejo, Botelkorko promesis al sia edzino en la nomo de ĉiuj sanktuloj, ke ĉi tiun fojon li tute certe venos rekte hejmen el la fabriko kaj eĉ ne pensos pri drinkejo. Sed, kiel kutime, la edzino devis vane atendi lin. Fine, post noktomezo, kvankam dense neĝis, ŝi decidis iri por lin serĉi kaj venigi hejmen.
Ĉar Botelkorko loĝis en kamparo ekster la urbeto, la edzino devis kelkajn kilometrojn iri por veni al la urbeto. Subite ŝi ekvidis, ke ŝia edzo, ebria kiel porko, dormas en domaĉo apud la vojo, kaj apud li kuŝas granda porkino. Ŝi aliris al la ĉarma paro kaj diris kolere al sia edzo, “Fi! Vi kuŝas kun tia! Ĉu vi ne hontas? Tuj leviĝu!”
La porkino levis la kapon, rigardis al la virino, stariĝis kaj forkuris, dum la viro restis tie trankvile.
Vortoj (生词)
| drinki 喝酒 | eĉ （副）甚至 |
| anstataŭ （介）代替 | kutimo 习惯 |
| preskaŭ（副）几乎，差不多 | vana 徒然的，枉然的 |
| droni 淹死，沉溺 | densa 浓的，密的 |
| zorgo 焦虑，关心 | decidi 决定 |
| brando 白兰地（酒） | kilometro 公里 |
| biero 啤酒 | fi（叹）（厌恶、不满等）呸！ |
| mizero 苦难，烦恼 | ebria 醉的 |
| malgraŭ （介）不顾…… | dormi 睡觉 |
| pluvo 雨 | kuŝi 躺，卧 |
| vento 风 | ĉarma 迷人的 |
| neĝo 雪 | paro 一对，一双 |
| peti 请求 | tia 那样的，那种的 |
| neniam （副）从不 | honti 害羞，羞耻 |
| promesi 应允，允诺 | levi 举起，抬起 |
| sankta 神圣的 | fabriko 工厂 |
| -aĉ （接尾）表“坏、恶劣” | |
【概说】
这一课语法有两个重点：一、宾语从句中使用祈使语气；二、带有不定式的介词短语。
一、宾语从句中使用祈使语气
当主句的谓语用表示请求、命令、希望等意义的动词时，宾语从句的谓语动词可以用 -u 来表示请求或命令某人做某事。如：
Mi deziras, ke vi aĉetu la libron por mi. 我希望你给我买到那本书。
Mi petas, ke vi helpu mian filon. 我请你帮帮我儿子。
Mi volas, ke vi revenu baldaŭ. 我想要你快点回来。
二、带有不定式的介词短语
介词一般不与不定式连用，能与不定式连用的介词仅限于 por, sen, anstataŭ, krom 等。sen 和 krom 我们还未学过，这里只谈 por 与 anstataŭ。por 与介词连用作状语表示目的；除此而外，可以作定语。如：
Mi iros al la urbo por aĉeti ion. （状语）
我要进城去买点东西。
Mi havas ion por paroli.（定语）
我有些事要讲。
anstataŭ 的基本意义是“代替”，但在实际运用中还可以从这个基本意义引申出不少意义来。如：
Li iris al la urbo anstataŭ iri hejmen.
他进城了而没有回家。即：他进城代替回家。当然谁也不会选第二中译法。因此，翻译时，要注意不要死扣“代替”二字。
【句型与课文注释】
- Botelkorko estis granda drinkulo:波特尔科尔科是一个大酒鬼。这里 Botelkorko 的字面意思是“瓶塞”，颇有讽刺意味。
drinki 专指喝酒，接尾词 -ul 表示具有某种特征的人。如：riĉulo 富人；malriĉulo 穷人；belulino 美女。
- dronigi siajn zorgojn en brando kaj biero。指Botelkorko 以酒浇愁。
- Sed interese: ju pli ofte li vizitis la drinkejon, des pli grandaj iĝis liaj zorgoj kaj mizero:但有趣的是：他往酒馆跑得越勤，他的忧愁和苦闷变得越发不可收拾。
1) interese 是 estas interese 的省略。
2）ju pli…, des pli… 是比较等级中的一种特殊用法。
Ju pli pene vi lernas, des pli saĝa vi estas. 你越是努力学习，就会变得越聪明。
Ju pli multajn librojn vi havas, des pli bone vi lernas. 书越多，你就会学得越好。
这种结构在使用时要注意：
- Ju pli和 des pli 常常是放在句子的前面；
- 两个 pli 都可以修饰形容词、副词或动词；
- 这种结构常可用省略句。（参见第22课注释）
- malgraŭ pluvego, ventego aŭ neĝego:不顾狂风暴雪，大雪满天。malgraŭ 表示“不管”、“不顾”。又如：
Li daŭre lernas malgraŭ malfaciloj. 他不顾困难，坚持学习。
- neniam rekte revenis hejmen:从不直接回家。指他下班之后就往酒馆跑，烂醉之后才回家。
- en la nomo de ĉiuj sanktuloj:以所有圣人的名义。en la nomo de: 以……名义。
- eĉ ne pensos pri drinkejo:甚至想都不去想酒馆。
- kiel kutime:像往常一样。
- la edzino devis vane atendi lin:妻子还得白等他。vane 表示没等到。
- kvankam dense neĝis:虽然下着满天大雪。表示天气等自然现象的句子多用无主句。如：
Pluvas. （下雨） Ventas. （起风） Neĝas. （下雪）
Hieraŭ dense neĝis, sed ne pluvis. 昨天下了大雪，但没下雨。
注意：其中 hieraŭ 是副词作状语，表示时间，它不是主语。
- por lin serĉi kaj venigi hejmen:为了找他并把他弄回家。其中 lin 作不定式 serĉi 和 venigi 的宾语。
- kelkajn kilometrojn = je kelkaj kilometroj.
- ebria kiel porko:醉得像头猪。
注意 kiel 在这里的用法，意思是“像……一样”。又如：blanka kiel neĝo: 白得像雪，雪白，像雪一样白。
- domaĉo:破烂不堪的房子。
接尾词 -aĉ 表示性质“恶劣、坏”等。又如：
homaĉo: 坏人；hundaĉo: 劣狗。
- ĉarma paro:可爱的一对儿。这里是讽刺。
- Fi!真不要脸！fi 是表示憎恶的感叹词。可以用 Fi al vi 等形式说明对谁的憎恶。
- Vi kuŝas kun tia!你居然和这种东西躺在一块儿！tia 表示“那样的”，只某种性质。此处实际指 porkino。猪在人们的心目中属于又懒又好吃的形象，这里用 tia 恰到好处。
- tuj leviĝu!马上起来！
- dum…,然而……
最后一个自然段使整个故事达到高潮。tia 一词本来用在猪身上，现在却因走开的是猪而不是人，就转到了那位醉鬼的身上。
Gramatiko （语法）
动词不定式用法总结
动词不定式不能单独作谓语，失去了动词的主要特征。但它同时保留了动词的其他特征。不能作谓语的不定式却有了更大的自由，可以代替名词等作主语、宾语或表语；也可以代替副词作状语；还可以代替形容词作定语。下面，我们把已学过的各种用法总结一下：
- 做主语：
Diri veron estas nia devo. 说真话是我们的责任。
Ne plaĉas al mi sidi sub la arbo. 我不喜欢坐在那棵树下。
Estas grave por ni iri tien. 到那儿去对我们来说是重要的。
- 作表语：
Nia devo estas servi al la popolo. 我们的责任是为人民服务。
Via tasko estas tuj fini tiun laboron. 你的任务是马上完成那件工作。
- 做宾语补足语：
Mi aŭdis lin fermi la pordon. 我听见他在关门。
La pasero vidis la hirundojn forflugi. 那只麻雀看见燕子飞走了。
- 作定语：
Estas tempo tagmanĝi. 是午餐的时候了。
Mi havas ion por aĉeti. 我有些要买的东西。
- 作宾语：
Mi ŝatas legi librojn. 我喜欢读书。
- 与 voli, povi, devi 等一起构成复合谓语：
Ĉu vi volus ekskursi kune kun ni? 你愿意与我们一块儿去郊游吗？
- 有些介词后用动词不定式一起构成状语。但能与动词不定式连用的介词不多。最常见的是 por, 其次，anstataŭ, krom 等也可与不定式连用。关于介词与不定式连用的问题，我们以后再谈。
- 在省略句中：
如：Kien iri? （你）到哪儿去？
这里，iri 不是位于。kien iri 是 kien vi volas （或 volos）iri 的省略形式。
- 作状语：
作状语用的不定式是很常见的，如：
Mi estas ĝoja aŭdi tion. 听见那个，我很高兴。
aŭdi tion 表示原因。
Petro iris tien por aĉeti la aĵojn. 彼得去那儿是为了买下那些东西。
por aĉeti la aĵojn 表示目的。
Bonvole venu tagmanĝi kun ni. 请来与我们共进午餐。
tagmanĝi kun ni 表示目的。
同义词
trinki, drinki
trinki 表示喝各种各样的饮料，如茶、酒、咖啡、水等。
而 drinki 则专指喝酒。如：
La juna knabo iris al la fonto por trinki la freŝan akvon. 小男孩到泉边去喝清凉的泉水。
Li drinkis multe hieraŭ. 昨天他喝了许多酒。
因此，由 drinki 派生的词，我们要特别加以注意，不要译错：drinkulo 酒鬼；drinkaĵo: 酒类；drinkejo: 酒馆。比较：trinkulo: 爱喝饮料的人；trinkaĵo: 饮料；trinkejo 茶馆之类的地方。不过，trinki 的这类派生词除 trinkaĵo 常用外，其他两个很难见到。
enlitiĝi, dormi
两个词都表示睡觉，但实际含义不同。
enlitiĝi 表示“上床去睡觉”这样一个瞬间动作，强调有其他状态变为睡眠状态这样一个过程。因此，它只能与表示时间的一点的状语连用。而 dormi 重点在于指出睡眠这一状态，表示睡着了，不是醒着的。它多于表示持续时间的状语连用。如：
Mi enlitiĝis je la deka hieraŭ nokte. 昨晚十点我上床睡觉。
Ne eniru en la ĉambron! Via patro dormas. 不要进屋去，你父亲在睡觉。
Li dormis du horojn hieraŭ nokte. 昨晚他睡了两个小时。
小知识
下列介词永远不能与宾格连用：
al, ĝis, de, el, da, pri, por, per, kun, sen, je, dum