刘鸿元
《现代汉语词典》对“让”字给出了10个义项，本文拟对其中第④个义项（指使、致使、容许或听任）如何用世界语表达做一介绍。
例句1：谁让你来的？
此句中的“让”字意为“致使”，句子可译成：Kiu igis vin veni? / Kiu venigis vin? ◇动词igi是致使动词，后接“宾语＋不定式”时意为“使某人做某事”。后缀-ig-置于不及物动词后，使其具有及物意义，如此句中的venigi（使某人来，让某人来）。此句中的“让”字还可以理解为“指使，吩咐，命令”，可以用ordoni来译：Kiu ordonis, ke vi venu?
Igi后接“宾语＋不定式”的又一用例：
这真让祥子的心跳得快了些！（老舍《骆驼祥子》） Tio vere igis la koron de Ŝjangzi bati iom pli rapide!
例句2：这件事让你为难了。
此句中的“让”字意为“致使”，句子可译成：Tio (ĉi) embarasis vin. ◇动词embarasi意为“使某人为难”，其本身就有“致使”之意，所以就不必再用igi了，而且其后也不可能再用后缀-ig-。
例句3：让我仔细想想。
此句中的“让”字意为“容许”，句子可译成：Lasu min iom pripensi. / Permesu, ke mi iom pripensu. / Mi iom pripensu. ◇动词lasi也是致使动词，后接“宾语＋不定式”时，意为“让某人做某事，允许某人做某事”，它的宾语可以是第一人称，也可以是第三人称。请看以下例句：
让我拿去罢。（鲁迅《故乡》） Lasu al mi ilin forporti.
让我来看一看罢。（鲁迅《社戏》） Lasu min unue esplori.
让我来开导你罢。（鲁迅《长明灯》） Lasu min doni al vi konsilon.
别让我损你啦！（老舍《骆驼祥子》） Ne lasu vin prifrapi de mi!
你干吗让他自个儿出去？（老舍《四世同堂》） Kial vi lasis lin sola eliri?
我……就弄点酒什么的，让他喝个痛快。（老舍《骆驼祥子》）Mi aĉetos iom da brando kaj frandaĵo kaj lasos lin satdrinki.
老三总不让她（得着机会）去胡思乱想。（老舍《四世同堂》） Lao Tria ne lasis ŝin libere pensadi.
我要是你呀，妈，我就不能让女儿在这种时候出去。（老舍《四世同堂》） Se mi estus vi, panjo, mi ne lasus la filinojn eliri en tia tempo.
另外，“让”字句也可以用第一人称命令句（让我…，让我们…）译出，例如：
让我们作作朋友，超出中日的关系的朋友。（老舍《四世同堂》） Ni amikiĝu, super la rilato inter Ĉinio kaj Japanio.
［让我们］这么办，你先让我试一试。（老舍《四世同堂》） Ni faru tiel: lasu min provi [unue].
例句4：要是让事态发展下去，后果会不堪设想。
此句中的“让”字意为“听任，任凭”，句子可译成：Se oni tion ne haltigus, la sekvoj estus neimageblaj. / Se oni lasus tion daŭri, … ◇lasi iun/ion -i也有“听任，任凭”之意。请看以下例句：
他任凭它［鼻子上的一滴清水］自己落下来，懒得去抹一抹。（老舍《四世同堂》） Li ne havis la deziron ĝin [= la guton da muko] forviŝi kaj lasis ĝin fali per si mem.
他象一匹被人弃舍了的老马，任凭苍蝇蚊子们欺侮，而毫无办法。（老舍《四世同堂》） Li similis al forlasita maljuna ĉevalo kaj devis lasi muŝojn kaj moskitojn lin molesti tute sen rimedo kontraŭ ili.
［他］只向我看了一眼，便吸烟，听凭我付了账。（鲁迅《在酒楼上》） Li nur ĵetis al mi ekrigardon kaj fumis, lasante min pagi la manĝon.
除了上述方式以外，在世界语中还可以有多种其他方式来表达“让”的意思。以下我们从老舍《骆驼祥子》的世界语译本（王崇芳译）中摘取几例来说明：
只有这里老让他住。 Nur ĉi tie oni ĉiam permesis al li loĝi.
［他］回到熟人这里来，还让他吃饭。 Li revenis al siaj konatoj kaj ili eĉ invitis lin kune manĝi.
曹宅的清静足以让他想起乡间来。 La paco kaj la kvieteco en la domo de s-ro Caŭ rememorigis lin pri lia vilaĝo.
更让他难过的是没地方去诉诉委屈。 Kaj kio des pli afliktis lin estis, ke li ne povas turni sin al iu ajn por senŝarĝigi sian koron.
夏太太……总在四点左右就回来，好让祥子去接夏先生。 S-ino Ŝja… ĉiam revenis ĉirkaŭ la kvara, por ke Ŝjangzi povu per la rikiŝo porti ŝian edzon hejmen.
返回世界语学习问答栏目