世界语详解语法 Anstataŭ 和 krom

世界语详解语法

10.3.6  Anstataŭ 和 krom

10.3.6 Anstataŭkrom

10.3.6.1 Anstataŭ

介词anstataŭ表示其作用由其他事物执行的某物,或是在其所在地有其他事物的某物:

  • Anstataŭ kafo li donis al mi teon kun sukero, sed sen kremo.  他没有给我咖啡,而是给了我加糖而没有加奶油的茶。◇他没有给咖啡,而是给了茶。茶起到了咖啡(作为饮品)的作用。
  • Kiam mortis Jobab, ekreĝis anstataŭ li Ĥuŝam el la lando de la Temananoj.  〈圣经〉约巴死了,提幔地的人户珊接续他作王。
  • Anstataŭ matene, mi nun hejtados la fornon tagmeze.  现在,我将在中午而不是在早晨生炉子。◇我将不再在早晨而是在中午生火。
  • Anstataŭ ĉia respondo la maljunulino nee skuis la kapon.  老妇没做任何回答,而是摇头否认。◇她没有给出真实的回答,而是把摇头当作了回答。
  • Ĉu mi ne helpu vin, anstataŭ tio, ke vi sola faru la tutan laboron?  你要自己完成全部工作,难道不要让我来帮助你吗?◇现在的打算是你独自完成全部工作。难道不要改由我来帮助你吗?
  • Anstataŭ ke ĉiu lernas diversajn lingvojn, ĉiuj ellernadu unu saman lingvon.  让大家学会同一种语言,而不是每个人去学各种语言。
  • La aliaj anasoj preferis naĝadi en la kanaloj, anstataŭ viziti ŝin.  别的鸭子都愿意在溪流里游泳,而不愿意跑来看她。

10.3.6.2 Krom

介词krom表示另外考虑的事情。这一基本意思实际上给出了两个意思:排除式的krom和补充式的krom。

10.3.6.2.1 排除式的krom

排除式的krom表示句子的其余部分对其无效的某事物。如果句子是肯定的,则排除式的krom意思是否定的。这种肯定句通常含有ĉiu(j), ĉio或tuta:

  • Tie estis ĉiuj miaj fratoj krom Petro.  除了彼得,我所有的兄弟都在那里。◇彼得在那里。
  • Ĉio en ŝi estis juna kaj almenaŭ ŝajne serena, krom la frunto. 她身上的一切都很年轻,至少看上去爽气,除了前额。◇前额是这样。
  • La tuta teksto estas korekta, krom unu frazo.  除了一个句子之外,整篇文本都是正确的。◇一个句子正确。

如果句子是否定的(带有ne, NENI首词表词或sen),则排除式的krom意思是肯定的:

  • En la salono estis neniu krom li kaj lia fianĉino.  除了他和他的未婚妻之外,大厅里已经没有人了。◇他和他的未婚妻就在那里。
  • Ne ekzistas Dio krom Mi.  〈圣经〉在我以外并无别神。◇我就是神,我确实存在。
  • En la lastaj monatoj mi, krom miaj profesiaj bezonoj, preskaŭ neniam eliras el la domo.  在最近几个月里,除了业务需要之外,我几乎总是足不出户。◇在业务需要之时,我确实出去过。(为了意思清楚起见,可以说krom promiaj profesiaj bezonoj,但是请此后参见“anstataŭ和krom+其他作用标志”。)
  • Marta kuŝis sur la malmola litaĵo sen ia alia sento krom morta laciĝo.  除了极度的疲劳,玛尔塔躺在硬板床上没有其他感觉。◇她的确感到极度的疲劳。
  • Mi nenion pli postulus, krom ke oni montru al mi sindonecon kaj estimon.  除了要人们向我表示忠诚和尊重外,我不会要求更多。
  • Ne ekzistas alia bono por la homo, krom manĝi kaj trinki.  〈圣经〉人莫强如吃喝,且享福。

10.3.6.2.2 补充式的krom

补充式的krom表示确实有效的某事物。人们(在后面)给此事物加上另一个同样有效的事物。通常情况下,句中有ankaŭ(需要时用ankoraŭ或eĉ)以加强补充的意义:

  • Krom Petro tie estis ankaŭ ĉiuj aliaj miaj fratoj. = Aldone al Petro ankaŭ ili estis tie.  除了彼得,我的所有其他兄弟也都在那里。
  • Per pruntedono ofte oni perdas krom sia havo ankaŭ la amikon. = Aldone al tio, ke oni perdas sian havon, oni perdas ankaŭ la amikon.  借给别人东西,常常是除了失去自己的财物,还失去了朋友。
  • La luno ne leviĝis ankoraŭ sufiĉe alte, krom tio estis iom da nebulo. = Aldone al tio, ke la luno ne leviĝis sufiĉe, estis ankaŭ iom da nebulo.  月亮尚未升得很高,除此之外,还有一点雾。
  • Krom Karlo, venis eĉ lia tuta familio. = Aldone al tio, ke venis Karlo…  除了卡尔,甚至他的全家都来了。
  • Krom tio, ke li venis malfrue, li eĉ kondutis tre malbone.  他除了迟到,甚至表现也很差。

10.3.6.2.3 引起误解的可能

通常情况下,上下文清楚地表示,说的是排除式的还是补充式的krom。如果句中有ankaŭ, ankoraŭ或eĉ,则krom必定是补充式的。如果没有这样的词并且句子是否定的,则krom必定是排除式的。为使意思绝对清楚,可以改用kun escepto de, escepte de, escept(int)e+N词尾,或ekskluzive de来表示排除的意思;可以用aldone al, inkluzive de来表示补充的意思。

10.3.6.2.4 Anstataŭkrom+其他作用标志

Anstataŭ和krom是稍有一点特别的介词,因为实际上它们完全不表示句作用!它们仅仅表示另一个事物在执行事情的作用,或该事情被分开考虑。习惯上,上下文表示这种被接受的作用是主语的、宾语的还是某种状语的。然而,在需要时可以补充表示实际句作用的其他作用标志(介词或N词尾):

  • Li faris tion pro ŝi anstataŭ pro mi.  他是因为她而不是因为我才做那件事的。◇如果说anstataŭ mi,则似乎是他代替我成为施动者,他做了那件事而我没有做。Pro表示mi起了“原因”的作用,而ŝi在此作用中代替了我。
  • Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmon. = Petro batis ne Vilhelmon, sed Paŭlon.  彼得打了保罗,没打威廉。◇请比较:Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmo. = Ne Vilhelmo, sed Petro batis Paŭlon. 彼得打了保罗,威廉没打。
  • Ili veturis al Londono anstataŭ al Bath.  他们乘车去了伦敦而没去巴思。
  • Kiu alportas oferojn al dioj, krom al la Eternulo sole, tiu estu ekstermita.  〈圣经〉祭祀别神,不单单祭祀耶和华的,那人必要灭绝。◇没有al就似乎是只有la Eternulo才能够祭祀诸神而不被灭绝。Al对于使人理解la Eternulo是祭祀的对象来说,是必要的。
  • Neniu rajtas uzi la novan aŭton, krom en la okazo, se mi tion diros.  无人有权使用这辆新车,除非我说了这话。◇En表示okazo是时间状语。
  • Krom Vilhelmon Petro batis ankaŭ Paŭlon.  除了威廉,彼得还打了保罗。◇krom后面的N词尾实际上永远是多余的,尽管在这样的句子中也不为错。不会产生混淆。在这里,ankaŭ的位置使误解成为不可能。请比较:Krom Vilhelmo ankaŭ Petro batis Paŭlon. = Krom ke Vilhelmo batis Paŭlon, ankaŭ Petro faris tion. 除了威廉,彼得也打了保罗。

人们同样可以用被省略的不定式来解释这一点:… anstataŭ fari tion pro mi. … anstataŭ peti de vi… … anstataŭ bati Vilhelmon. … anstataŭ veturi al Bath. … anstataŭ skribi per literoj ordinaraj. Krom bati Vilhelmon…

10.3.6.3 独立用法

如果想要独立使用anstataŭ或krom而不提及所涉其作用的事物,这时就必须加副词词尾:anstataŭe  代替(= anstataŭ tio),krome  此外(= krom tio):

  • Li ne donis al mi kafon. Anstataŭe li donis teon. = Anstataŭ kafo…  他没有给我咖啡,而是给了茶。
  • Krome vi devas pagi por matenmanĝo. = Krom tio, kion vi jam pagis…  此外,你还必须支付早餐费。

还有可能使用形容词词尾:

  • Ni devis almeti la anstataŭan radon. = … tiun radon, kiu servas anstataŭ alia rado.  我们必须配上备用轮。
  • Vi devas pagi kroman kotizon. = … plian kotizon, krom tiu kotizo, kiun vi jam pagis.  你必须支付其他费用。

Krome和kroma始终具有补充的意思,而永远不是排除的意思。

 

中国世界语网站绿网
Verda Reto, la ĉina esperanta retejo
https://reto.cn

返回世界语详解语法目录

阅读次数 1,278 legintoj