La Dudeka Leciono
第二十课
【Tipaj frazoj】
- La knabo pensis pri la afero (sia familio, sia lernado).
| 2.Li | kontentas parolas instruas |
pri | nia sukceso. lia lernado. matematiko. |
- Li haltis en kantado (dancado, laborado).
Teksto
En la Valo
En la valo estis kelkaj vilaĝetoj tre malgrandaj. Ĉirkaŭ la vilaĝoj estis la kampoj, kie la homoj laboris por kulturi la teron. Estis ankaŭ arbaro kaj paŝtejoj apud la monto. La monto estis malalta. Ĝi estis nur monteto. Supre, sur la monteto staris kapelo. Ĉirkaŭ la kapelo estis la tombejo. En la tombejo estis multaj tomboj kun ŝtonoj kaj arbetoj. La kapelo kaj la tombejo estis tute silentaj sur la monteto. Malsupre, sur la paŝtejoj ĉe la limo de la arbaro, bela fonto elŝprucis el la tero inter ŝtonoj. La akvo estis freŝa, pura kaj travidebla. Juna knabo venis ofte por trinki tie, kiam li estis soifa. Li estis dek kvin jarojn aĝa. Li estis paŝtisto kaj li paŝtis ŝafojn. Li havis ankaŭ hundon, por gardi la ŝafojn, se ili kuris tro malproksimen. La knabo, nun apud la fonto, estis ĝoja kaj li kantis gaje. Subite li ekaŭdis muzikan sonon. La malnovaj sonoriloj de la kapelo sonoris malrapide kaj malgaje. Li haltis en kantado kaj aŭskultis. Ankaŭ malgajan kantadon li aŭdis. Li ekvidis malproksime sur la vojo al la monteto multajn homojn, kiuj supreniris malrapide. La knabo ekkomprenis: iu mortis en la valo, kaj oni portas lin supren en la tombejon. Eble la panisto mortis, ĉar li estis malsana la lastajn tagojn.
La juna knabo pensis pri lia familio, liaj infanoj. Estas jam multaj tomboj ĉirkaŭ la kapelo, sed ĉiuj homoj malsupre en la valo, ĉiuj venos iam en la tombejon. Ankaŭ lin, la junan knabon, kiu kantas ĝoje la tutan tagon, oni prenos tien. Kiam? Li pensis longe pri tio. Nun la sonoriloj eksilentis, la homoj jam ne estis videblaj sur la vojo. Eble ili nun estis en la tombejo. Sur la kampo la ŝafoj trankvile sin paŝtis, kaj la hundeto kuris ĉirkaŭ ili.
Vortoj (生词)
| valo 山谷 | kulturi 耕种 |
| paŝti 放牧 | kapelo 小教堂，礼拜堂 |
| tombo 坟墓 | ŝtono 石头 |
| ĉe （介）在……近旁 | limo 界限，边界 |
| fonto 山泉 | ŝpruci 喷出，涌出 |
| soifa 干渴的 | gardi 看守，保护 |
| tro （副）太，过于 | muziko 音乐 |
| sono 声音 | sonori 鸣响 |
| lasta 最后，最近的 | infano 小孩 |
| trankvile 安静的 | kanti 唱歌 |
| deziri 希望 |
【概说】
前面我们曾讲过与al和por有关的间接宾语。本课再讲讲与pri有关的间接宾语。
al和por所连接的间接宾语多于直接宾语一起出现，而al和por有多与“人”有关。如：
La instruisto donia al mi la libron.
Sinjoro Petro aĉetis por mi la pomojn.
带这种间接宾语动词的动作一方面落实到直接宾语上，如上例的libron, pomojn等；另一方面又落实到间接宾语上，如上例中的mi。
以pri连接的间接宾语表示动作所涉及的某一方面，或题目。如：
Li kontentas pri nia sukceso（他满意于我们的成功。或：他对我们的成功感到满意。）
其中pri nia sukceso表示kontentas对某个方面的满意。
与pri有关的间接宾语的动词多是只带间接宾语，不带直接宾语的动词。我们所学过的这类动词有：ĝoji, silenti, kontenti, certi等。
当然，这种间接宾语也可与直接宾语同时出现。如：
La instruisto parolis ion pri matematiko（教师讲了有关数学的一些问题）.
Li rakontis ion pri la ŝipano.（他谈到了有关那位船员的一些事）
pri 后面的名词等可以常常是表示事物的，但也可以是表示人的。
以上两例中的直接宾语常可以省略，意思一般不会受到大的影响。我们已学过的这类动词有：
paroli, diri, aŭdi, rakonti, lerni, instrui, pensi, skribi等。
【句型与课文注释】
- pensi pri sia lernado:思考着自己的学习。
以-ad加动词词根构成的名词叫动名词，表示动作的名称。动词词根可以不加-ad直接转化为名词，如：lerni——lerno,同样表示动作的名称。但这种名词着重点不在动作上，他所强调的意思主要在指明一类动作的名称，意思比较抽象。如果加上-ad，则重点在于强调具体的动作。又如：laboro意为“工作”，laborado意为“劳动”。danco意为舞蹈这门艺术，而dancado则指舞蹈的表演等。这一课涉及的接头接尾较多，须注意。
- Li haltis en kantado：他在歌唱中停下来。也可译为：他停止唱歌。但世界语不可写为Li haltis kantadon，因为halti是不及物动词。
- En la Valo是一片根据诗歌写的散文，改写这是著名的世界语文体学家和演说家Edmond Privat。这是一篇文体十分朴实而优美的散文。
- kulturi la teron：耕种。
- paŝtejoj：牧场。
- staris kapelo：矗立着一座小教堂。kapelo是主语。
- tombejo：墓地。tombo表示一座坟，tombejo则指墓地、坟地，有许多tomboj组成。
- Ĉe la limo de la arbaro：在树林的边上。
ĉe 表示“在……近旁”，与apud比较，ĉe表示的地点更为紧密，几乎是接触。而apud则表示在附近，位置要松散一些。
- bela fonto elŝprucis el la tero inter ŝtonoj：甘美的泉水从石头中的地下涌出。
- travidebla：能看穿的，透明的。tra-vid-eble.
- paŝtisto：牧人。
- Li havis ankaŭ… tro malproksimen：他还有只狗，用来看护羊群，——假如羊群跑得太远的话。
- sonoriloj：钟。
- sur la vojo al la monteto：在伸向小山的路上。al la monteto作vojo的定语。
- supreniris：向上走。supren：向上，iri：走。注意这种表示动向的特殊用法。
- iu mortis和oni portas用的都是相对时态，因为这两句实际上是 ekkomprenis 的宾语从句。
- portas lin supren en la tombejon：第一个-n表示直接宾语，后两个-n都是动向。
- panisto：面包师。
- la lastajn tagojn = dum la lastaj tagoj：最近几天。
- liaj infanoj前面省略了pri。
- iam与过去时连用表示“曾经”，与将来时连用表示“总有一天”、“某时”。
- Ankaŭ lin, la junan knabon,其中，la junan knabon是lin的同位语，lin是后面prenos的宾语，提前了。这是一个自然段的第二句话到oni prenos tien用的都是相对时态，指pensis的内容。
- jam ne estis videblaj sur la vojo: 消失在路上。
- la ŝafoj trankvile sin paŝtis：羊群在安静地吃着草。
Gramatiko （语法）
宾格-n的用法总结
到目前为止，-n的用法我们已经学得差不多了。散在各课里的用法有必要集中起来加以总结，以使我们对-n的用法有一个比较清楚地认识和全面的掌握。
宾格除了用作宾语外，还有许多别的用法：
1 表示及物动词的宾语：
Petro ŝatas librojn.（彼得喜欢书籍。）
2 表示动作的方向：
1）与副词连用
Li iras hejmen.（他回家。）
Kien vi iras? Mi iras tien.（你到哪儿去？我到那儿去。）
2）代替al与名词连用
Petro volas iri Londonon.
这个句子不用宾格时，可用al：
Petro volas iri al Londono.
3) 与介词短语连用
Li iras en la ĉambron.（他走进房间。）
比较：Li iras en la ĉambro.（他在房间里走。）
又如：La birdo flugis sub la liton.（鸟儿飞到床下去了。）
比较：La birdo flugis sub la lito.（鸟儿在床下飞。）
3 代替介词
1）代替介词 je, pri, al等，作动词的表语：
sciigas lin = sciigas al li （通知他）
2）代替介词dum, en, je等，使名词或名词短语作状语，这是用在表示时间的情况下：
Li silentis longan tempon. （他沉默了很长时间。）
longan tempon = dum longa tempo
Li forestas sep jarojn（他离开了七年）. sep jarojn = dum sep jaroj
Iun belan tagon li alvenis.（一个美丽的日子他到来了。）iun belan tagon = en iu bela tago
Li alvenis la 14-an de aprilo.（他是四月十四号到的。）la 14-an de aprilo = je la 14-a de aprilo
3) 代替介词je表示度量衡，实际上也是将名词变为类似的介词短语，作状语用：
Mi estas kvin jarojn aĝa.（我今年五岁。）kvin jarojn = je kvin jaroj
La pomoj estas du kilogramojn pezaj.（那些苹果重两公斤。）dukilogramojn = je du kiligramoj
同义词
Familio, hejmo, domo
这三个词都有“家”的意思，但他们所包含的具体内容和着重点却很不同。
familio 是指由家庭成员组成的一个实体，是社会的一个基本单位，即汉语中的“家庭”。如：
En mia familio estas kvin homoj.（我家有五口人。）
hejmo指familio所居住的地方，它所包含的深层意思既有familio的因素，又由domo的因素，而重点则是指住所，即domo。如：
Venu al mia hejmo morgaŭ matene.（明天上午到我家来吧。）
domo则专指家庭所居住的房屋，十分具体，如“砖房、木房”等。如：
Mia domo estas apud la rivereto.（我家在那条小河边上。）
注意domo与hejmo的区别：domo仅指住所，即房屋，很具体；hejmo则可包括familio和domo, 着重点仍在domo，但比domo抽象。
我们可以说：
Mia familio estas granda.（指家庭成员多）
Mia domo estas granda.（指房屋宽大）
但很少有人说 mia hejmo estas granda，因为这个句子的意思不十分明确。究竟是指家庭成员多呢，还是指住所条件好？还是这两方面都如此？
能不能把Li diris al mi换成Li diris min?又为什么在Mi donas al li pomon中不能用宾格代替“al li”呢？谢谢！
能否用Li lernis bibliotekon替换Li lernis en biblioteko?不是说宾格可以作状语吗？谢谢！
sciigas lin = sciigas al li （通知他）
通知是及物动词，为什么间接宾语可以用宾格呢？
”代替介词 je, pri, al等，作动词的表语” 表语用于系动词之后，“动词的表语”是什么意思？为什么动词有表语呢？