王崇芳世界语实用中级课本 第一课

第一课

UNUA LECIONO

PARTO　A

LA FOSILO

(Malnova Franca Fabelo)

 

Antaŭ multaj jaroj iu franca reĝo venigis tri laboristojn kaj diris al ili:

“Premion mi donos al tiu, kiu fosos plej longan sulkon.”

La du unuaj laboristoj komencis disputadi pri siaj fosiloj.

“Bona fosilo devas esti longa!” diris unu.

“Ĝi devas esti larĝa!” diris la alia.

Dum ili disputadis, la tria per pli-malpli bona fosilo fosis sian sulkon kaj gajnis la premion.

Esperantistoj, karaj kunbatalantoj, ni ne perdu nian tempon, babilante kaj diskutante. Ni fosu nian sulkon!

Vivu nia Zamenhofa Esperanto!

(el “Vortoj de Prof. Cart”)

PARTO　B

KIU SCIAS RIPOZI, SCIAS ANKAŬ LABORI 

Estis dimanĉa posttagmezo. Li Ming kaj mi sidis ĉe la tablo en mia hejmo. Ni lernis Esperanton. Sur la tablo kuŝis kajeroj kaj libroj. Li Ming laŭte legis, kaj mi skribis per la krajono tion, kion li legis. La lernado daŭris tre longan tempon.

—Jam laca mi estas. Mi deziras iom ripozi kaj min iel amuzi.— mi diris.

—Nu, bone, ni ripozu! Kiu scias ripozi, scias ankaŭ labori. —diris Li Ming en bona humoro.

—Mi havas por vi tre amuzan problemon. Ĉu vi povas ĝin solvi?

—Ĉu mi povas aŭ ne, mi ne scias, sed mi volas provi. — mi respondis.

—Kie estas alumetoj?

—Jen.

Mi donis al li skatolon da alumetoj, kaj li elprenis ses alumetojn. Poste li diris.

—Ĉu vi povas fari kvar triangulojn el la ses alumetoj?

Mi ĉiel rompis al mi la kapon por trovi la solvon, sed vane. Konfesinte, ke mi ne estas kapabla tion fari, mi petis lin montri al mi la solvon.

Li unue faris unu triangulon el tri alumetoj kaj poste almetis al ĝi la tri aliajn en tia maniero.

 

 

 

—Ho, kiel simpla estas tia solvo! Se mi cerbumus ankoraŭ unu momenton, mi mem ja povus ĝin trovi. —mi diris— Ĉu vi povas meti al mi alian problemon?

—Nu, provu fari iun Esperantan sufikson aŭ prefikson el la samaj alumetoj.

Rapide mi faris el la ses alumetoj jenan sufikson ET kaj per tio mi ricevis laŭdon de Li Ming. Post tio ni denove komencis lernadi kaj nia lernado daŭris ĝis la vespero.

HUMORAĴOJ

1

Petro skribas leteron al la avino. Li komencas:“ Kara avino! Mi skribas al vi tre malrapide, ĉar mi scias, ke vi ne povas legi rapide…”

2

Iu skribis al sia amiko:“Mi sendas al vi jakon kaj vi trovos tiun ĉi leteron en ĝia maldekstra poŝo.”

NOVAJ  VORTOJ

(本教材生词表中的生词均以该词根在《世界语插图大辞典》中作为独立词条的词类形式出现。如果在课文中出现由该词跟构成的转成词、派生词和合成词，则将其置于 该生词项下，并以“~”代替该词跟。本教材使用如下词性略语：tr. (及物动词)，ntr. (不及物动词)，pron. (代词)，adv. (副 词)，prep. (介词)，konj. (连词)，int. (感叹词)，suf. (后缀)，pref. （前缀）。其他词类如名词、形容词、以-e 结尾的副词等一般不标注词类。)

 

fosi (tr.) 挖

~ ilo 锹

franco 法国人

fabelo 童话，故事

reĝo 国王

premio 奖品

sulko 沟

disputi (ntr.) 争论

pli malpli 或多或少，多少，有点，大致

gajni (tr.) 获得，赢得

babili (ntr.) 闲谈

diskuti (ntr.) 讨论

profesoro 教授 （缩写：prof.）

ripozi (ntr.) 休息

posttagmezo (post-tag-mezo) 下午

laŭta 大声的

~laŭte 大声地

kajero 练习本

krajono 铅笔

iel (adv.) 以某种方式

amuzi (tr.) 给…娱乐，使解闷

sin~i 自娱，消遣

~a 好玩的，有趣的

humoro 心情，情绪

~aĵo 幽默

problemo 问题

solvi (tr.) 溶解，解决

~o 解答

skatolo 盒子

alumeto 火柴

triangulo (tri-angulo) 三角形

ĉiel (adv.) 以种种方式，无论如何

rompi (tr.) 打败，折断

~i al si la kapon 绞尽脑汁

trovi (tr.) 找出，发现

vana 徒劳的，徒然的

~e 徒然，无结果地

konfesi (tr.) 承认

kapabla 有能力的，能够作…的

maniero 方式

laŭdi (tr.) 称赞，赞扬

~o 称赞，赞美

cerbo 脑

~umi (ntr.) 动脑筋

poŝo 口袋

prefikso 前缀

jako 上衣

sufikso 后缀

 

KLARIGOJ

A

1. 本 文作者T. Cart教授（法国人）是早期世界语者。本文是作者针对当时出现的要求修改世界语的思潮而写成的一篇法国民间故事。文中 “Ni fosu nian sulkon!”一句后来成为广大世界语者抵制依多语（Ido）拥护者企图分裂世界语运动的著名口号。Ido语是法国人 Beaufront与Couturat合谋于1907年抛出的一种窜改世界语的人造语方案。
2. Premion mi donos al tiu, kiu fosos plej longan sulkon. 谁挖出的沟长，就给谁奖赏。

“tiu, kiu…”配合使用时，主要用来指人。关系代词kiu用以引出一个说明性的关系从句。例如：

Nur tiu, kiu nenion faras, ne eraras. 只有什么都不干的人才不犯错误。

Tiu, kiu ofte demandas, malofte eraras. 经常发问的人不常犯错误。

3. La du unuaj laboristoj komencis disputadi pri siaj fosiloj. 前两名工人开始争论他们应该使用什么样的锹。

本句中的“la du unuaj laboristoj”指三个工人中的前两人。

4. Dum ili disputadis, la tria per pli- malpli bona fosilo fosis sian sulkon kaj gajnis la premion. 在他们争论的时候，第三名 工人用一把不算好也不算坏的锹挖好了一道沟，从而获得了奖赏。

a）la tria = la tria laboristo. 世界语在句意清楚的情况下，有时可以省略前面出现过的词语。

b）pli-malpli是一个常用词语。下面补充几个用例：

Li pli-malpli frue venos al nia urbo. 他迟早会到我们城市来。

Ŝi restis tie pli-malpli unu horon. 她呆在那里大约一个小时。

Ĝi havas pli-malpli grandecon de monero. 它和一枚硬币差不多大。

5. Ni ne perdu nian tempon, babilante kaj diskutante. 我们不要把时间浪费在闲谈和讨论上。

babilante kaj diskutante 是两个带副词词尾-e的现在分词，在句子中作状语，表示方式。

6. 6. Vivu nia Zamenhofa Esperanto! 我们的柴门霍夫的世界语万岁!

这句口号是针对Beaufront的Ido语而提出的。

“vivu”作“万岁”讲时一定要放在句首。它是动词vivi的祈使式形式，用来祝愿某人长寿或希望某事物永远存在。例如：

Vivu nia reĝo! 国王万岁！

7. 7. El “Vortoj de Prof. Cart” 选自《Cart教授言论集》。介词el在这里表示出处。Cart读作“Kart”。

B

1. Kiu scias ripozi, scias ankaŭ labori. (=Kiu scias ripozi, tiu scias ankaŭ labori.) 会休息的人也会工作。

“kiu … tiu …”这一句式常用于谚语中, tiu 常可省略：

Kiu tre malsatas, (tiu) ĉion ŝatas. 饿得发慌的人什么都喜欢。（饥不择食）

2. Sur la tablo kuŝis kajeroj kaj libroj. 桌上放着笔记本和书。

Kuŝi除了作“躺着”讲之外，还有“（东西）平放（在）”的意思。例如：

la krajono kuŝas sur la fenestro. 铅笔放在窗台上。

Sur la tero kuŝas ŝtono. 地上有一块石头。

表示“直立”在某处，可用动词“stari”。例如：

Antaŭ la domo staras arbeto. 房前长着一棵小树。

La tablo staras ĉe la muro. 桌子靠墙放着。

3. Mi skribis per la krajono tion, kion li legis. 我把他读的句子用铅笔记下来。

关系代词kio在从句中如果充当主语则用主格，如果充当宾语则用宾格。本句中的kio在从句中充当宾语，故用宾格。请看下例：

Ŝi rakontis al li tion, kio okazis hieraŭ. 她把昨天发生的事情讲给他听。（kio在从句中充当主语,故用主格）

Tio, kion li diris, estas tre grava. 他说的话很重要。（kio在从句中充当宾语,故用宾格.）

4. La lernado daŭris tre longan tempon. 学习持续了很长时间。

daŭri（持续）是一个不及物动词。它后面的tre longan tempon不是直接宾语，而是表示时间持续的一种时间状语（tre longan tempon = tre longe）。

5. — Jam laca mi estas. Mi deziras iom ripozi kaj min iel amuzi. — mi diris. “我已经累了。我想休息一下，消遣消遣。”我说。

a）在世界语中表示说话的内容可以用引号“”，也可以用 —…—表示。

b）amuzi 是及物动词，min是amuzi的直接宾语。min amuzi的意思是“自娱”。min iel amuzi 直译是“以某种方式自娱”。世界语为了读 音优美和节奏和谐，习惯上常将单音节的宾格人称代词或双音节的指示代词tion等放在动词的前面，而不放在句子末尾。

6. Ĉu mi povas aŭ ne, mi ne scias. (= Mi ne scias, ĉu mi povas aŭ ne). 我不知道我能不能（做出来）。
7. Ĉu vi povas fari kvar triangulojn el la ses alumetoj? 你会用六根火柴摆出四个三角形来吗？

介词per和el有时都可以译成汉语的“用”。它们的区别是：前者表示为达到某一目的而使用某种工具或某一手段，后者表示构成某物的材料。例如：

per:

Li skribas per krajono. 他用铅笔写字。

Ni rigardas per la okuloj kaj aŭskultas per la oreloj. 我们用眼看，用耳听。

Ne ĉiam per aĝo mezuriĝas la saĝo. 〈谚〉智慧并不总以年龄来衡量。

el:

La domo estas konstruita el brikoj. 这房子是用砖头砌成的。

Ĝi estas bela statuo el marmoro. 它是一座漂亮的大理石雕像。

Ne el ĉiu ligno oni faras violonon. 〈谚〉并非每根木头都可用来制作小提琴。

用火柴摆出三角形来，火柴实际上就是组成三角形的材料，所以不用per而用el。

8. Mi ĉiel rompis al mi la kapon por trovi la solvon, sed vane. 我绞尽脑汁想摆出四个三角形来，但没有成功。

“sed vane”是一个略去主语和谓语的省略句（vane在句中作状语）。

9. Konfesinte, ke mi ne estas kapabla tion fari, mi petis montri al mi la solvon. 我承认自己摆不出来，就请他摆给我看。

“Konfesinte”是过去分词副词，表示“承认”这一行为在为主动词“petis”（请求）之前发生。“ke mi… fari”是konfesinte的宾语从句。

10. Li unue faris unu triangulon el tri alumetoj kaj poste almetis al ĝi la tri aliajn en tia maniero. 他 先用三根火柴摆出一个三角形，然后用如下方式把另外三根火柴放在这个三角形上。

la tri aliajn = la tri aliajn alumetojn.

en tia maniero 以那种（或：这种）方式。maniero前面一般使用介词en，表示“以…方式”。例如：

Ŝi klarigis al mi en diversaj manieroj. 她用各种方式向我解释。

Li salutis min en ia stranga maniero. 他用一种奇怪的方式向我打招呼。

11. Se mi cerbumus ankoraŭ unu momenton, mi mem ja povus ĝin trovi. 假如我再动一会儿脑筋，我自己也会解出来的。

这句话中主句和从句的动词都用假定式，因为事实上他并没有继续动脑筋，自己也根本没有找到解答。

12. Nu, provu fari iun Esperantan sufikson aŭ prefikson el la samaj alumetoj. 那就请你设法用同样多的火柴摆出一个世界语后缀或前缀来。

“nu”是世界语常用感叹词之一，主要用来引起对方注意或鼓励对方做某事。例如：

Nu, kion ni faros? 唔，我们干什么呢？

Nu, vidu, mia plano estas tia. 请看，我的计划是这样的。

Nu, ni ekiru. 好，咱们就出发吧。

Nu, pri tio ni parolos morgaŭ. 好吧，这件事我们明天再谈吧。

 

GRAMATIKO

关系从句

1. 并列复合句和主从复合句：

由两个或两个以上的简单句（即分句）组成的句子叫复合句。如果这些分句之间的关系是并列的，就称为并列复合句。例如：

Li legas, mi skribas. 他在读书，我在写字。

Rapide mi faris el la ses alumetoj la sufikson “ET” kaj per tio mi ricevis laŭdon de Li Ming.

我迅速地用六根火柴摆出了后缀“et ”, 并以此得到了李明的赞扬。

Mi ĉiel rompis al mi la kapon por trovi la solvon, sed mi ĝin ne trovis. 我想尽一切办法解答，但没有解出来。

如果其中一个或更多的分句从属于另一个句子，就称为主从复合句。主从复合句中的从句通常用关系代词（如kiu, kio）、关系副词（如kie）或从属连词（如ke, se）等引导。例如：

Premion mi donos al tiu, kiu fosos plej longan sulkon. 谁挖的沟最长，我就给谁奖赏。

Mi konfesis, ke mi ne estas kapabla tion fari. 我承认我摆不出来。

Se mi cerbumus ankoraŭ unu momenton, mi mem ja povus ĝin trovi. 假如我再多想一会儿，我自己也会解出来的。

2. 关系从句：

用关系代词或关系副词引导的从句叫做关系从句，关系从句分两大类。

1）有先行词的关系从句：

Tiu, kiu estas sana, estas feliĉa. 健康的人是幸福的。

Mi skribis per la krajono tion, kion li legis. 我用铅笔把他读的句子写下来。

Mi amas legi la libron, kiun vi donis al mi. 你给我的这本书我很爱读。

Li elkreskis tie, kie li naskiĝis. 他在出生的地方长大。

Ŝi iras tien, kie ŝia patro laboras. 她到她父亲工作的地方去。

La domo, kie (或 en kiu) li loĝas, estas alta. 他住的那所房子很高。

Mi promenis en la ĝardeno, kie (或 en kiu) multaj belaj floroj floras. 我在鲜花盛开的花园里散步。

2）无先行词的关系从句：

Kiu scias ripozi, scias ankaŭ labori. 会休息的人也会工作。

Kiu nenion faras, ne eraras. 什么都不干的人不会犯错误。

Kie estas pano, ne mankas panpecetoj. 有面包的地方不会没有面包屑。
实际上，无先行词的关系从句可以被理解为是由有tiu, tio, tie等先行词的关系从句省略先行词演变而来的。例如上面的第一句可以改写成：

Tiu，kiu scias ripozi, scias ankaŭ labori. 或Kiu scias ripozi, tiu scias ankaŭ labori. (这后一种句式常用于谚语中)

 

EKZERCOJ

 

I．朗读下列单词，注意单词重音：

mondo, monto, drinki, trinki, korbo, korpo, baro, paro, bordo, porto, mano, malo, bena, bela, junio, julio, kurzo, kurso, paŝi, pasi, serĉi, ŝerci, veŝto, vesto, rozo, roso, ĝoji, ĝui, heroo, balai, paŭzo, ĵaŭdo, fraŭlo, aŭdi, laŭdi, aŭskulti, ankaŭ, laŭta, ambaŭ, ankoraŭ, aŭtomobilo, aŭtobuso, aŭtoro, aŭtuno, aŭgusto, celi, ĉefo, cetera, certa, ĉerizo, ĉemizo, belo, bero, kvazaŭ, preskaŭ, baldaŭ, fali, fari, farti, ekzemplo, ekzemplero, esprimi, estimi, eĥo, horo, ĥoro, koro, aranĝi, arĝento, etaĝo, popare, parope, arope, parto, aparta, apartigi.

1. II. 说出下列短文中划线各词的词类：

LA NURA SOLVO

En aŭtobuso iu diris:“Konduktoro! Fermu la fenestron, mi mortas pro la malvarmo.” La konduktoro faris tion. Tiam alia homo diris:”Konduktoro! Malfermu la fenestron, mi mortas pro la varmo.” La konduktoro gratis la kapon kaj ne sciis, kion fari. Fine iu en la angulo diris:“Fermu ĝin kaj unu mortos. Poste malfermu ĝin kaj la alia mortos. Tiam ni havos pacon.”

(aŭtobuso 公共汽车， konduktoro 售票员， grati 搔)

 

III. 仿照例句用kiu或kio填充：

例：     estas tiu sinjoro? (mia frato)

Kiu   estas tiu sinjoro?

1.  estas tiu fraŭlino? (instruistino)
2.  estas sur la tablo? (kajero)
3.  staras en la ĝardeno? (ili ĉiuj)
4.  estas en la domo? (unu tablo kaj du seĝoj)
5.  vi vidas antaŭ vi? (lin)
6.  vi rigardas? (la florojn)
7.  trinkaĵon vi amas? (teon)
8.  libroj kuŝas sur la tablo? (tiuj libroj)
9. Ĉe  tablo vi sidos? (ĉe tiu ĉi tablo)

 

1. IV. 仿照例题改写下列句子：

例：Unu amiko min vizitis hieraŭ. La amiko estas esperantisto.

→ La amiko, kiu vizitis min hieraŭ, estas esperantisto.

1. Vi parolis pri unu libro. La libro estas interesa.
2. Mi aĉetis floron. La floro estas belega.
3. Iu homo staras ĉe la fenestro. La homo estas alta.
4. Mia frato faris eraron. La eraro instruas min.
5. Mia onklo ofte rakontas al mi fabelojn. Mi atente aŭskultas la fabelojn.

 

1. V. 将下列句子译成汉语并注意kiu的用法：
2. Kiu lernanto tion faris?
3. Pri kiu libro vi parolis?
4. Mi ne scias, kiu faris tion.
5. Diru al mi, kiujn librojn vi legis.
6. Ĉu vi scias, en kiu ĉambro li loĝas?
7. Mi ĵus vidis la sinjoron, kiu estis kun vi hieraŭ.
8. Li loĝas en la domo, kiu estas apud la ĝardeno.
9. En la ĉambro estas unu tablo kaj tri seĝoj, kiuj estas malbonaj.
10. Ĉu la infano estas la knabeto, kiu ludis hieraŭkun liaj filetoj?
11. Li sidas sur tiu seĝo, kiu staras ĉe la fenestro.
12. Tiu lernanto, kiu estas diligenta, lernas Esperanton tre bone.
13. Li promenas tie kun tiu, kiu venis hieraŭ el Pekino.
14. Ne bona estas tiu, kiu nur babilas kaj nenion faras.
15. Plej bone ridas tiu, kiu laste ridas.
16. Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras.

Ĉ. 1. Kiu ne laboras, tiu ne manĝu.

2. Kiu multe parolas, tiu ne multe faras.
3. Kiu dormas longe, vivas mallonge.
4. Kiu bone agas, timi ne bezonas.
5. Kiu por ĉiuj laboras, pri si mem ne memoras.

 

1. VI. 将下列句子译成汉语并注意kio的用法：
2. Mi demandis lin, kio li estas.
3. La instruisto demandas la lernantojn, kio kuŝas sur la tablo.
4. Diru al mi, kio okazis al vi
5. Ĉu vi scias, kio brulas tie?
6. Mi ne scias, kion vi deziras.
7. Ŝi volas scii, pri kio li ĵus parolis.
8. 1. Mi lernas tion, kion vi instruas.

2.Ĉu vi scias tion, kio okazis hodiaŭ matene?

3.Ĉu vi aĉetis tion, kion vi deziras?

4.Mi deziras bone koni tion, pri kio li parolas.

5.Aĉetu tion, kion vi bezonas.

6.En tiu ĉi libreto estas tio, kion mi legis en gazeto.

1. 1. Kio komenciĝis, tio ankaŭfiniĝos.

2.Kion oni volas, tion oni povas.

3.Kion vi ne perdis, tion ne serĉu.

4.Kio pasis, ne revenos.

5.Kio estas lernita, ne estas perdita.

6.Kio estas bona por vi, estas bona ankaŭ por mi.

 

VII．将下列句子译成世界语：

1. 谁学习最用功，我们就给谁奖品。
2. 在他们闲谈的时候，我阅读昨天买的那本书。
3. 不要整天无所事事地浪费时间。
4. 他用五根火柴摆出两个三角形。
5. 写好那封信我就把它寄出了。
6. 你能解出我刚才给你出的题吗？
7. 昨天和我们在一起的那位同志住在那间房间里。
8. 我要拜访(viziti)的那位朋友是一个世界语者。
9. 他在阅读你昨天给他的那本杂志。
10. 看见坐在桌旁的那个人吗？

学习辅导

返回目录