第二十课
DUDEKA LECIONO
PARTO A
LA HOMO
La homo, same kiel la plimulto de la evoluintaj bestoj, havas la kvin klasikajn sensojn, kiuj estas la vidado, aŭdado, flarado, gustumado kaj tuŝado, kaj ĉi-rilate la homo estas simila al la aliaj evoluintaj animaloj.
Nia okulo estas la organo de la vidado kaj nia orelo estas tiu de la aŭdado. Per la okulo ni perceptas la lumon kaj la kolorojn, formojn, dimensiojn, poziciojn de la objektoj, kaj per la orelo ni distingas la malsamajn sonojn kaj bruojn. La nazo, per kiu ni flaras la odorojn, estas la organo de la flarado kaj la lango, per kiu ni perceptas la gustojn, estas la organo de la gustumado. Tuŝante aŭ palpante la objektojn, ni povas taksi diferencojn de ebeneco, glateco, moleco, varmeco ktp., tio estas tuŝado — senso, kiun ni havas pere de nia haŭto
Krom la supre diritaj kvin sensoj, nun oni rekonas ĉe la homo ankaŭ la muskolan senson, kiu ricevas la impresojn pri movado kaj penado de la muskoloj, kaj la senson de ekvilibro rilate al la spaco, la gravito ktp.
Sed la plej esenca diferenco inter la homo kaj la aliaj animaloj konsistas en tio, ke nur la homo havas la racion kaj kapablas pensi, paroli kaj krei instrumentojn. Ni havas en la kapo la plej evoluintan cerbon, per kiu ni pensas; la cerbo estas la organo de la pensado. Por komuniki niajn pensojn kaj ideojn unu al la alia dum la kuna laborado, ni bezonas paroli kaj tiel naskiĝis la lingvoj.
Se iu vigle pensas kaj facile komprenas, oni diras, ke li estas inteligenta: se iu estas konstante kaj zorge laborema aŭ lernema, oni diras, ke li estas diligenta. La inteligentulo lernas rapide, sed la diligentulo lernas ĉiam bone.
Se ni memoras, ke ni jam aŭdis, vidis aŭ legis ion, ni tion konas; kaj se ni bone konas ion, ni tion scias. Mi konas lian nomon, ĉar iu diris ĝin al mi. Mi konas tiun poemon, ĉar mi ĝin legis kaj iom scias pri ĝia enhavo. Sed, se mi povas laŭvorte reciti la poemon, tiam oni diras, ke mi scias tiun poemon.
Ĉe la homo la sentoj ĝenerale estas pli evoluintaj kaj pli kompleksaj ol ĉe la aliaj animaloj. La bestoj ĝenerale amas siajn idojn, sed la amo de niaj gepatroj al ni estas multe pli forta kaj multe pli profunda ol tiu de la bestoj al siaj idoj. Cetere, ni ne nur ame zorgas pri la junaj, sed ankaŭ respektas la pliaĝulojn kaj maljunulojn.
Kiam ni vidas belan bildon, belan statuon aŭ belan pejzaĝon, ni ne povas deteni nin de admiro al la beleco; kontraŭe, se ni vidas malbelaĵon, ni sentas abomenon al ĝi, kaj tio estas la kaŭzo, kaj ni ne volas tuŝi iun fiinsekton aŭ ion malpuran.
Vidante aŭ aŭdante ion agrablan, ni sentas plezuron. Se ni vidas amuzan spektaklon, aŭdas belan muzikon aŭ legas interesan libron, kaj kiam nia instruisto diras, ke niaj taskoj estas bone faritaj, ni sentas kontenton kaj ankaŭ tio nin plezurigas; kaj kiam ni sentas animan plenkontentecon, ni estas feliĉaj. Sed, se io malagrabla okazas al ni, ni estas malkontentaj kaj pro tio ni ĉagreniĝas.
Ĉiu homo havas la senton de sia digno kaj neniel toleras, ke aliaj lin ofendu. Ni gardas nian personan dignon kaj ankaŭ tiun de aliaj. Vidante, ke iu ofendas alian, ni havas simpation al la ofendato kaj antipation kontraŭ la ofendanto. En niaj rilatoj kun aliaj homoj niaj kondutoj devas esti konformaj al la principo: ni ne trudu al aliaj tion, kion ni devus rifuzi.
Ni estas por la vero, justeco kaj paco kaj kontraŭ la absurdo, maljusteco, perforto kaj agresa milito. Ni amas nian patrujon kaj ĉiam estas pretaj ĝin defendi, se nian landon malamikaj armeoj aŭdacas invadi. Ami kaj defendi nian patrujon, — jen la devo sankta, por ni ĉiuj ne rifuzebla.
PARTO B
D-ro Kazimierz Bein naskiĝis en 1872, en Polujo. Same kiel Zamenhof, ankaŭ li estis okulkuracisto. Tra la mondo esperantista li gloriĝis kiel klasika literaturisto, konata sub la mallongigo Kabe. Kabe ne verkis originale pro sia konvinko, ke la lingvo multe pli profitas el la traduklaboro, ĉar en ĝi la tradukanto ne povas eviti malfacilaĵojn kaj devas trovi la plej taŭgan esprimmanieron. En majstra formo li tradukis multajn belaĵojn el la lingvoj germana, pola kaj rusa. Li estis majstro de la ĝusta kaj internacia Esperanta stilo. Li uzis elegantan facile legeblan lingvon tute liberan de naciismoj. Legi liajn verkojn estas efektiva ĝuo.
En 1911 Kabe subite forlasis la Esperantan movadon kaj de tiam li ne plu okupiĝis pri Esperanto. Lia ago mirigis la tutan esperantistaron, kiu ne povis kompreni, kial homo, kiu akiris al si jam tian brilan gloron en Esperanta literaturo, povas tiel strange forlasi la movadon kaj la ideon de Esperanto entute. Tamen, malgraŭ tio, lia verkaro kaj lia nomo restos por ĉiam en la Esperanta literaturo. Li restas modelo de bona stilisto, kies lingvo spiras belecon kaj propran spiriton de Esperanto.
<La Faraono> estas romano verkita de pola romanisto Boleslaw Prus. Ĝi priskribas morojn de la antikva Egiptujo, batalojn inter la pastraro kaj faraono Ramzes XIII. La romano estas en tri volumoj, 960 paĝoj. Verŝajne ĝi estas la plej ŝatata verko en Esperanto. Jen estas peco el la romano. Do legu kaj relegu kun ĝuo:
LA KANTO DE SARA
Sara ekgenuis sur la herbo, ĉe la piedoj de la princo, kaj pinĉinte kelke da akordoj sur la harpo, komencis kanti:
— Kie estas tiu, kiu ne havus ĉagrenon? Kie estas tiu, kiu sin preparante al la dormo, havus la rajton diri: jen tago, kiun mi pasigis sen malĝojo? Kie estas la homo, kiu kuŝiĝante en la tombon, povus diri: Mia vivo pasis sen doloro kaj timo, kiel serena tago apud Jordano!
Sed kiel multenombraj estas tiuj, kiuj ĉiutage priverŝas sian panon per larmoj kaj kies domo estas plena de sopiroj.
La ploro estas la unua voĉo de l’ homo sur ĉi tiu tero, kaj la ĝemo lia lasta adiaŭo. Plena de’ malĝojo li eniras en la vivon, plena de bedaŭro li malleviĝas al la loko de l’ ripozo. Kaj neniu demandos lin, kie li volus resti.
Kie estas tiu, kiu neniam sentus la maldolĉecon de l’ ekzistado? Ĉu tio estas la infano, kies patrinon forrabis la morto, aŭ la suĉulo ĉe la mamo, kiun la malsato sekigis?
Kie estas la homo sen maltrankvilo en la animo? Ĉu tio estas la ĉasisto, kiu persekutas kapreolinon, kaj renkontas sur sia vojo leonon, kiu ridas la sagon? Ĉu tio estas la militisto, kiu laciĝante marŝas al la gloro, kaj renkontas arbaron da akraj lancoj kaj glavojn, sojfantajn sangon? Ĉu tio estas la granda reĝo, kiu per sendorma okulo observas la armeojn de la potencaj najbaroj, kaj per la orelo kaptas la murmureton de la kurteno, timante, ke en lia propra tendo lin faligos la perfido?
Kaj tial la koro de l’ homo en ĉiu loko kaj en ĉiu horo estas plenplena de malĝojo. En la dezerto lin minacas la leono kaj skorpio, en la kavernoj la drako, inter la floroj la venena serpento. Kiam la suno brilas, la avida najbaro meditas, kiel ŝteli lian teron, en la nokto la ruza rabisto palpas la pordon de lia ĉambro. En la infaneco li estas senpova, en la maljuneco senforta, en la matura aĝo—ĉirkaŭita de l’ danĝeroj, kiel la baleno —de la profundaj akvoj.
Kaj tial, sinjoro, mia Kreinto, al vi sin turnas la laca animo. Vi alkondukis ĝin en ĉi tiun mondon, plenan de embuskoj. Vi fermis ĉiujn vojojn de l’ trankvileco, escepte de tiu, kiu kondukas al vi. Kaj kiel la infano, kiu ne scias paŝi, kroĉiĝas al la vesto de la patrino por ne fali, tiel la mizera homo etendas la manojn al via kompato kaj liberiĝas de la duboj….
el <LA FARAONO>
NOVAJ VORTOJ
senso 感官，官能
klasika古典的，经典的，
基本的
la kvin ～aj sensoj
五种基本官能
percepto知觉
～i(tr.) 感知，感觉
dimensio位置，地位，
姿势，阵地
distingi(tr.) 辨别，区别
ebena平的，平坦的
glata光滑的，平滑的
haŭto皮，皮肤
rekoni(re-koni)(tr.)
认出，承认
muskolo肌肉
ekvilibro平衡
spaco空间
gravito引力，重力
inteligenta聪明的，有智慧的，
理解力强的
reciti(tr.) 背诵
kompleksa复杂的，复合的
statuo雕像，塑像
pejzaĝo风景
deteni(de-teni)(tr.)
阻止，忍住，抵制
spektaklo（戏剧，电影，马戏等的）表演， 演出，舞台场面，景象
digno尊严，自尊
toleri(tr.) 容忍
ofendi(tr.) 冒犯；侮辱
gardi(tr.) 保护，看守，
守卫，防卫，保持
simpatio同情，同感
antipatio憎恶，反感
konduti(ntr.) 自处，行动，表现
～o品行，举止
konforma符合的，相符的
principo原则，原理
trudi(tr.) 把…强加于，迫使接受
rifuzi(tr.) 拒绝
perforto(per-forto)暴力，强暴
agresi(tr.) 侵略
～a侵略的
defendi(tr.) 保卫，防御
armeo军队
aŭdaci(tr.) 大胆（做），胆敢
invadi(tr.) 入侵，侵略
konvinki(tr.) 使确信，使信服
～o确信，信念
majstro大师，名家
～a精通的，高明的，完美的
naciismo(naci-ismo)民族主义，
民族语言中的惯用语
profiti(ntr.) 获利，利用
stilisto(stil-isto)文体家，
文笔优美的作家
faraono法老
romano长篇小说
moro习俗，风俗
pastro牧师，神父
volumo卷，册
paĝo页
genuo膝，膝盖
ek～i(tr.) 跪下
princo亲王，王子
pinĉi (tr.) 捏，掐，夹，弹奏（弦乐器）
akordo和谐，和弦，和音
harpo竖琴
tombo坟墓
serena 晴朗的，明朗的
Jordano约旦
verŝi(tr.) 倒出（液体），灌注
pri～i浇上，洒上
sopiri(ntr.）怀念，向往
～o憧憬，切望
adiaŭ再见！
～o告别，诀别
rabi(tr.) 抢劫，抢夺
～isto强盗
for～i抢走，夺去
danĝero危险的
suĉi(tr.) 吸，吮吸
～ulo吸奶的婴儿
persekuti(tr.) 追迫，迫害
kapreolo豹子，枝角鹿
～ino雌豹子
sago箭
marŝi(ntr.) 行军，步行
gloro光荣，荣誉
lanco矛，枪
observi(tr.) 观察，注视，遵守
murmuri(ntr.) 发潺潺声，
沙沙作响，咕哝，低声埋怨
～eto轻微的潺潺声或咕哝声
kurteno幕，帘
perfidi(ntr.）叛变，背叛
minaci(tr.) 威胁
skorpio蝎子
drako龙
venena有毒的
ruza狡猾的，诡诈的
baleno鲸
embusko埋伏，隐伏的危险，圈套
kroĉi(tr.) 用钩悬挂，挂住，钩住
～iĝi攀牢，紧紧抓住
etendi(tr.) 伸展，伸开
kompati(tr.) 怜悯，同情
～o怜悯，同情
KLARIGOJ
A
- La homo, same kiel la plimulto de la evoluintaj bestoj, havas la kvin klasikajn sensojn, kiuj estas la vidado, aŭdado, flarado, gustumado kaj tuŝado, kaj ĉi-rilate la homo estas simila al la aliaj evoluintaj animaloj. 人和大多数高级动物一样，有五种基本官能，即视觉、听觉、嗅觉、味觉和触觉，在这一方面人和其他高级动物是相似的。
由于世界语中有animalo和besto的区别（详见第十八课课文），所以在使用这两个词的时候要特别注意区别，不可混用。例如在“人和大多数高级动物一样”中，“大多数高级动物”是不包括“人”在内的，所以要译成“la plimulto de la evoluintaj bestoj”，但在“人和其他高级动物是相似的”中，由于“高级动物”的前面有“其他的”（la aliaj）这一定语（这意味着“人”也是高级动物之一），因此这里的“其他高级动物”必须译成“la aliaj evoluintaj animaloj”。
- …, tio estas tuŝado — senso, kiun ni havas pere de nia haŭto. 这就是触觉——我们借助于皮肤所具有的一种感觉。
“pere de”的意思是“通过”、“借助于”。例如：
Ili interparolis pere de interpretisto. 他们通过译员进行交谈。
Li jam povas legi Esperantan gazeton pere de Esperanta-ĉina vortaro. 他已经能借助世汉词典阅读世界语杂志。
世界语中的大多数介词加词尾-e转化成副词后可以和介词de一起构成“介词e+de”的结构。例如：
antaŭe de 在…前面，在…前方
Senpezaj nubetoj flugas antaŭe de la suno. 一朵朵浮云在阳光下飘飞。
apude de 在…近旁，靠近…
Lia domo troviĝas apude de la ĝardeno. 他家靠近花园。
ĉirkaŭe de 在…周围
Ĉirkaŭe de la urbo estas multaj vilaĝoj. 城市四周有许多村庄。
intere de 在…之间
Li kreskis intere de la knabinoj. 他在姑娘群中长大。
kontraŭe de 在…对面
Kontraŭe de la bakejo troviĝas statuo. 面包烘房对面有一座塑像。
sube de 在…下面
Vi ne trovis la libron, ĉar ĝi estas sube de mia ĉapelo. 你没有找到那本书，因为它在我的帽子底下。
transe de 在…那边
Ili loĝis transe de Jordano. 他们住在约旦河对岸。
- Krom la supre diritaj kvin sensoj, nun oni rekonas ĉe la homo ankaŭ la muskolan senson, kiu ricevas la impresojn pri movado kaj penado de la muskoloj, kaj la senson de ekvilibro rilate al la spaco, la gravito ktp.除上述五种官能外，现在发现人还有感受肌肉运动与肌肉牵伸印象的肌肉觉和关于空间、重力等的平衡觉。
- Sed la plej esenca diferenco inter la homo kaj la aliaj animaloj konsistas en tio, ke nur la homo havas la racion kaj kapablas pensi, paroli kaj krei instrumentojn.但是人和其他动物的最本质的区别在于：只有人才有理性，才能思维、讲话和制造工具。
“konsisti en…”的含义是“以…为主要的（或本质的)部分”, 可译为“在于”、“是”。例如：
En kio konsistas feliĉo? 什么才算是幸福？
Muziko ne konsistas en sola frapado de klavoj.音乐不只是敲敲琴键而已。
Ilia kulpo konsistis nur en tio, ke ili parolis alian lingvon.他们的罪过仅仅在于他们说的是另一种语言。
（注）“konsisti el…”的意思是“由…组成”，“包含有”。例如：
Unu minuto konsistas el sesdek sekundoj. 一分钟有六十秒。
La libro konsistas el kvin ĉapitroj. 全书共有五章。
Akvo konsistas el hidrogeno(氢) kaj oksigeno(氧).水由氢和氧组成。
- inteligenta和saĝa的区别：
inteligenta的意思是“聪明的”、“理解力强的“、有才智的”，指一个人的理解力强、思维敏捷。例如：
Karlo estis inteligenta knabo. 卡尔是一个聪明的孩子。
Se iu vigle pensas kaj facile komprenas, oni diras, ke li estas inteligenta. 如果一个人思维敏捷、理解力强，人们就说他聪明。
Tio estas inteligenta respondo al la demando. 这是对这个问题的聪明的答复。
saĝa的意思是“有智慧的“、“明智的”、“贤明的”、“明理的”，指一个人能正确判断事物、明白事理，并能根据事物的客观情况采取正确态度或行动。例如：
Kiu retenas siajn lipojn, estas saĝa. 说话有分寸的人是明智的。
Li estas saĝa homo. 他是通情达理的人。
Tio estas saĝa decido. 这是明智的决定。
Salomono estis saĝa reĝo de la antikva Izraelo. 所罗门是古代以色列贤明的国王。
在世界语早期作品中saĝa也可以用来代替inteligenta作“聪明的”的讲，这种用法现在应该避免。例如：
La infanoj estas tiel saĝaj (= inteligentaj), ke ili povoscias legi, antaŭ ol ili konas la literojn. 这些孩子很聪明，他们还没有学会字母就会看书了。
- koni和scii的区别：
koni的意思是“对已经听说过、见到过或阅读过的东西还能记得”，可以译为“知道”、“认识”。例如：
Mi konas ŝian nomon. 我知道她的名字。
La infano ankoraŭ ne konas la literojn. 这孩子还不认识字母。
scii的意思是“对事物有透彻的、全面的了解”，可以译为“知道”、“懂得”、“会”。例如：
li scias la enhavon de tiu artikolo. 他知道那篇文章的内容。
Oni ne povas scii ĉion. 人们不可能什么都知道。
Ŝi scias sian lecionon. 她功课学得很好。
Li scias la francan lingvon. 他会法语。
比较下列两个句子的意思可以看出koni和scii的区别：
Mi konas tiun poemon. （意思是：我曾读过那首诗，现在还记得它的一些内容。）
Mi scias tiun poemon. （意思是：我不但记得那首诗的内容，而且还能背诵。）
koni和scii的区别还在于：
1) koni的直接宾语可以是“人”，而scii则不能以“人”为直接宾语。例如：
Mi ne konas tiun homon. 我不认识那个人。（这句话中的koni不能用scii代替。）
2) scii的宾语可以是以ke, ĉu或kiu, kio, kie等疑问词为引导的从句，而koni则不可以带有这样的从句。例如：
Mi scias, kion vi volas fari. 我知道你想要做什么。
Mi ne scias, ĉu vi konas lin. 我不知道你是不是认识他。
Mi scias, ke li ne konas vin. 我知道他不认识你。
Mi konas tiun ĉi muzikaĵon, sed mi ne scias, kie mi ĝin aŭdis. 我熟习这首乐曲，但我不知道曾在什么地方听过。
3) scii的宾语可以是动词不定式，而koni则不能以动词不定式为宾语。例如：
Ŝi scias paroli la anglan lingvon. 她会讲英语。
La infano jam scias legi kaj skribi. 这小孩已经会读书写字。
- La bestoj ĝenerale amas siajn idojn, sed la amo de niaj gepatroj al ni estas multe pli forta kaj multe pli profunda ol tiu de la bestoj al siaj idoj. 动物一般都爱自己的幼仔，但是我们的父母对我们的爱要比动物对其幼仔的爱强烈得多而且深厚得多。
“tiu de la bestoj al siaj idoj”= la amo de la bestoj al siaj idoj
a.为了避免重复, 有时可以用tiu代替句中已经出现过的名词，例如:
Mi preferas la poemojn de Li Bai al tiuj de Du Fu. 杜甫的诗与李白的诗相比，我更喜欢李白的诗。
Diru vian nomon kaj tiun de via patro. 请说出你的名字和你父亲的名字。
- 反身代词在与表示行为的名词连用时，反身代词反指该行为的逻辑主语。例如：
Paŭlo amis Marian, kaj konsciis ŝian amon al li.
保罗爱玛丽并意识到她对他的爱。（amon的逻辑主语是ŝi, 所以应该是ŝian amon al li ; 如果说成ŝian amon al si, 意思就是“她对她自己的爱”）
Paŭlo amis Marian, kaj konsciis la amon de ŝi al li.保罗爱玛丽并意识到她对他的爱。（“la amon de ŝi al li”= ŝian amon al li; la amon de ŝi al si = ŝian amon al si）
所以，根据对以上例句分析，“la amo de la bestoj al siaj idoj”中的“siaj”不能改为iliaj或ties.
- Kiam ni vidas belan bildon, belan statuon aŭ belan pejzaĝon, ni ne povas deteni nin de admiro al la beleco. 当我们看到美丽的图画、美丽的塑像或美丽的风景时，我们会情不自禁地对美产生赞赏的心情。
“deteni sin de io”的意思是“克制自己不做某事”，例如：
Li ne povis sin deteni de edrido. 他不禁笑了起来。
Ŝi ne povis deteni sin de larmoj. 她不禁流下眼泪。
La fumantoj devas sin deteni de fumado. 抽烟的人应该戒烟。
- En niaj rilatoj kun aliaj homoj niaj kondutoj devas esti konformaj al la principo: ni ne trudu al aliaj tion, kon ni devus fifuzi. 在我们和别人的关系中我们的行为应该符合“己所不欲，勿施于人”的原则。
- Ni estas por la vero, justeo kaj paco kaj kontraŭ la absurdo, maljusteco, perforto kaj agresa milito. 我们捍卫真理、正义与和平，反对荒谬、非正义、暴力和侵略战争。
本句的表语是由介词词组“por…”和“kontraŭ…”构成。
B
- … konata sub la mallongigo Kabe. 以缩写名Kabe而闻名的
mallongigo的意思是“缩写”、“缩写词”、“略语”。
“Kabe”中取原名“Kazimiers Bein”中每一部分的前两个字母组合而成的缩写名。
- Li uzis elegantan facile legeblan lingvon tute liberan de naciismoj. 他所用的语言优雅易读，完全摆脱了民族习惯的束缚。
libera（原义“自由的”）可以引申作“无…的”、“不受…约束的”、“摆脱了…的”讲。例如：
Mi sentas min libera de antaŭjuĝoj. 我觉得我不抱成见。
Li estas homo libera de ĉagreno kaj zorgoj. 他是一个无忧无虑的人。
La vojo estas libera de baroj. 这条路没有阻碍。
Ni estas liberaj de niaj ŝuldoj. 我们还清了债务。
- En 1911 Kabe subite forlasis la Esperantan movadon… 1911年Kabe突然离开了世界语运动。
forlasi（for-lasi）的意思是“放弃”、“离开”。例如：
Juna li forlasis sian hejmon. 他年青时离开了家。
Li jam forlasis sian intencon. 他已经放弃了自己的打算。
- Li restas modelo de bona stilisto, kies lingvo spiras belecon kaj propran spiriton de Esperanto. 他仍然是优秀文体家的典范，他的语言体现了世界语的语言美和世界语特有的语言魂。
1）spiri除了作“呼吸”讲之外，还有“散发（气味）”、“显示出”等义。例如：
La ĉambro spiras la odoron de rozoj. 房间里散发着玫瑰花香。
Ĉiuj verkoj de Zamenhof spiras altan idealon. 柴门霍夫的所有作品都表现出一种崇高的理想。
Ŝia vizaĝo spiras malĝojon. 她面容显得忧伤。
2）spirito除了作“精神”讲之外还可以作“灵魂”讲。例如：
Hamleto vidis la spiriton de sia patro. 汉姆雷特看见了他父亲的鬼魂。
Li ellasis sian spiriton. 〈转〉他死了。
- LA KANTO DE SARA
本篇是波兰作家普鲁斯（B. Prus, 1847-1912）的长篇小说《法老王》（LA FARAONO）中的一个片断。《法老王》取材于古埃及社会。它通过对埃及第二十王朝拉美西斯十三世法老（Ramzes XIII）与祭司贵族集团之间的夺权斗争的描写，反映了古代埃及国内外复杂的民族矛盾和阶级矛盾，揭露了祭司贵族集团的腐朽没落，歌颂了遭受残酷剥削和压迫的奴隶和农民的反抗和斗争。
Sara是一个善良的希伯来民间姑娘。她因美貌出众，被拉美西斯亲王（后为拉美西斯十三世法老）娶为非正式的妻子。后来，由于祭司集团的干涉和破坏，她被拉美西斯遗弃，成为法老与祭司贵族集团斗争的牺牲品。本篇是Sara给拉美西斯亲王所唱的一首歌。这首歌唱出了古代埃及劳动人民遭受残酷压迫、不能掌握自身命运的悲愁和痛苦心情，是一篇极其优美的散文诗。
《法老王》一书的世界语译本是由波兰著名世界语散文翻译家Kabe（1872-1959）于1907年译成的。Kabe的译笔朴素优美，堪称世界语散文文体的典范。关于《法老王》译文的文体，我国著名世界语者徐道荣同志在其《世界语文学简史》中这样写道：“这部无与伦比的译作使卡贝荣膺‘世界语散文之父’和‘世界语第一文体家’的桂冠。确实，卡贝的文体洗练、清晰、典雅，最终摆脱了一切民族语的束缚，体现并弘扬了世界语本身自有的“语言魂”。卡贝落笔行文堪称字斟句酌，每一个词经得起反复推敲。”
为了适合中级课本的需要，本篇在文字上作了适当改动。
- Kie estas tiu, kiu ne havus ĉagrenon?没有烦恼的人在哪里？（意思是没有烦恼的人是不存在的。）
在带有定语从句的复合句中，如果主句对先行词加以否定或怀疑，则关系从句的谓语动词要用假定式。例如：
Ĉu vere ekzistas saĝa homo, kiu ĉion komprenus?难道真有无所不知的聪明人吗？
Kie estas tia frenezulo, kiu ne preferus barelon(桶) da vino, ol glason da biero?哪里会有宁要一杯啤酒而不要一桶葡萄酒的疯子？
Mi ne havas monon, kiun mi povus pruntedoni al vi. 我没有钱可以借给你（直译为：我没有可以借给你的钱。）
Ne estas domo, en kiu ne estus banĉambro. 没有一家没有洗澡间。
但如果被否定或被怀疑的不是先行词本身，从句就不能用假定式。例如：
Mi ne legis la libron, kiun vi donis al mi.你给我的书我没有看。（被否定的不是la libron, 而是legi）
Ĉu vi vidas la homon, kiu kutimas promeni ĉi tie?你看见那位经常在这里散步的人吗？（那个人经常在这里散步，是毋庸置疑的事实，这句话所要问的是你有没有看见他。）
Mi ne vidas la domon, kiu havas ruĝas tegmenton.我没有看见所红屋顶房子。（试比较：Mi ne vidas domon, kiu havus ruĝan tegmenton.我看不到带红屋顶的房子。）
- Sed kiel multenombraj estas tiuj, kiuj ĉiutage priverŝas sian panon per larmoj kaj kies domo estas plena de sopiroj. 然而，那些每天都用泪水浇洗面包，家中充满叹息声的人却是何等地多啊！
sopiroj = sopirĝemoj (sopiro的本义是“憧憬”、“切望”，作“叹息”讲是旧义，现在应写作sopirĝemo)
- Kie estas tiu, kiu neniam sentus la maldolĉecon de l’ekzistado? Ĉu tio estas la infano, kies patrinon forrabis la morto, aŭla suĉulo ĉe la mamo, kiun la malsato sekigis?从来没有尝受过人生辛酸的人在哪里？难道就是那被死亡夺母亲生命的孩子，或是那偎依在由于饥饿而干瘪了的乳房旁的吸奶婴儿？
- Kaj tial la koro de l’ homo en ĉiu loko kaj en ĉiu horo estas plenplena de malĝojo. 因此，无论在什么地方，在什么时候，人总是心里充满着忧愁。
plenplena是plena的强调形式。
- En la dezerto lin minacas la leono kaj skorpio, en la kavernoj la drako, inter la floroj la venena serpento. (= En la dezerto lin minacas la leono kaj skorpio, en la kavernoj lin minacas la drako, inter la floroj lin minacas la venena serpento.) 在沙漠中威胁他的是狮子和毒蝎，在岩穴中威胁他的是恶龙，在花丛中威胁他的是毒蛇。
- En la infaneco li estas senpova, en la maljuneco senforta, en la matura aĝo — ĉirkaŭita de l’ danĝeroj, kiel la baleno — de la profundaj akvoj. (= En la infaneco li estas senpova, en la maljuneco li estas senforta, en la matura aĝo li estas ĉirkaŭita de l’ danĝeroj, kiel la baleno estas ĉirkaŭita de la profundaj akvoj.) 他在孩提时年幼无力，在老年时体弱身衰，在壮年时被凶险包围，好似鲸鱼游在深水之中。
- Kaj tial, sinjoro, mia Kreinto, al vi sin turnas la laca animo. 因此，主啊，我的造物主啊，这厌倦的灵魂向您求助。
“sinjoro”除作“先生”讲外，还可以用作对神的敬称，可译为“上帝”、“天主”、“老天爷”等。
“sin turni al ”除了作“转向”讲之外，还可以引申作“对…讲话”、“找…帮忙”、“求助于…”讲。例如：
Lia atento baldaŭ sin turnis al mi. 他的注意力不一会儿便转到我的身上。
Mi turnas min al vi kun peto. 我有一件事求您。
Mi ne povas diri al vi, turnu vin al la pordisto. 我不能告诉您，请您去问看门人吧。
- Vi fermis ĉiujn vojojn de l’ trankvileco, escepte de tiu, kiu kondukas al Vi. 除了这条通向您的道路之外，您封闭了所有安宁之路。
“escepte de”的意思是“除…之外”表示所涉及的事物“不包括在内”。例如：
Ĉiuj venis escepte de li. 除他之外全都到了。
Li pardonis al ĉiuj, escepte de sia filo. 他原谅了所有人，但不原谅他的儿子。
Nenion mi ŝatas, escepte de libroj. 除了书籍之外我什么都不喜欢。
（注）“krom”的意思也是“除…之外”，但有两种不同含义。
- 表示“不包括在内”（= escepte de)。例如：
Ĉiuj venis krom Petro. 除了彼得之外所有人都来了。
Neniu parolis krom li. 除他之外谁都没有发言。
Mi diras nenion alian krom plej pura vero. 我对你说的都是大实话。
- 表示“包括在内”。例如：
Krom li venis multaj homoj. 除他之外还来了许多人。
Krom Petro tie estis ankaŭ ĉiuj aliaj miaj fratoj. 除了彼得之外我的其他弟兄也都在那里。
Krom Li Ming ankaŭ mi estas esperantisto. 除了李明之外我也是世界语者（我和李明都是世界语者）。
- Kaj kiel la infano, kiu ne scias paŝi, Kroĉiĝas al la vesto de l’ patrino por ne fali, tiel la mizera homo etendas manojn al via kompato kaj liberiĝas de la duboj… 如同蹒跚学步的幼儿为了不跌倒而紧紧抓住母亲的衣角一样，这可怜的人向您的怜悯之心伸开了双手，心中便消除了疑惧……
用kiel引导比拟或比较从句时，主句中通常需要加副词tiel与之呼应。例如：
Parolu tiel, kiel pleĉas al vi. 你喜欢怎么说就怎么说吧。
La afero ne estas tiel simpla, kiel ŝajnas. 事情并不像看起来那样简单。
Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li. 他过去怎样对待我，我将怎样对待他。
Kiel la ĉasisto persekutas beston, tiel li postsekvis la ŝteliston. 他像猎人追赶野兽那样跟踪小偷。
Kiel glacio per varmo degelas, tiel li cedis al mia insisto. 就像冰受热融化那样，他在我一再要求下让步了。
GRAMATIKO
一、相对时和绝对时
- 相对时
在复合句中，如果从句谓语动词的时间相对于主句谓语动词的时间，这种从句谓语动词的时间叫做相对时。例如：
Mi vidis, ke li leviĝas el la lito. 我看见他正在起床。
Mi vidis, ke li leviĝis el la lito. 我看见他起床了。
Mi vidis, ke li leviĝos el la lito.我看见他即将起床。
上面三个例句中的“leviĝas”、“leviĝis”和“leviĝos”的时间都不是以说话时刻为准的真实的现在、过去和将来，而是以主句“我曾看见”的时刻为准的相对的现在、过去和将来。更确切地说，在相对时中，“-as”表示从句的动作发生在主句动作的同时，“-is”表示从句的动作发生在主句动作之前，“-os”表示从句的动作发生在主句动作之后。
2.绝对时
从句的谓语动词如果不受主句谓语动词的制约，单纯地表示以说话时刻为准的真实的时间，这种从句谓语动词的时间叫做绝对时。例如：
Hieraŭ mi vidis la sinjoron, kiu instruas en la universitato. 我昨天看见那位在大学里教书的先生。
Li loĝas tie, kie li naskiĝis. 他住在他出生的地方。
Kiam vi revenos, mi rakontos ĝin al vi. 你回来时我将把它讲给你听。
上面三个从句中的动词“instruas”、“naskiĝis”和“revenos”所表示的时间分别是真实的现在、过去和将来，所以它们都是绝对时。
II.相对时和绝对时的用法
1.相对时主要用于下列从句中：
a.在以从属连词ke引导的主语从句、宾语从句、表语从句和解释性的定语从句中。例如：
Ŝajnis, ke ili ion serĉas. 似乎他们在找一件东西。
Mi scias, ke vi iam loĝis en Parizo. 我知道你曾在巴黎居住过。
Mia decido estis, ke mi ne iros tien. 我的决定是：我不到那里去。
Ŝi havis la senton, ke ŝi denove estas malgranda knabineto. 她觉得她又重新是一个小姑娘。
b.在以疑问词（如ĉu, kiu, kio, kiam等）引导的各种附属问句中。例如：
Mi ne scias, ĉu mi povos veni. 我不知道我能不能来。
Ŝi ne diris, kun kiu ŝi faris turisman vojaĝon dum la lasta somero. 她没有说她去年夏天是和谁一起旅游的。
Li demandis ŝin, kial ŝi revenas tiel frue. 他问她为什么回来这么早 。
Estis dube, kiam li venos. 他什么时候来还拿不准。
Neniu sciis, kion li deziras fari. 没有一个人知道他想要干什么。
Diru al mi, de kie vi venis. 告诉我，你是从哪里来的。
La demando estis, ĉu li helpos ŝin. 问题是，他会不会帮助她。
c.在pri tio, al tio, de tio, kun tio等后的以从属连词ke引导的解释性从句中。例如：
Mi ĝojis(pri tio), ke vi venos. 你要来，我很高兴。
Sokraton(苏格拉底）oni akuzis (pri tio), ke li koruptas (贿赂，腐蚀）la junularon. 人们控告苏格拉底腐蚀青年。
Li ŝuldis sian riĉon al tio, ke estas laborema kaj ŝparema. 他是勤俭致富的。
Ĉion li atendas de tio, ke la sorto lin favoros. 他指望在交上好运时能得到一切。
Mia permeso estis ligita kun tio, ke vi ĝustatempe revenos. 你按时回来我才能给你准假。
Mi kalkulis je tio, ke vi min helpos. 我估计你会帮助我的。
- 绝对时用于下列从句中：
- 在各种关系从句中。例如：
Mi ne konas tiun, kiu venis hieraŭ vespere. 我不认识昨晚上来的那个人。
Okaze mi renkontis malnovan amikon, kies nomon mi forgesis. 我偶然遇见一位老朋友，他的名字我记不清了。
Mi iros tien, de kie vi venis. 我将到你来的地方去。
La libro, pri kiu mi parolis, estas interesa. 我谈到过的那本书很有趣。
Kio pasis, ne revenos. (谚语）时不再来。（直译为：过去了的，不会再来）。
Vi troviĝas en tia sama situacio, en kia antaŭ du monatoj troviĝis mia kuzino. 你现在的处境与我表姐两个月前的处境一样。
- 在各种状语从句中。例如：
Se vi bone plenumos vian taskon, mi vin rekompencos. 如果你的任务完成得好，我就奖励你。
Li elektis tiun vojon, ĉar ĝi estas rekta. 他选择了那条道路，因为它是直的。
Mi estas soifa, kvankam mi trinkis. 我虽然喝过水，但还是口渴。
Li kuris, kiel li povis. 他尽力奔跑。
Li tremis, kiel aŭtuna folio tremas. 他像秋天的树叶那样颤抖。
Dum ŝi kantis, ĉiuj silente aŭskultis. 在她唱歌时大家都静静地听着。
La nokto estis tiel malluma, ke oni nenion povis vidi. 夜间黑得什么也看不见。
二、直接引语和间接引语
引述别人的话有两种方式：1.原封不动地引用原话，叫做直接引语；2.用自己的话转述，叫做间接引语。直接引语需要用引号标出，间接引语不用引号，但必须用从属连词ke引导（间接引语实际上就是以ke引导的宾语从句）。将直接引语改为间接引语时，除了必须去掉引号，加从属连词ke之外，还必须将引语中的人称代词作适当改变，但引语中动词的时态和式不变（这意味着，间接引语中谓语动词所表示的时间是相对时）。例如：
直接引语
- Li diris: “Mi estas okupita.” 他说：“我没有空”。
- Li diris: “Mi venos morgaŭ”. 他说：“我明天来”。
- Mi demandis lin: “De kie vi estas?” 我问他：“你是哪里人？”
- Ili diris: “Ni estas esperantistoj.” 他们说：“我们是世界语者。”
- Li plendis: “Mia amiko ne redonis al mi mian libron.” 他埋怨说：“我的朋友没有把我的书还给我。”
- Li diris: “Mi retrovis mian ŝlosilon.” 他说：“我重新找到了我的钥匙。”
- Ŝi demandis min: “Ĉu vi konas min?” 她问：“你认识我吗？”
- Li demandis ŝin: “Kiam vi veturos al Pekino?” 他问她：“你什么时候到北京去？”
- Ŝi diris al li: “Donu al mi paperon.” 她对他说：“请给我一张纸。”
- Li diris: “Mi estus kontenta, se nur mi povus iom ripozi.” 他说：“只要能休息一下，我就满足了。”
间接引语
- Li diris, ke li estas okupita. 他说他没有空。
- Li diris, ke li venos morgaŭ. 他说他明天来。
- Mi demandis lin, de kie li estas. 我问他是哪里人。
- Ili diris, ke ili estas esperantistoj. 他们说他们是世界语者。
- Li plendis, ke lia amiko ne redonis al li lian libron. 他埋怨他的朋友没有把他的书还给他。
- Li diris, ke li retrovis sian ŝlosilon. 他说他重新找到了自己的钥匙。
- Ŝi demankis min, ĉu mi konas ŝin. 她问我是不是认识她。
- Li demandis ŝin, kiam ŝi veturos al Pekino. 他问她什么时候到北京去。
- Ŝi petis lin, ke li donu al ŝi paperon. 她请他给她一张纸。
- Li diris, ke li estus kontenta, se nur li povus iom ripozi. 他说，只要能休息一下他就满足了。
EKZERCOJ
- 选择括号中适当的动词填充：
A 1. Li longe al ŝi en la vizaĝon. (vidis, rigardis)
- Mi lin fali de la tegmento. (vidis, rigardis)
- Li la nigran tabulon, sed li neniun vorton, ĉar li estas miopulo. (vidas, rigardas)
B 1. Ĉu vi la birdojn kanti? (aŭdas, aŭskultas)
- Ili ne volis miajn konsilojn. (aŭdi, aŭskulti)
- Mi atente , sed nenion. (aŭdis, aŭskultis)
C 1. Nun li trankvile . (dormas, ekdormis)
- Apenaŭ li kuŝiĝis, li . (dormis, ekdormis.)
- Heieraŭ nokte li je la deka, kaj li profunde ĝis la mateniĝo. (dormis, ekdormis)
Ĉ 1. Ni kun li pri tio. ( diris, parolis, rakontis)
- Mi volas al vi nur unu vorton. (diri, paroli, rakonti)
- Mia avino ofte al mi belan historion. ( diras, parolas, rakontas)
D 1. Per la fruktoj vi la arbojn. (scios, konos)
- Li kantis ĉiujn kantojn, kiujn li . (sciis, konis)
- Mi ne , ke li ne vin. ( scias, konas)
- Mi tiun melodion (旋律，曲调), sed mi ne , kie mi ĝin aŭdis. ( scias, konas)
E 1. El la libro mi povas multon .(studi, lerni)
- Sub la profesoro ŝi la ecojn de substanco（物质). (studas, lernas)
- 1. Ĉiutage li ĝis ebriiĝo. (drinkas, trinkas)
- La gastoj po glaseton da vino. (drinkis, trinkis)
G 1. Li ne respondi mian demandon. ( deziras, volas)
- Mi al vi bonan vojaĝon. ( deziras, volas)
Ĝ 1. Ili danci. (ŝatas, amas)
- Nur suferinto feliĉon. (ŝatas, amas)
- Ŝi vin estimas kaj , sed vin ne . (ŝatas, amas)
H 1. Ĉu vi jam vian brakhorloĝon? (trovis, serĉis)
Ne. Mi ankoraŭ ĝin . (trovas, serĉas)
- Mi Petron. Ĉu vi scias, kie li estas? (trovas, serĉas)
- Li estas tiel purema, ke eĉ unu polveron vi ne sur lia vesto. ( trovos, serĉos)
Ĥ 1. Feliĉo servado al la popolo. (konsistas el, konsistas en)
- Mia skribilaro krajono, plumo kaj inkujo. ( konsistas el, konsistas en)
- 给文中缺少词尾的动词加上适当的词尾：
DU MIOPULOJ
Du miopuloj interdisputis pri tio, kiu el ili est malpli miopa. Por fini la disputon, ili interkonsentis, ke la postan tagon ili ir al la templo por kontroli kiu el ili pov pli bone legi la tekston de la memortabulo super la templopordo.
Tuj post la disiro unu el ili iris al la templo por studi la tekston. Starante iom proksime de la pordo, li legis la tekston de la memortabulo kaj ĝin enkapigis al si.
Iom poste venis ankaŭ la alia miopulo al la templo por legi la tekston. Li staris pli porksime al la la pordo kaj povis legi ne nur la tekston, sed ankaŭ la malgradajn vortojn, kiuj trovĝ sur la malsupra parto de la tabulo.
La postan tagon ili iris al la templo kaj elektis lokon tre malproksiman de la pordo por konvinki unu la alian, kiom bone ili kapabl vidi. La unua klare kaj laŭte legis la tekston kun triumfo. Tiun tekston povis legi ankaŭ la dua, sed li aldonis, ke li pov legi ankaŭ la malgrandajn vortojn. La unua protestis(抗议), dirante, ke tiuj vortoj ne troviĝ sur la tabulo. Post iom da kverelado(争吵) ili decidis, ke ili sin turn al unu el la bonzoj(和尚) por ricevi solvon.
Aŭdinte la problemon, la bonzo respondis, ke hieraŭ vespere li jam forpren la tabulon kaj tial ĝi ne plu pend super la pordo.
III. 将下列句子译成汉语，注意句中介词的用法：
SEN
- La rozo sen akvo baldaŭ velkos.
- Sen laboro ne venas oro.
- Sen fajro ne brulas eĉ pajlo.
- La muso restis du tagojn sen manĝi kaj trinki.
- Sen trograndigo oni povas diri, ke Esperanto estas multe pli facila, ol ĉia lingvo natura.
- Ni pasis preter la turo sen vidi ĝin.
- Rajdi sur ĉevalo oni ne lernas sen falo.
- Ni ne ja vivas por manĝi, tamen sen manĝo oni ne povas vivi.
- Ŝi estas ne sen kulpo.
- Li tion diris ne sen kaŭzo.
SUB
- Li havis kusenon sub la kapo.
- La ĉasistoj dormis sub la libera ĉielo.
- Ili ripozas sub alta kverko.
- El sub la kanapo la muso kuris sub la liton, kaj nun ĝi kuras sub la lito.
- Li portis paperujon sub la brako.
- Li falis sub la radojn de veturanta vagonaro.
- Sub lia gvido la kurso komenciĝis.
- Li portis blankan ĉemizon sub la jako.
SUPER
- Super la nigra tabulo pendas la mapo de Ĉinio.
- Tenante la manojn super la okuloj, li rigardadis malproksimen.
- Saliko(柳树) staras super la rivero kaj speguliĝas en la pura akvo.
- La termometro（温度计） montras du gradojn super la nulo.
- Li sidas en ŝuldoj ĝis super la ŝultroj.
- La aeroplano（飞机） flugis super la maron.
- La akvo ŝprucas super nin.
- La fiŝoj elsaltis super la akvon.
- Tio estas super mia povo.
- Kiam ajn mi venas, li ĉiam sidas super laboro.
- Ne sidu tro longe super la libro.
SUR
- Li tenis la piedojn sur benketo.
- La malriĉulo havis sur si ĉifonaĵojn.
- Nia metodo baziĝas sur la praktiko.
- La ĝardenisto verŝis akvon sur la florojn.
- La luno verŝis lumon sur la arbaron.
- Sur la serena ĉielo staras bela suno.
- Sur lia vizaĝo mi vidis ĝojan rideton.
- Se mi estus sur ŝia loko, mi ne farus tion.
- Sur ĉiu paŝo ni renkontis barojn.
- La vorto estis preta sur miaj lipoj.
- Li direktis sian rigardon sur min.
- Mi prenos sur min la respondecon.
TRA
- Du ekbriloj de fulmo trakuris tra la malluma ĉielo.
- Malrapide, ambaŭ iris tra la longa malplena strato.
- Tra unu orelo ĝi eniras, tra la dua ĝi eliras.
- Mallarĝa vojeto kondukas tra tiu ĉi kampo al nia domo.
- La suno brilis sur lin tra inter la branĉoj.
- La koko krias tra la tuta nokto.
TRANS
- Ili loĝas kontraŭ nia domo, trans la strato.
- Trans Atlantiko kuŝas Ameriko.
- La hirundo flugis trans la riveron, ĉar trans la rivero sin trovis aliaj hirundoj.
- Ĵetu la pilkon trans la muron.
- Li rigardis trans la lagon al la monteto kontraŭe.
- Tio estas belaj rakontoj el trans la montoj.
- 说出下列派生词的意思（可查阅词典）：
- Senfunda, senlime, sensencaĵo, senĉesa, senfina, senkompata, senmorta, senokupa, senzorga, sendependa, senlaca, sensenta, senforta, senvoĉa, senespere, senpage
- subtera, subvesto, subteni, subnutrita, subaŭskulti, subkompreni, subridi, subiri, sunsubiro, suba, subiĝi, sube, subigi, subaĵo, subulo
- supersigno, superhomo, supersaĝi, superbela, superruzi, superakvi, superflua, superjaro, supertago, supernutrado, superproduktado, superŝarĝo, superpleniĝi, supermezura, supera, superi , superemo, superulo
Ĉ. surflugi, suriri, surmeti, surverŝi , surtabligi
- trairi, trapasi, traflugi, tralasi, tralegi, tradorm, tranokti, travintri, travivi, trabruli, tralerni, travidebla, trae, traigi
- transiri, transĵeti, transpaŝi, transsalti, transporti, transplanti, transloĝiĝ, transskribi, transdiri, transdoni, transformi, transmara, transa, transigi, transulo
- 将下列句子译成汉语：
- A.
- Niaj soldatoj okupis la urbon.
- La libroj okupas la tutan skribotablon.
- Ĉiuj sidlokoj estis okupitaj.
- Nia tuta gramatiko okupas nur unu paĝon.
- Tio ne okupos multe da tempo.
- Du demandoj okupis lian spiriton.
- Tiu penso tute okupis lin.
- Libro pri filozofio okupis liajn pensojn.
- Tiam mia kuzino estis okupata de gravaj aferoj.
- Kiu sin okupas je kemio, estas kemiisto.
- Lia edzino sin okupas pri arto. Ŝi estas artistino.
- Ili estas okupitaj je la pretigado de la novaj vestoj de la reĝo.
- Tiu artikolo sin okupas de la komenco ĝis la fino je komparado de Esperanto kun Volapuko.
- Kial vi okupiĝas pri tiaj bagateloj?
- Mi nun ne havas tempon por okupiĝi pri tio.
- La kantado estas agrabla okupo.
- Kio estas via okupo? — Mi estas kuracisto.
- Pro troa okupiteco li ne ĝuas eĉ unu horon da libereco.
- Hodiaŭ mi estas multeokupita. Morgaŭ mi estos senokupa, kaj mi povos ekskursi kun vi.
- Li lasis sian veston ĉe mi kaj foriris.
- Li lasis la ŝlosilojn de la ĉambro al sia infano.
- La febro jam lasis min.
- Ĝi rapide malaperis, lasante poste si fumon kaj malagrablan odoron.
- Sufiĉe pri tio, mia amata, ni lasu ĝin!
- Lasu min for por du horoj.
- Oni lasis la sidlokon neokupita.
- Lasu ŝin trankvila.
- Li ne lasis min en trankvilo.
- Mi lasis la vortojn tute sen ia ŝanĝo.
- Lasu lin ĉe lia tasko!
- Ŝteliston neniu lasas en sian domon.
- Lasu, ke respondu tiu, kiun mi demandis.
- Lasu min dormeti.
- Mi ne lasis, ke oni kaptu min.
- Mi pacience lasis lin paroli.
- Li lasis fali sian hakilon en la akvon.
- Ŝi lasis la venton ludi kun ŝiaj longaj haroj.
- Li lasis sin trompi de li.
- Tion dirinte li forlasis la ĉambron.
- Kial tiu homo forlasis sian edzinon?
- Mi forlasis mian intencon.
- Ili trovis la domon forlasita.
- 将下列句子译成世界语：
- 我军（niaj trupoj）占领了那座山头。
- 展览会（la ekspozicio）占了整个二楼楼面。
- 他忙得不可开交。
- 那张座位没有人坐。
- 他在法国政府中担任要职。
- 宴会和演说共用了三个小时。
- 他们主要从事农业。
- 你今天早上有什么事？
- 他忙着解一道难题。
- 他总是想着那个问题。
- 他要把什么留给你？
- 他把那本书留在桌上。
- 他把一封信交给了门房（pordisto）.
- 他累了，让他安静休息一会儿。
- 不要让田荒芜了。
- 我让他们走了。
- 我们把他单独丢下。
- 他让钢笔从桌上掉下。
VII. 将下列短文译成世界语（文中没有学过的词可查词典）：
匆匆
朱自清
燕子去了，有再来的时候；杨柳枯了，有再青的时候；桃花谢了，有再开的时候。但是，聪明的，你告诉我，我们的日子为什么一去不复返呢？——是有人偷了他们罢：那是谁？又藏在何处呢？是他们自己逃走了罢：现在又到了哪里呢？
我不知道他们给了我多少日子；但我的手确乎是渐渐空虚了。在默默里算着，八千多日子已经从我手中溜去；像针尖上一滴水滴在大海里，我的日子滴在时间的流里，没有声音，也没有影子。我不禁头涔涔而泪潸潸了。
去的尽管去了，来的尽管来着；去来的中间，又怎样地匆匆呢？早上我起来的时候，小屋里射进两三方斜斜的太阳。太阳他有脚啊，轻轻悄悄地挪移了；我也茫茫然跟着旋转。于是——洗手的时候，日子从水盆里过去；吃饭的时候，日子从饭碗里过去；默默时，便从凝然的双眼前过去。我觉察他去的匆匆了，伸出手遮挽时，他又从遮挽着的手边过去，天黑时，我躺在床上，他便伶伶俐俐地从我身上跨过，从我脚边飞去了。等我睁开眼和太阳再见，这算又溜走了一日。我掩着面叹息。但是新来的日子的影儿又开始在叹息里闪过了。
在逃去如飞的日子里，在千门万户的世界里的我能做些什么呢？只有徘徊罢了，只有匆匆罢了；在八千多日的匆匆里，除徘徊外，又剩些什么呢？过去的日子如轻烟，被微风吹散了，如薄雾，被初阳蒸融了；我留着些什么痕迹呢？我何曾留着像游丝样的痕迹呢？我赤裸裸来到这世界，转眼间也将赤裸裸的回去罢？但不能平的，为什么偏要白白走这一遭啊？
你聪明的，告诉我，我们的日子为什么一去不复返呢？
1922年3月28日