Listo de Rekomendataj Landnomoj

世界语国家名称推荐列表

En 1989 la Akademio de Esperanto publikigis dokumenton kun la nomo Listo de Normaj Landnomoj (Oficialaj Informoj de la Akademio de Esperanto, n-ro 9). Tiu ĉi Listo de Rekomendataj Landnomoj estas ĝisdatigita kaj reviziita versio de tiu dokumento. Tiu ĉi nova versio anstataŭas la malnovan.

Same kiel la malnova versio, tiu ĉi listo ne estas deviga. Ĝi estas rekomendo. Sed ĝi enhavas kelkajn nomojn kun landaj aŭ popolaj radikoj oficialaj aŭ eĉ Fundamentaj. Pri tiuj nomoj oni atentu speciale.

La Listo de Rekomendataj Landnomoj ne konsistigas oficialigon de landnomoj aŭ popolnomoj. La Akademio povas je bezono revizii kaj ĝisdatigi la liston.

La Direktoro de la Sekcio
pri la Ĝenerala Vortaro,
Bertilo Wennergren

Du nomkategorioj

La landnomoj en Esperanto apartenas al du kategorioj: landobazaj nomoj kaj gentobazaj nomoj:

Landobazaj nomoj

La unua kategorio estas tiu de la landobazaj nomoj. En tiaj nomoj ordinare la radiko havas landan signifon, kaj oni uzas la sufikson AN por formi nomon de la landanoj. Ekzemple:

• Kanado → kanadanoj (anoj/loĝantoj de la lando Kanado)
• Andoro → andoranoj (anoj/loĝantoj de la lando Andoro)
• Pakistano → pakistananoj (anoj/loĝantoj de la lando Pakistano)
• Alĝerio → alĝerianoj (anoj/loĝantoj de la lando Alĝerio)

Iuj landobazaj nomoj estas kunmetaĵoj aŭ plurvortaĵoj. La baza radiko tamen ne nomas genton. Ekzemple:

• Ebur-Bordo → ebur-bordanoj
• Sud-Afriko → sud-afrikanoj
• Orienta Timoro → orient-timoranoj

En iaj okazoj la nomo estas tiel longa aŭ kompleksa, ke oni apenaŭ povas uzi AN kiel sufikson. Tiam oni devas anstataŭe uzi esprimon kun la vorto anoj, aŭ kun loĝantoj aŭ simila vorto:

• Antigvo kaj Barbudo → anoj de Antigvo kaj Barbudo

Kelkaj landobazaj nomoj finiĝas je …lando. Tiam ordinare -land- estas parto de la radiko:

• Irlando → irlandanoj (la radiko estas IRLAND)
• Nederlando → nederlandanoj (la radiko estas NEDERLAND)

En iaj okazoj tamen temas pri kunmetaĵo kun la Esperanta radiko LAND, sed la elemento antaŭ LAND ne estas nomo de gento:

• Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj → anoj de Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj, emirlandanoj (emiroj ne estas gento, sed speco de regantoj)

La kategorio de landobazaj nomoj entenas la grandan plimulton de la landnomoj en Esperanto.

Gentobazaj nomoj

La dua kategorio, la gentobazaj nomoj, koncernas nur malplimulton da landnomoj. (Landoj kun gentobazaj nomoj troviĝas precipe en Eŭropo, sed ankaŭ en Azio kaj Afriko.) En tiu kategorio la baza radiko nomas genton aŭ popolon. Oni ordinare formas la nomon de la lando per la Fundamenta sufikso UJ aŭ per la neoficiala sufikso I. Ekzemple:

• francoj → Francujo/Francio (la lando de la francoj)
• japanoj → Japanujo/Japanio (la lando de la japanoj)

En kelkaj gentobazaj nomoj oni uzas la radikon LAND anstataŭ UJ/I, pro internacieco aŭ Esperanta tradicio:

• poloj → Pollando (la lando de la poloj)
• svisoj → Svislando (la lando de la svisoj)

Sed kompreneble oni povas ankaŭ en tiaj okazoj uzi UJ/I: Polujo/Polio, Svisujo/Svisio. En la ĉi-postaj listoj de rekomendataj landnomoj, la Akademio prezentas ses gentobazajn nomojn kun LAND anstataŭ UJ/I, ĉar la formoj kun LAND estas pli kutimaj por tiuj nomoj. Sed la Akademio neniel kontraŭas la respondajn formojn kun UJ/I. Inverse ankaŭ eblas ĉe tiuj landoj, por kiuj la Akademio rekomendas formon kun UJ/I, anstataŭe uzi formojn kun LAND (Danlando, Anglolando k.s.). Sed ĝenerale estas preferinde uzi LAND tiamaniere nur kiam la rezulta formo havas Esperantan tradicion.

Por paroli pri la loĝantoj de lando kun gentobaza nomo, oni ordinare uzas la simplan popolvorton: francoj, japanoj, poloj, svisoj k.t.p. Sed kompreneble oni ankaŭ povas uzi la sufikson AN: francujanoj/francianoj, japanujanoj/japanianoj, pollandanoj, svislandanoj k.t.p. Se oni uzas AN ĉe tiaj landnomoj, tiam oni memoru, ke oni devas aldoni AN al la landnomo, ne al la popolnomo: francujanoj/francianoj (ne “francanoj”); pollandanoj (ne “polanoj”).

Rekomendoj pri Landnomoj

1. Pro respekto al la tradicio, kaj en pacema spirito, ni deklaros, ke landnomo estas taŭga, se ĉiuj aŭ la granda plimulto senkonteste uzas la saman formon.
2. En okazo de konflikto inter du aŭ pluraj formoj por unu sama landnomo aŭ ankaŭ inter la uzo de kategorio aŭ la alia por unu sama radiko, la Akademio rekomendas preferi la plej internacian landnomon kaj tiel obei al la 15-a Regulo de la Fundamento.
3. La Akademio rekomendas konsideri, ke la signifo-rilatoj inter la landnomoj kaj la koncernaj landano-nomoj ĉiam estas principe la samaj, kiu ajn estas la kategorio de la landnomoj. Ekz-e, Angl-ujo / -io – Angl-oj kaj en la alia kategorio Nederland-o – Nederland-anoj.
4. Principe estas malrekomendite nove formi nomon per iu internacia “sufikso” aŭ sufikse uzata fremda vorto (-io, -(i)stano, …), se la tiel ricevita landnomo ne jam ekzistas internacie.

(Senŝanĝe el Oficialaj Informoj de la Akademio de Esperanto, n-ro 4, 1985.)

Pluraj el la ŝanĝoj en tiu ĉi revizio konsistigas aplikadon de la unua kaj plej grava el la ĉi-antaŭaj kvar principoj, kun speciala atento al la nuna lingvouzo.

Landnomoj rekomendataj de la Akademio de Esperanto

La ĉi-postaj listoj enhavas ĉiujn nunajn landojn, kiuj estas membroj de UN, kaj ankoraŭ kelkajn pliajn landojn (inkluzive de tri landoj, kiuj malaperis aŭ disiĝis post 1989).

Mallongigoj:

FdE

la radiko aperas en la Fundamento de Esperanto

8OA

la (popola aŭ landnoma) radiko estis oficialigita en la Oka Oficiala Aldono al la Universala Vortaro

9OA

la (popola aŭ landnoma) radiko estis oficialigita en la Naŭa Oficiala Aldono al la Universala Vortaro

*

la nomo estas gentobaza

AA

dulitera internacia landokodaĵo laŭ ISO-3166 (se tia kodaĵo ekzistas)

Afriko^8OA

Alĝerio^8OA DZ; Angolo AO; Benino BJ; Bocvano BW; Burkino BF; Burundo BI; Centr-Afriko CF; Ĉado TD; Ebur-Bordo CI; Egiptujo/Egiptio* EG; Ekvatora Gvineo^8OA GQ; Eritreo ER; Etiopujo/Etiopio*^8OA ET; Gabono GA; Gambio GM; Ganao GH; Gvineo^8OA GN; Gvineo-Bisaŭo^8OA GW; Ĝibutio DJ; Kaboverdo CV; Kameruno CM; Kenjo KE; Komoroj KM; Kongo (Demokratia Respubliko Kongo, Kongo Kinŝasa) CD; Kongo (Respubliko Kongo, Kongo Brazavila) CG; Lesoto LS; Liberio^8OA LR; Libio^8OA LY; Madagaskaro MG; Malavio MW; Malio ML; Maroko^8OA MA; Maŭricio MU; Maŭritanio MR; Mozambiko MZ; Namibio NA; Niĝerio NG; Niĝero NE; Ruando RW; Santomeo kaj Principeo ST; Sejŝeloj SC; Senegalo SN; Sieraleono SL; Somalujo/Somalio* SO; Sud-Afriko ZA; Sudano^8OA SD; Svazilando* SZ; Tanzanio TZ; Togolando TG; Tunizio^8OA TN; Ugando UG; Zambio ZM; Zimbabvo ZW.

Ameriko^8OA

Antigvo kaj Barbudo AG; Argentino AR; Bahamoj BS; Barbado BB; Belizo BZ; Bolivio^8OA BO; Brazilo^8OA BR; Ĉilio CL; Dominika Respubliko DO; Dominiko DM; Ekvadoro^8OA EC; Grenado GD; Gronlando GL; Gujano GY; Gvatemalo^8OA GT; Haitio HT; Honduro HN; Jamajko JM; Kanado^8OA CA; Kolombio CO; Kostariko^8OA CR; Kubo^8OA CU; Meksiko^8OA MX; Nikaragvo^8OA NI; Panamo^8OA PA; Paragvajo^8OA PY; Peruo^8OA PE; Salvadoro SV; Sankta Kristoforo kaj Neviso KN; Sankta Lucio LC; Sankta Vincento kaj Grenadinoj VC; Surinamo SR; Trinidado kaj Tobago TT; Urugvajo^8OA UY; Usono^9OA US; Venezuelo^8OA VE.

Azio^8OA

Afganujo/Afganio* AF; Armenujo/Armenio*^8OA AM; Azerbajĝano AZ; Bangladeŝo BD; Barato (= Hindujo/Hindio*) IN; Barejno BH; Birmo^8OA MM; Brunejo BN; Butano BT; Ĉinujo/Ĉinio*^9OA CN; Filipinoj PH; Hindujo/Hindio* (= Barato) IN; Indonezio ID; Irako^8OA IQ; Irano^8OA IR; Israelo^9OA IL; Japanujo/Japanio*^9OA JP; Jemeno YE; Jordanio JO; Kamboĝo KH; Kartvelujo/Kartvelio* GE; Kataro QA; Kazaĥujo/Kazaĥio* KZ; Kirgizujo/Kirgizio* KG; Kuvajto KW; Laoso LA; Libano^8OA LB; Malajzio MY; Maldivoj MV; Mongolujo/Mongolio* MN; Nepalo NP; Nord-Koreujo/Nord-Koreio* KP; Omano OM; Orienta Timoro TL; Pakistano^8OA PK; Rusujo/Rusio*^FdE RU; Sauda Arabujo/Sauda Arabio*^8OA SA; Siberio; Singapuro SG; Sirio^8OA SY; Srilanko LK; Sud-Koreujo/Sud-Koreio* KR; Taĝikujo/Taĝikio* TJ; Tajlando* TH; Tajvano TW; Turkmenujo/Turkmenio* TM; Turkujo/Turkio*^FdE TR; Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj AE; Uzbekujo/Uzbekio* UZ; Vjetnamujo/Vjetnamio* VN.

Eŭropo^FdE

Albanujo/Albanio*^8OA AL; Andoro AD; Anglujo/Anglio*^FdE; Aŭstrujo/Aŭstrio* AT; Belgujo/Belgio*^8OA BE; Belorusujo/Belorusio* BY; Bosnujo/Bosnio* kaj Hercegovino BA; Britujo/Britio*^9OA GB; Bulgarujo/Bulgario*^8OA BG; Ĉeĥujo/Ĉeĥio* CZ; Danujo/Danio*^8OA DK; Estonujo/Estonio*^8OA EE; Finnlando* FI; Francujo/Francio*^FdE FR; Germanujo/Germanio*^FdE DE; Grekujo/Grekio*^8OA GR; Hispanujo/Hispanio*^FdE ES; Hungarujo/Hungario*^8OA HU; Irlando^8OA IE; Islando^8OA IS; Italujo/Italio*^8OA IT; Kipro CY; Kosovo; Kroatujo/Kroatio* HR; Latvujo/Latvio*^8OA LV; Liĥtenŝtejno LI; Litovujo/Litovio* LT; Luksemburgo LU; Makedonujo/Makedonio* MK; Malto MT; Moldavujo/Moldavio* MD; Monako MC; Montenegro ME; Nederlando^8OA NL; Norvegujo/Norvegio*^8OA NO; Pollando* PL; Portugalujo/Portugalio* PT; Rumanujo/Rumanio*^8OA RO; Rusujo/Rusio*^FdE RU; Sanmarino SM; Serbujo/Serbio* RS; Skotlando*; Slovakujo/Slovakio* SK; Slovenujo/Slovenio* SI; Svedujo/Svedio*^8OA SE; Svislando* CH; Turkujo/Turkio*^FdE TR; Ukrainujo/Ukrainio* UA; Vatikano VA.

Oceanio

Aŭstralio^8OA AU; Fiĝio FJ; Kiribato KI; Marŝaloj MH; Mikronezio FM; Nauro NR; Nov-Zelando NZ; Palaŭo PW; Papuo-Nov-Gvineo PG; Salomonoj SB; Samoo WS; Tongo TO; Tuvalo TV; Vanuatuo VU.

Eksaj landoj

Ĉeĥoslovakujo/Ĉeĥoslovakio* (Eŭropo); Jugoslavujo/Jugoslavio* (Eŭropo); Sovetio, Sovet-Unio (Eŭropo/Azio).

La tuta mondo

Afganujo/Afganio* AF; Albanujo/Albanio*^8OA AL; Alĝerio^8OA DZ; Andoro AD; Anglujo/Anglio*^FdE; Angolo AO; Antigvo kaj Barbudo AG; Argentino AR; Armenujo/Armenio*^8OA AM; Aŭstralio^8OA AU; Aŭstrujo/Aŭstrio* AT; Azerbajĝano AZ; Bahamoj BS; Bangladeŝo BD; Barato (= Hindujo/Hindio*) IN; Barbado BB; Barejno BH; Belgujo/Belgio*^8OA BE; Belizo BZ; Belorusujo/Belorusio* BY; Benino BJ; Birmo^8OA MM; Bocvano BW; Bolivio^8OA BO; Bosnujo/Bosnio* kaj Hercegovino BA; Brazilo^8OA BR; Britujo/Britio*^9OA GB; Brunejo BN; Bulgarujo/Bulgario*^8OA BG; Burkino BF; Burundo BI; Butano BT; Centr-Afriko CF; Ĉado TD; Ĉeĥoslovakujo/Ĉeĥoslovakio*; Ĉeĥujo/Ĉeĥio* CZ; Ĉilio CL; Ĉinujo/Ĉinio*^9OA CN; Danujo/Danio*^8OA DK; Dominika Respubliko DO; Dominiko DM; Ebur-Bordo CI; Egiptujo/Egiptio* EG; Ekvadoro^8OA EC; Ekvatora Gvineo^8OA GQ; Eritreo ER; Estonujo/Estonio*^8OA EE; Etiopujo/Etiopio*^8OA ET; Fiĝio FJ; Filipinoj PH; Finnlando* FI; Francujo/Francio*^FdE FR; Gabono GA; Gambio GM; Ganao GH; Germanujo/Germanio*^FdE DE; Grekujo/Grekio*^8OA GR; Grenado GD; Gronlando GL; Gujano GY; Gvatemalo^8OA GT; Gvineo^8OA GN; Gvineo-Bisaŭo^8OA GW; Ĝibutio DJ; Haitio HT; Hindujo/Hindio* (= Barato) IN; Hispanujo/Hispanio*^FdE ES; Honduro HN; Hungarujo/Hungario*^8OA HU; Indonezio ID; Irako^8OA IQ; Irano^8OA IR; Irlando^8OA IE; Islando^8OA IS; Israelo^9OA IL; Italujo/Italio*^8OA IT; Jamajko JM; Japanujo/Japanio*^9OA JP; Jemeno YE; Jordanio JO; Jugoslavujo/Jugoslavio*; Kaboverdo CV; Kamboĝo KH; Kameruno CM; Kanado^8OA CA; Kartvelujo/Kartvelio* GE; Kataro QA; Kazaĥujo/Kazaĥio* KZ; Kenjo KE; Kipro CY; Kirgizujo/Kirgizio* KG; Kiribato KI; Kolombio CO; Komoroj KM; Kongo (Demokratia Respubliko Kongo, Kongo Kinŝasa) CD; Kongo (Respubliko Kongo, Kongo Brazavila) CG; Kosovo; Kostariko^8OA CR; Kroatujo/Kroatio* HR; Kubo^8OA CU; Kuvajto KW; Laoso LA; Latvujo/Latvio*^8OA LV; Lesoto LS; Libano^8OA LB; Liberio^8OA LR; Libio^8OA LY; Liĥtenŝtejno LI; Litovujo/Litovio* LT; Luksemburgo LU; Madagaskaro MG; Makedonujo/Makedonio* MK; Malajzio MY; Malavio MW; Maldivoj MV; Malio ML; Malto MT; Maroko^8OA MA; Marŝaloj MH; Maŭricio MU; Maŭritanio MR; Meksiko^8OA MX; Mikronezio FM; Moldavujo/Moldavio* MD; Monako MC; Mongolujo/Mongolio* MN; Montenegro ME; Mozambiko MZ; Namibio NA; Nauro NR; Nederlando^8OA NL; Nepalo NP; Niĝerio NG; Niĝero NE; Nikaragvo^8OA NI; Nord-Koreujo/Nord-Koreio* KP; Norvegujo/Norvegio*^8OA NO; Nov-Zelando NZ; Omano OM; Orienta Timoro TL; Pakistano^8OA PK; Palaŭo PW; Panamo^8OA PA; Papuo-Nov-Gvineo PG; Paragvajo^8OA PY; Peruo^8OA PE; Pollando* PL; Portugalujo/Portugalio* PT; Ruando RW; Rumanujo/Rumanio*^8OA RO; Rusujo/Rusio*^FdE RU; Salomonoj SB; Salvadoro SV; Samoo WS; Sankta Kristoforo kaj Neviso KN; Sankta Lucio LC; Sankta Vincento kaj Grenadinoj VC; Sanmarino SM; Santomeo kaj Principeo ST; Sauda Arabujo/Sauda Arabio*^8OA SA; Sejŝeloj SC; Senegalo SN; Serbujo/Serbio* RS; Siberio; Sieraleono SL; Singapuro SG; Sirio^8OA SY; Skotlando*; Slovakujo/Slovakio* SK; Slovenujo/Slovenio* SI; Somalujo/Somalio* SO; Sovetio, Sovet-Unio; Srilanko LK; Sud-Afriko ZA; Sud-Koreujo/Sud-Koreio* KR; Sudano^8OA SD; Surinamo SR; Svazilando* SZ; Svedujo/Svedio*^8OA SE; Svislando* CH; Taĝikujo/Taĝikio* TJ; Tajlando* TH; Tajvano TW; Tanzanio TZ; Togolando TG; Tongo TO; Trinidado kaj Tobago TT; Tunizio^8OA TN; Turkmenujo/Turkmenio* TM; Turkujo/Turkio*^FdE TR; Tuvalo TV; Ugando UG; Ukrainujo/Ukrainio* UA; Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj AE; Urugvajo^8OA UY; Usono^9OA US; Uzbekujo/Uzbekio* UZ; Vanuatuo VU; Vatikano VA; Venezuelo^8OA VE; Vjetnamujo/Vjetnamio* VN; Zambio ZM; Zimbabvo ZW.

Pri la karaktero de tiu I (uzata post popolvortoj anstataŭ UJ) ekzistas diversaj opinioj. Iuj rigardas ĝin kiel efektivan sufikson (kvankam neoficialan), dum aliaj preferas rigardi ĝin kiel eron de aparta landnoma radiko paralela kun la responda popolnoma radiko. Tiuj diversaj analizoj ĉiuokaze ne faras praktikan diferencon en la uzado de tiaj landnomoj kiel Francio, Rusio, Japanio kaj Ĉinio. En tiu ĉi dokumento la Akademio ne alprenas starpunkton pri tiu teoria demando.

转自世界语学院网站 https://www.akademio-de-esperanto.org/decidoj/landnomoj/listo_de_rekomendataj_landnomoj/index.html

返回世界语研究栏目目录