La Dek-tria Leciono
第十三课
【Tipaj frazoj】
| 1. | Mi Li Vi Ŝi Petro |
naskiĝis en la 18-a de oktobro, 1956 (mil naŭcent kvindek ses). |
- Kioma tago estas hodiaŭ?
| Hodiaŭ estas | la 12-a de oktobro. la 16-a de septembro. la 30-a de oktobro. |
- Kiu tago estas hodiaŭ?
| Hodiaŭ estas | lundo. sabato. dimanĉo. |
Teksto
Pri Mi
Mia nomo estas Li Ming. Mi estas juna lernanto en mezlernejo. Nun mi prezentu min mem al vi, miaj karaj amikoj.
Mi naskiĝis en la dek-kvina de oktobro, 1969 (mil naŭcent sesdek naŭ). Ĉi tiu urbo estas mia hejmloko.
La unuan de septembro, 1975 (mil naŭcent sepdek kvin), kiam mi estis ses jarojn aĝa, mi eklernis la iu elementa lernejo en nia urbo. Post ses jaroj, en septembro de 1981 (mil naŭcent okdek unu), mi komencis lerni en ĉi tiu mezlernejo.
En la mezlernejo, mi lernas tre diligente. Multaj aferoj tre plaĉas al mi. Mi ŝatas lerni lingvojn, ekzemple, la ĉinan lingvon, la anglan lingvon kaj Esperanton. Mi ŝatas lerni ankaŭ aliajn lernobjektojn, ekzemple, matematikon, fizikon, kemion kaj tiel plu.
Mia ĉiutaga vivo estas riĉa. Ĉiusemajne mi havas miajn lecionojn de lundo ĝis sabato. Dimanĉe mi restas hejme aŭ iras al parkoj kun miaj kunlernantoj. Kelktempe mi vizitas kinejon. Filmoj tre plaĉas al mi.
Nun mi estas ankoraŭ juna, sed mi devas diligente lerni. En la estonteco mi bone servos al la ĉina popolo kaj mia patrolando.
Vortoj (生词)
| pri 关于 | loko 地方，地点 |
| prezenti 介绍 | hejmloko 家乡 |
| oktobro 十月 | septembro 九月 |
| mil 千 | iu 某，某一个 |
| cent 百 | elementa 基础的 |
| komenci 开始 | ekzemple 例如 |
| objekto 事物 | lernobjekto 课程，学科 |
| matematiko 数学 | kemio 化学 |
| fiziko 物理 | tiel （副）如此，那样 |
| kaj tiel plu 等等 | riĉa 丰富的，富有的 |
| plu （副）再，更进一步 | lundo 星期一 |
| semajno 周，星期 | dimanĉo 星期日 |
| sabato 星期六 | estonteco 将来 |
| kelktempe 有时 | popolo 人们，人民 |
| servi 服务 | patrolando 祖国 |
| lando 国家，土地 | ĝis 直到…… |
| libera 有空的，自由的 |
【概说】
年月日的表示法：
先谈谈一百以上一万以下的数怎样表达。
一百用cent，百位数以下的用法前面已经讲过。一千以下用几百来表示：200，ducent；500，kvincent。注意，ducent与kvincent这种表达法中，基数词 kvin, du 等与 cent要连写，百位下面的十位要与它分写：
200 ducent
350 tricent kvindek
356 tricent kvindek ses
千位与百位要分开，几千就用基数词加mil连用，但这个基数词要与mil分写：
1200 mil ducent
1205 mil ducent kvin
1225 mil ducent dudek kvin
3225 tri mil ducent dudek kvin
一万为：dek mil
世界语中没有“一万”这个单词，要表示“一万”就用“十千”，即 dek mil。
下面谈谈年月日的表达。
一九八二年实际上是公元第一千九百八十二年，因此，照上面提到的方法，写为：
mil naŭcent okdek du
二零零四年可以写为：du mil (kaj) kvar
这是用的基数词，另外，也可以用序数词：
mil naŭcent okdek-dua (jaro), du mil (kaj) kvara (jaro)
两种方法都可以用，但前一种略微简洁一些，现在多用基数词形式。
月份用每个月的特有名称，如 oktobro（十月），aŭgusto（八月）。
哪一天则用冠词加序数词，如 la unua （一号），la dekdua（十二号）等。
年月日在句子中表达方法如下：
- 单独表示年，用介词en：
Mi naskiĝis en mil naŭcent kvindek du（我生于一九五二年）。
- 某年某月：用en 表示月份，月份后用 de 与年连接：
Mi naskiĝis en aŭgusto de mil naŭcent kvindek du.
（注：月份可大写，也可小写。）
- 某年某月某日：用介词 en 与某日连用，之后用 de 连接月份，月份后用逗号，然后直接用年份：
Mi naskiĝis en la dek-oka de aŭgusto, mil naŭcent kvindek ses.（我生于1956年8月18日。）
- 表示某年某月某日时，可以用宾格代替介词 en：
Mi naskiĝis la dek-okan de aŭgusto, 1956.
（注意：表示年份可以用阿拉伯数字，但读音仍为世界语的读法。日期也可用阿拉伯数字：la18-an de aŭgusto, en la 18-a de aŭgusto）
【句型与课文注释】
- Kioma tago estas hodiaŭ?今天几号？
kiom是副词，表示数量。kioma表示序数，第几。这是询问日期的套语，属于无主句。hodiaŭ是状语，kioma tago是表语。
- Kiu tago estas hodiaŭ?今天礼拜几？
这是询问一星期中某一天的套语。注意这一句与上面注释中的 kioma 不能互换使用。
- Pri Mi:关于我。Li Ming:李明。
- mezlernejo：中学。由meza和 lernejo 复合而成。
- Nun mi prezentu min mem al vi, miaj karaj amikoj：我亲爱的朋友们，现在我向你们介绍我自己。
- la unuan de septembro… ses jarojn aĝa：1975年9月1日，当我6岁时……
- eklerni：开始上学。接头词ek-表示动作的开始。
- elementa lernejo：小学。
- Mi ŝatas lerni lingvojn… Esperanton：我喜欢学习语言，例如中文、英语和世界语。
- kaj tiel plu：等等。可以缩写为k. t. p.
- ĉiusemajne：每个星期。
- de lundo ĝis sabato：从星期一到星期六。
- havas lecionojn：上课。
- kunlernantoj:同学。由kun 加 lernantoj 复合而成。
- 注意iu 地用法。它表示“某……”、“某一”。特别是第三自然段中的 en iu elementa lernejo 的用法要特别加以注意。这里 iu 指一所小学，但并没有说明究竟是哪一所小学，iu 是不定代词当形容词用。此处不能用unu来替换。
- vizitas kinejon：去电影院。viziti在此不是“访问”之意。
- en la estonteco：在将来。
- servi al：servi后一般多用al来表示为谁服务。
Gramatiko （语法）
数词小结
数词的各种用法，我们已大体讲完。现在将数词的用法小结一下。
一、数词的种类：
数词有两种，即基数词和序数词。
基数词不能有复数词尾，也不能用宾格；序数词可以有复数词尾，也可以有宾格。
二、基数词的构成：
请看下列数词表：
0 nulo
10 dek 11 dek unu
100 cent 220 ducent dudek
1,000 mil 1,222 mil ducent dudek
10,000 dek mil 10,222 dek mil ducent dudek du
100,000 cent mil 120,222 cent dudek mil ducent dudek du
1,000,000 miliono
三、序数词的构成：
序数词只要在基数词最后一位加 a 即成。但要注意：当 dudek du 这种分写的最后一位数变为 -a 的形式后，多用连字符与前面的连接：dudek-dua。
四、基数词的用法：
- 作定语：Petro havas du librojn.
- 作主语和表语：Du kaj tri estas kvin.
- 作宾语：Kiom da libroj vi havas? Mi havas tri.
这也可以看成是定语，后边省略了 librojn。
五、序数词的用法：
序数词除了可作定语外，主要用来表示日期、钟点、次序等。序数词总是与定冠词连用。例：
Lia luzo alvenis je la oka horo vespere.
他表兄是晚上八点钟到的。