| 世界语教程 | Kurso de Esperanto | 魏以达、刘祖军 合编 |
La Tridek-dua Leciono
第三十二课
Teksto
Letero pri Kristnasko
Londono, Anglio
La unuan de januaro, 2004
Mia kara ĉina amiko,
Dankon pro via letero! Sed, bedaŭrinde mi ne ricevis vian leteron ĝstatempe, ĉar mi vizitis la familion de mia onklo dum la Kristnask Festo. Hodiaŭ matene mi revenis hejmen kaj legis vian leteron kun granda ĝojo.
Baldaŭ alvenos la Printempa Festo de via lando. Laŭ via letero, mi scias multe pri via Printempa Festo. Koran dankon al vi pro via prezentado. Nun mi parolu ion pri la Kristnaska Festo en nia lando.
Kiel mi komencu kaj prezentu la feston al vi? Ho, mi ĵus revenis de la hejmo de mia onklo, mi do priskribu, kiel la familio pasigis la feston, kaj eble tiamaniere, vi povus ricevi konkretan bildon de la festo.
La familio de mia onklo havis belegan Kristnaskan Feston en tiu ĉi jaro. La vesperon antaŭ la kristnaska tago, la infanoj metis siajn ŝuojn en la kamenon de la salono, laŭ la malnova kutimo de kelkaj nacioj. Dum longa tempo ili ne povis dormi en siaj litetoj, pensante pri tio, kion ili eble ricevos.
La kristnaskan matenon, tre frue, ili vekiĝis kaj leviĝis por iri en la salonon kaj vidi, ĉu iliaj ŝuoj estas jam plenaj. Tiaj ili estis, kaj ĝoje revenis la infanoj al siaj litoj por malfermi ĉiujn pakaĵetojn,kiujn ili trovis. Ĉiu havis diversajn objektojn, kaj ili montris al si reciproke la diversajn donacetojn, bombonojn, pupetojn, oranĝojn kaj tiel plu.
Dum la tuta mateno ili estis sufiĉe okupataj, ludante kune per la ricevitaj ludiloj kaj manĝante siajn bombonojn, sed posttagmeze ili baldaŭ malpacienciĝis kaj ne sciis, kion fari. En la salonon ili ne povis eniri, ĉar ĝiaj du pordoj estis ŝlositaj. Misteraj bruoj aŭdiĝis, kaj la infanoj venadis meti sian kapon kontraŭ la pordo por aŭskulti ilin.
Je la kvina horo la salonaj pordoj malfermiĝis, kaj antaŭ la enirantoj ĉarmataj staris belega abio ŝarĝita per multegaj ornamaĵoj, orumitaj nuksoj, pomoj, bombonaj kronetoj k.t.p. La arbo estis lumigata per multego da elektraj lampetoj ruĝaj, verdaj kaj bluaj. Sub la abio kuŝis ankoraŭ novaj donacoj por la infanoj, pli grandaj kaj pli belaj ol tiuj, kiujn ili ricevis la matenon en siaj ŝuoj. Ne nur por ili, sed ankaŭ por la gepatroj estis kelkaj pakaĵoj, kaj post kelkaj minutoj, ĉiuj, junaj kaj maljunaj, estis kontentaj, ridetantaj kaj dankantaj unu la alian.
Mia kuzo Paŭlo ricevis de sia patro bonegan tranĉilon kun malgranda segilo; mia kuzineto Lidio ricevis de mia onklino korbeton kun ĉio necesa por kudri: kudriloj, pingloj, tondilo kaj tondileto, fadenoj, kotono kaj silko diverskoloraj.
Mi ne memoras, kion ricevis la aliaj, sed mi nur scias, ke ĉiuj estis tre feliĉaj kaj tiun vesperon iris tre malfrue en la liton.
Kara amiko, ĉu vi ŝatas la Kristnaskan Feston en nia lando, leginte la priskribadon? Mi estas certa, ke vi ĝin ŝatos. Ja mi ankaŭ ŝatas la Printempan Feston en via lando. Ĝojan Printempan Feston al vi!
Saluton!
Sincere via,
Petro
Vortoj (生词)
| letero 信 | Kristo 基督 |
| Londono 伦敦 | bedaŭri 抱歉 |
| maniero 方式，样子 | konkreta 具体的 |
| ŝuo 鞋 | kameno 壁炉 |
| salono 客厅 | veki 唤醒，叫醒 |
| paki 包，扎，捆 | reciproke 相互 |
| donaci 赠送，-o 礼品 | pupo 洋娃娃 |
| oranĝo 桔子 | ŝlosi 锁上，锁闭 |
| pordo 门 | kontraŭ （介）对，向着 |
| mistera 神秘的 | krono （装饰用的）花冠 |
| abio 冷杉，枞树 | elektro 电 |
| ornami 装饰 | kudri 缝 |
| segi 锯 | ĉio （代）一切 |
| korbo 篮，筐 | tondi 剪 |
| pinglo 针，发针 | kotono 棉 |
| fadeno 线 | sincera 真挚的，诚恳的 |
| memori 记得 |
【概说】
本课课文是一封信，我们谈谈信件的书写格式。
外文信件在第一页的右上角写发信人的地址，这里的地址不一定是详细地址，一般写上城市的名称和国名即可。地址下面写上发信的时间。
称呼的书写方式与中文相同，称呼的末尾可用冒号或逗号。
信的正文缩两格开始。正文开始之前可以用saluton或kiel vi fartas之类的问候语。外国人写信开头多不用这类问候语，而将saluton之类的问候语搬到信末。
署名放在信末右下角，前面可用sincere via之类的客气话表示发信人与收信人的友好关系。如果信件是打字机打的，署名必须用钢笔等亲手签署，切勿将自己的名字也用打字机来署，更不能用自己的私章。
信封的书写格式和方法与中国的习惯截然相反。左上角写发信人的姓名和地址。地址的顺序是由小到大：街名、市名、国名。信封中间开始写收信人姓名和地址，也须按照由小到大的原则。有人把发信人的姓名和地址移至信封背面，这也是很常见的。外文信封很少将收、发信人的地址一排写完。一般以姓名为一排，街名为一排，市名和国名为一排，最后还应写上邮政编码。当然也可以根据所用的单词长度适当调整，以求美观。具体图示如下：
正面：
| 邮 票 s-ro Petro P. O. Kesto 25, Londono Anglio (200634) |
背面：
| (s-ro) Wei Min La Tria Mezlernejo Chongqing, Ĉinio (400013) |
【课文注释】
- 本文是关于圣诞节的一封信。
圣诞节是西方许多国家最盛大的节日，其隆重程度与我国的春节不相上下。
12月25日是基督耶稣的诞辰，信奉基督教的人们把这一天作为纪念耶稣的日子，后来逐渐演变为一个盛大的节日。现在，西方许多民族都把这一天作为一个传统的节日来欢度，至于其中的宗教因素，人们倒不一定很看重。
西方是怎样度过圣诞节的，本文作了很生动地描述。
- bedaŭrinde:抱歉地。
- Printempa Festo:春节，这是我国的传统节日。
- priskribi:描写，描述。由介词pri和动词skribi合成。
- pasigi:度过。
- tiamaniere:以那种方式。
- pensante…:分词副词短语作状语，说明孩子们不能入睡的原因。
圣诞前夕，孩子们把鞋放进客厅的壁炉里，第二天早上起床后，就会发现鞋里有各种各样的礼物。据说这是圣诞老人送给孩子们的。其实，把礼物装进鞋里的不是圣诞老人而是孩子们的父母。
- Tiaj ili estis:那些鞋的确是满满的。tiaj 这里复指前面提到的 plenaj。
- pakaĵetoj:小包裹。
- Ili estis sufiĉe okupataj:他们十分忙碌。
- ludante和 manĝante 两个分词副词短语作状语，表示原因。
- ludilo:玩具。
- malpacienciĝi:失去耐心。
- ne sciis, kion fari = ne sciis, kion ili devas fari.
- meti sian kapon kontraŭ la pordo por aŭskulti ilin:把头贴近们商亭。其中kapo是单数，当然不是表示几个infanoj才一个kapo，而是指这些孩子们每个人只有一个kapo。
- enirantoj ĉarmataj:被迷住了的走进去的人。指infanoj。
- abio ŝarĝita per multegaj ornamaĵoj, orumitaj nuksoj, pomoj, bombonaj kronetoj k.t.p:挂满了许多装饰品，涂上金色的果子，苹果和糖果做的花环等的枞树。
1) ŝarĝita…: 分词短语做定语。
2）orumita 由 oro + -um构成动词，表示涂金，然后变成被动分词做定语。
- La arbo estis lumigita per…：这棵树用许多红红绿绿的小电灯照亮。
枞树上挂满装饰品、彩灯和果品，这是圣诞节必不可少的内容。这是西方人过圣诞的一种习俗。
- Ne nur por ili, sed ankaŭ…:一些包裹不仅仅是给孩子们的，也是给他们父母的。
Ne nur…, sed ankaŭ… 表示“不仅……，而且……”。如：
Ne nur mi lernas Esperanton, sed ankaŭ mia edzino lernas Esperanton. 不但我在学世界语，我的妻子也在学世界语。
Mi lernas ne nur Esperanton, sed ankaŭ anglan lingvon. 我不但学世界语，而且也在学英语。
ne nur…, sed ankaŭ… 一定要放在被修饰词的前面。
- junaj kaj maljunaj = junaj homoj kaj maljunaj homoj.作 ĉiuj 的同位语。
- ridetantaj kaj dankantaj unu la alian作 ĉiuj 的定语，后置了。unu la alian = reciproke。
- tranĉilo kun malgranda segilo:带有一把小锯的刀子。
- Lidio:外国人名。
- Ĝojan Printempan Feston al vi:祝你春节愉快。
- sincere via:你真挚的。sincere 修饰物主代词，因此用副词。
Gramatiko （语法）
被动语态的转换
被动语态由连系动词 esti 加被动分词构成，这是毫无疑义的。如：
La pordo estis malfermita. 门被打开了。
Li estas vekita de sia patro. 他被父亲叫醒了。
但是，在语言的实际运用中，人们会发现这种表达方式显得比较笨重，因此，宁愿用这种被动语态的另外一种转换形式，即在及物动词后加接尾词 -iĝ 来代替连系动词加被动分词的用法。如：
La pordo malfermiĝis. 门被打开了。
La libroj forvendiĝis. 书被卖光了。
Li vundiĝis tre serioze. 他伤得很重。
以上三个句子中的动词都跟被动语态所表达的意思一致，因此，这种主动语态被动意思的用法被广泛地运用着。
然而，并不是所有的被动语态都可以转换为这种形式。具体而言，当我们要强调动作的执行者不是主语而是其他的人时，最好用被动语态，如：Li estis vekita de sia patro 一句，不是 Li 自己醒来，而是他的父亲把他叫醒的，所以用被动语态为佳。如果我们不强调动作的执行者或动作的执行者与主语几乎一致时，我们则可使用转换形式，如：
Li vekiĝis tre frue. 他很早便醒来。
这句话中， 我们几乎不去考虑谁去把他叫醒的，或者说根本没有人去叫醒他，他自己醒来了，因此，用vekiĝi为好。又如：
La libroj forvendiĝis. 书卖光了。
书当然不会“自己卖自己”，但我们所着眼的不是人们如何具体卖书，而是强调书的销售情况如何，因此，用forvendiĝi 则比用 estis forvendita 要好一些。
转换形式仍然可以用de短语，但这时的de段与一般不是指动作的执行者，而是指某种在形式上貌似执行者但又不是执行者的实物。如：
La tero kovriĝis de semoj. 土地被种子覆盖着。
此句中的de短语在形式上很像动作的执行者，但仔细推敲却又不是。覆盖土地这个动作的执行者绝不会是种子而只能是人，是人们播下种子，用种子去覆盖土地。这里又引起一个歧义，似乎 de semoj 应当换为 per semoj。其实不然，在 la tero kovriĝis de semoj 一句中，我们只能用de，但他在形式上充当动作执行者的角色，如果用per就荒唐了。土地怎么会发生“播种”这个动作呢？
因此，我们常常看到转换形式中有de短语出现，但这种de短语多半不是动作的执行者。当然，也有人这样用：Li vekiĝis de sia patro.（他被父亲叫醒了）。这种用法是不值得模仿的。
同义词
granda, vasta
两个词在“宽、大”这一点上，意思很相近，但所表示的侧重点有所不同。granda 表示的内容比较广泛，可以指物体的长、宽、高等的“大”。而 vasta 侧重点指面积之大，强调长、宽，但一般不涉及高。如：
granda domo（包含房子的长宽高在内）
Pekino estas granda urbo.（包含的内容较多，如面积、规模、现代化程度等）
Himalaya estas granda montaro.（指山之高、之长、之宽等）
Antaŭ la domo estas vasta ĝardeno.（只占地面积大，包括长宽在内）
En la suda parto de la lando estas vasta arbaro.（同样指面积之大）
因为granda表示的内容比vasta更广泛，因此，用granda来代替vasta也是可以的。但vasta绝不能代替granda。如果要追求语言的准确性，则最好不要用granda来代替vasta。
词缀用法
-er, -ej
-er
接尾词-er 表示“一份子”，通常与不可数名词连用使该名词变为可数名词。
pano（面包）—— panero（面包屑）
ligno（木头）—— lignero（木屑）
pluvo（雨）—— pluvero（雨滴）
fajro（火）—— fajrero（火花）
neĝo（雪）—— neĝero（雪花）
mono（钱）—— monero（硬币）
larmo（眼泪）—— larmero（泪珠）
以上两行，左边一行多是不可数名词，不能加复数，右边一行都可以加复数。至于像larmo和pluvo可以成为larmoj和pluvoj的形式这种情况，多是为了强调量之多而使用复数的，并不说明它们是可数名词。
-ej
接尾词-ej表示场所。
herbo（草）—— herbejo（草地）
kafo（咖啡）—— kafejo（咖啡馆）
kino（电影）—— kinejo（电影院）
loĝi（住）—— loĝejo（住地）
manĝi（吃）—— manĝejo（食堂、餐厅）
vendi（卖）—— venddejo（商店）
legi（读）—— legejo（阅览室）
necesa（必要的）—— necesejo（厕所）
densa（茂密的）—— densejo（丛林）