王崇芳世界语实用中级课本 第九课

第九课

NAŬA LECIONO

 

PARTO　A

LA TERO

La tero havas sep kontinentojn kaj kvar oceanojn. La sep kontinentoj estas Azio, Eŭropo, Afriko, Nord-Ameriko, Sud-Ameriko, Oceanio kaj Antarkta Kontinento; la kvar oceanoj estas Pacifiko, Atlantiko, Hindia Oceano kaj Arkta Oceano.

Sur nia tero ekzistas multaj landoj, en kiuj loĝas diversaj popoloj,kaj ĉiu el la popoloj parolas apartan lingvon.

Kutime la ĉino loĝas en Ĉinio (aŭ Ĉinujo) kaj parolas la ĉinan lingvon, la japano loĝas en Japanio (aŭ Japanujo) kaj parolas la japanan lingvon, la anglo loĝas en Anglio (aŭ Anglujo) kaj parolas la anglan lingvon; la franco loĝas en Francio (aŭ Francujo) kaj parolas la francan lingvon; la hispano loĝas en Hispanio (aŭ Hispanujo) kaj parolas la hispanan lingvon; la ruso loĝas en Sovetio (aŭ Sovetunio — Unio de la Socialistaj Sovetaj Respublikoj) kaj parolas la rusan lingvon; la egipto loĝas en Egiptio (aŭ Egiptujo) kaj parolas la araban lingvon; la usonano loĝas en Usono (aŭ la Unuiĝintaj Ŝtatoj de Nord-Ameriko) kaj parolas la anglan lingvon; la brazilano loĝas en Brazilo kaj parolas la portugalan lingvon kaj la meksikiano loĝas en Meksikio kaj parolas la hispanan lingvon.

Ĉiu lando havas sian ĉefurbon. Beijing (Pekino) estas la ĉefurbo de Ĉinio; Tokio estas la ĉefurbo de Japanio; Londono estas la ĉefurbo de Anglio; Parizo estas la ĉefurbo de Francio; Madrido estas la ĉefurbo de Hispanio; Moskvo estas la ĉefurbo de Sovetunio; Kairo estas la ĉefurbo de Egiptio; Vaŝingtono estas la ĉefurbo de Usono; Meksiko estas la ĉefurbo de Meksikio.

Jen estas aliaj landnomoj, Germanio, Italio, Portugalio, Hungario; Rumanio, Grekio, Jugoslavio, Pollando, Ĉeĥoslovakio, Nederlando, Danlando, Finnlando, Bulgario, Svedio, Svislando, Belgio, Albanio, Hindio, Pakistano, Turkio, Irano, Mongolio, Koreio, Indonezio, Vjetnamio, Filipinoj, Kanado, Argentino, Ĉilio, Aŭstralio, Nov-Zelando, Alĝerio, Tanzanio, Zambio, Niĝerio, ktp.

Jen estas aliaj gravaj urboj de la mondo: Shanghai (Ŝanhajo), Nov-Jorko, Berlino, Romo, Vieno, Varsovio, Ĝenevo, Stokholmo, Helsinki, Hongkongo, Nov-Delhio, Brazilio, Alĝero.

Granda estas nia loĝejo — la tero. Se ni intencas viziti alian urbon, alian landon por turisma aŭ alia celo, ni vojaĝos. Dum ni vojaĝas en fremdaj landoj, ni, esperantistoj, parolas Esperanton kaj ni povas ĉie trovi niajn amikojn kaj samideanojn.

PARTO　B

ANEKDOTOJ

1

Itala studento veturis al urbo en la sudo de Sud-Ameriko por studi tie. Li vagadis en la urbo por trovi al si komfortan ĉambron.

Kiam li vespere promenis sur strato, li vidis malgrandan tabulon ĉe fenestro de iu domo. Sur la tabulo estas la vortoj “Ĉambro por luo”.

“Kia bela ĉambro ĝi estas!”Li diris, “La fenestroj estas sur la suda flanko. La suno venos en la ĉambron dum la tago. Mi luos ĝin.”

Sed li eraris. En tiu urbo la suno ja ĉiam estas sur la norda flanko.

2

Sur la pordo de iu malgranda franca hotelo la gastoj povis legi jenajn vortojn:”Oni parolas ĉiujn lingvojn”. Hispana turisto, kiu malbone parolis france, demandis unue en sia gepatra lingvo — hispane, poste en la lingvo internacia — Esperante, fine angle kaj germane. Sed al ĉiu demando la hotel-mastro respondis france:”Mi ne komprenas.”

“Sed kiu parolas en via hotelo ĉiujn lingvojn?” demandis kolere la hispana turisto. “La gastoj!” respondis trankvile la hotelisto.

ĈU VI SCIAS?

Ĉu vi scias, ke ne ĉie en la mondo nun estas la sama horo?

Kiam la Pekina tempo estas la 23-a horo,

laŭ la Moskva tempo estas la 18-a horo,

laŭ la Londona tempo estas la 15-a horo,

laŭ la Vaŝingtona tempo estas la 10-a horo,

laŭ la Tokia tempo estas la 24-a horo,

NOVAJ VORTOJ

kontinento 洲，大陆

oceano 洋

nordo 北

sudo 南

oriento 东

okcidento 西

Azio 亚洲

Eŭropo 欧洲

Afriko 非洲

Nord-Ameriko 北美洲

Sud-Ameriko 南美洲

Oceanio 大洋洲

Antarkta Kontinento 南极洲

Pacifiko 太平洋

Atlantiko 大西洋

Hindia Oceano 印度洋

Arkta Oceano 北冰洋

ĉino 中国人

japano 日本人

hindo 印度人

mongolo 蒙古人、

koreo 朝鲜人

vjetnamo 越南人

turko 土耳其人

anglo 英国人

hispano 西班牙人

portugalo 葡萄牙人

ruso 俄罗斯人

polo 波兰人

hungaro 匈牙利人

greko 希腊人

rumano 罗马尼亚人

ĉeĥo 捷克人

bulgaro 保加利亚人

albino 阿尔巴尼亚人

dano 丹麦人

finno 芬兰人

svedo 瑞典人

italo 意大利人

arabo 阿拉伯人

egipto 埃及人

Ĉinio 中国

Japanio 日本

Hindio 印度

Pakistano 巴基斯坦

Mongolio 蒙古

Koreio 朝鲜

Indonezio 印度尼西亚

Tajlando 泰国

Vjetnamio 越南

Filipinoj 菲律宾

Turkio 土耳其

Irano 伊朗

Anglio 英国

Francio 法国

Hispanio 西班牙

Sovetio (Unio de la Socialistaj Sovetaj Respublikoj ) 苏联

sociala 社会的

~ismo 社会主义

~isto 社会主义者

soveto 苏维埃

respubliko 共和国

unio 联合，联盟

Sovetunio (Sovet-unio) 苏联

Germanio 德国

Italio 意大利

Portugalio 葡萄牙

Hungalio 匈牙利

Rumanio 罗马尼亚

Pollando 波兰

Ĉeĥoslovakio 捷克斯洛伐克

Bulgario 保加利亚

Albanio 阿尔巴尼亚

Grekio 希腊

Jugoslavio 南斯拉夫

Nederlando 荷兰

Danlando 丹麦

Finnlando 芬兰

Svedio 瑞典

Svislando 瑞士

Belgio 比利时

Usono (la Unuiĝintaj Ŝtatoj de Nord-Ameriko) 美国

ŝtato 国家

Kanado 加拿大

Brazilo 巴西

Meksikio 墨西哥

Argentino 阿根廷

Ĉilio 智利

Egiptio 埃及

Alĝerio 阿尔及利亚

Tanzanio 坦桑尼亚

Zambio 赞比亚

Niĝerio 尼日利亚

Aŭstralio 澳大利亚

ĉefurbo (ĉef-urbo) 首都

Nov-Zelando 新西兰

Beijing (Pekino) 北京

Tokio 东京

Londono 伦敦

Parizo 巴黎

Vaŝingtono 华盛顿

Mokvo 莫斯科

Madrido 马德里

Kairo 开罗

Meksiko 墨西哥（城）

Shanghai (Ŝanhajo) 上海

Nov-Jorko 纽约

Berlino 柏林

Romo 罗马

Vieno 维也纳

Varsovio 华沙

Ĝenevo 日内瓦

Stokholmo 斯德哥尔摩

Helsinki 赫尔辛基

Hongkongo 香港

Nov-Delhio 新德里

Brazilio 巴西利亚

Alĝero 阿尔及尔

turisto 旅游者，观光者

turismo 旅游，观光

studento 大学生

vagi (ntr.) 游荡，漂泊

komforta 舒服的，安适的

anekdoto 轶事，趣闻，小故事

lui (tr.) 租用

mastro 主人，（旅馆、酒店的）老板

 

说明：

在新近出版的《世界语汉语大词典》中“墨西哥”作为国家名称和城市名称的世界语写法略有变化。现将该词典中的“Meksik|o”词条附在下面，供学员参考。学员在使用这个词的时候，应以新资料为准。

*Meksik|o　【地】墨西哥（拉丁美洲国家，首都墨西哥城） ◆ ~io　= Meksiko | m~(i)a　墨西哥的 | m~(i)ano　墨西哥人 | ~lando　= ~o, ~io | ~-urbo　【地】墨西哥城（墨西哥首都） | Nov-~o　新墨西哥（州）（美国的一个州）

KLARIGOJ

A

  1. lando, ŝtato和nacio都可以作“国家”讲，但着重点不同。

lando侧重疆土，指地理上的“国家”，例如：

Ĉinio estas Azia lando. 中国是亚洲国家。

Li loĝas en fremda lando. 他住在外国。

La novaĵo kuris tra la tuta lando. 这消息传遍全国各地。

ŝtato 着重指政治上独立的政府组织，即政权意义上的“国家”，例如：

La fervojoj en nia lando apartenas al la ŝtato. 我国的铁路属国家所有。

Mi legis la verkon de Lenin La Ŝtato kaj Revolucio. 我读过列宁的著作《国家与革命》。

ŝtato还可以作美国等国家的“州”讲，例如：

La Unuiĝintaj Ŝtatoj de Nord-Ameriko. 美利坚合众国（美国是由若干州组成的）。nacio着重指组成国家的人民，例如：

La tuta nacio dronas en ĝojo. 全国人民都沉浸在欢乐之中。

La Unuiĝintaj Nacioj. 联合国。2. Usono（美国）是由La Unuiĝintaj Ŝtatoj de Nord-Ameriko中每个词的第一个字母（U+so+n）再加名词词尾-o构成的。之所以用s而不用ŝ，可能是因为受到英语中“美国”缩写形式（U.S.）的影响，也为了拼读方便。

  1. Brazilo 巴西（国名）——Brazilio 巴西利亚（巴西首都）。试比较：Meksikio 墨西哥（国名）——Meksiko 墨西哥城（墨西哥首都），Tunizio 突尼斯（国名）——Tunizo 突尼斯（突尼斯首都），等。【注】巴西首都原设在里约热内卢（Rio-de-ĵanejro）。1956年巴西政府决定在巴西中部高原上建立新都，并定名为Brazilio，以区别于巴西国名。经四年建设于1960年正式迁都。
  2. finno（芬兰人）和Finnlando的词根finn中的辅音n必须双写。一般来说，世界语单词中的辅音字母不需要双写，但在少数单词中特别是在少数专有名词中，为了区别于其他同词形的词，辅音字母可以按民族语的习惯双写，例如：finno芬兰人（试比较：fino终了，末尾）, Anna安娜（女名），Emma埃玛（女名），等。

B

Oni parolas ĉiujn lingvojn. 人们用所有语言讲话。

paroli原是不及物动词。但在这里作及物动词用。类似的用法有：paroli Esperanton（讲世界语，= paroli en Esperanto, paroli Esperante）

GRAMATIKO

世界语中的国家名称

世界语中的国家名称有两种类型：

  1. 由词根+后缀构成的派生词。属于这一类的有：

1） 由族名+后缀（-uj或-i）构成的，例如：

Albano (阿尔巴尼亚人) — Albanujo或albanio 阿尔巴尼亚；anglo （英吉利人，英国人） — Anglujo 或Anglio (英国)；belgo (比利时人) — Belgujo或 Belgio（比利时）；bulgaro (保加利亚人) — Bulgarujo 或 Bulgario (保加利亚)；ĉeĥo (捷克人)，slovako (斯洛伐克人) — Ĉeĥoslovakujo 或 Ĉeĥoslovakio (捷克斯洛伐克)；ĉino (中国人) — Ĉinujo 或 Ĉinio (中国)；dano (丹麦人) — Danujo 或 Danio (丹麦)；egipto (埃及人) — Egiptujo 或 Egiptio (埃及)；finno (芬兰人) — Finnujo ( 芬兰，Finnio 不常见)；franco (法国人) — Francujo 或Francio (法国)；germano (德意志人，德国人) — Germanujo 或 Germanio (德国)；greko (希腊人) — Grekujo 或 Grekio (希腊)；hindo (印度人) — Hindujo 或 Hindio (印度)；hispano (西班牙人) — Hispanujo 或 Hispanio (西班牙)；hungaro （匈牙利人） — Hungarujo 或 Hungario (匈牙利)；italo （意大利人） — Italujo 或 Italio (意大利)；japano（日本人） — Japanujo 或 Japanio (日本)；mongolo (蒙古人) — Mongolujo 或 Mongolio （蒙古）；norvego (挪威人) — Norvegujo 或 Norvegio (挪威)；polo (波兰人) — Polujo 或 Polio (波兰)；portugalo （葡萄牙人） — Portugalujo 或 Portugalio (葡萄牙)；rumano (罗马尼亚人) — Rumanujo 或 Rumanio (罗马尼亚)；ruso (俄罗斯人) — Rusujo 或 Rusio (俄罗斯)；svedo (瑞典人) — Svedujo 或 Svedio (瑞典)；sviso (瑞士人) — Svisujo 或 Svisio (瑞士)；turko (土耳其人) — Turkujo 或 Turkio（土耳其）

（注）1. 国名的开头字母必须大写，族名开头字母一般小写，但因受民族语习惯的影响，族名在某些词典中也用大写字母开头。

（注）2. 由于后缀-uj另外还用来表示容器（如sukerujo 糖罐）和果树（pomujo苹果树），所以现在一般都倾向于使用-i而较少使用-uj表示国家。

2） 由首都或河流名称+后缀（-i）构成的，例如：

Alĝero (阿尔及尔，城市名) — Alĝerio (阿尔及利亚)；Tunizo （突尼斯，城市名） — Tunizio (突尼斯，国名)；Meksiko (墨西哥城) — Meksikio (墨西哥，国名)；Niĝero (尼日尔河)

— Niĝerio (尼日利亚)；Senegalo (塞内加尔河) — Senegalio (塞内加尔)

3） 由于受欧洲民族语言的影响，1）项中的某些国名也可以由族名+作为后缀使用的-land构成，例如：

Danlando (丹麦)，Skotlando (苏格兰)，Svedlando (瑞典)，Svislando（瑞士） (注) 在某些国名中“land”是词根不可分割的一部分，而不是后缀，例如：

Nederlando (荷兰), Islando (冰岛)，Nov-Zelando (新西兰)

  1. 由独立词根构成的单纯词。属于这一类的大都是美洲或非洲国家的名称，例如：

Kanado (加拿大)，Argentino (阿根廷)，Brazilo (巴西；注意：Brazilio为其首都巴西利亚)，Ĉilio (智利)，Peruo (秘鲁)，Tanzanio( 坦桑尼亚)，Zambio(赞比亚)，Irano(伊朗)，Filipinoj(菲律宾；注意：此词必须用复数形式)，Usono(美国，由“la Unuiĝintaj Ŝtatoj de Nord-Ameriko”缩写而成)

（注）“某一国家的人”可以用国名+后缀-an表示，例如：

usonano (美国人)，kanadano (加拿大人)，brazilano (巴西人)，meksikiano (墨西哥人)，alĝeriano (阿尔及利亚人)，niĝeriano (尼日利亚人)，nederlandano (荷兰人)，islandano (冰岛人)，nov-zelandano (新西兰人)

EKZERCOJ

  1. I. 将下列名词译成世界语：
  2. 亚洲，非洲，欧洲，北美洲，南美洲，大洋洲，南极洲
  3. 太平洋，大西洋，印度洋，北冰洋
  4. 中国 — 中国人，日本 — 日本人，印度 — 印度人，蒙古 — 蒙古人，朝鲜 — 朝鲜人，越南 — 越南人，泰国 — 泰国人，土耳其 — 土耳其人，伊朗 — 伊朗人，巴基斯坦 — 巴基斯坦人，印度尼西亚 — 印度尼西亚人，英国 — 英国人，法国 — 法国人，西班牙 — 西班牙人，德国 — 德国人,  苏联 — 俄罗斯人 — 苏联人, 波兰 — 波兰人, 匈牙利 — 匈牙利人，希腊 — 希腊人，罗马尼亚 — 罗马尼亚人，捷克斯洛伐克 — 捷克人 — 斯洛伐克人, 荷兰 — 荷兰人，瑞士 — 瑞士人,  比利时 — 比利时人，芬兰 — 芬兰人，瑞典 — 瑞典人，南斯拉夫 — 南斯拉夫人，保加利亚 — 保加利亚人，阿尔巴尼亚 — 阿尔巴尼亚人，意大利 — 意大利人，葡萄牙 — 葡萄牙人，埃及 — 埃及人，阿尔及利亚 — 阿尔及利亚人，坦桑尼亚 — 坦桑尼亚人，赞比亚 — 赞比亚人，尼日利亚 — 尼日利亚人，美国 — 美国人，加拿大 — 加拿大人，巴西 — 巴西人，墨西哥 — 墨西哥人,  阿根廷 — 阿根廷人，智利 — 智利人，澳大利亚 — 澳大利亚人，新西兰 — 新西兰人

 

  1. II. 说出下列由词根ter-构成的派生词和合成词的意思（可查阅词典）：

elteriĝi, enteriĝi, subtera, subteraĵo, surtera, tertremo, kapaltere, terkolora,  surteriĝi,  vizaĝialtere, terpeco,  terparto,  terdometo,  termezurado, termezuristo,  terpomo

III. 说出下列派生词的意思：

  1. aziano, eŭropano, amerikano, usonano, pekinano, parizano, vilaĝano, urbano, partiano(patrio 党), ŝipano, komitatano(komitato 委员会), kursano, familiano, domano, montano, kristano(Kristo 基督), kamparano, samideano, samklasano, samlandano, samurbano, sampatrujano, homarano
  2. riĉulo, malsaĝulo, belulo, belulino, feriĉulo, gajulo, fremdulo, honestulo, kriplulo, kalvulo, babilulo, timulo, antaŭulo, superulo, posteulo, ĉitieulo, tiamulo, senharulo, unuokululo, longkrurulo, lernemulo, skribemulo, altrangulo
  3. laboristo, instruisto, pakisto, skribisto, kolektisto, kuristo, veturigisto, maristo, ĉambristino, infanistino, lingvisto, apotekisto, ĝardenisto,  fizikisto, dentisto, okulisto, ŝuisto, fiŝkaptisto, fiŝvendisto, esperantisto,  subakvisto
  4. cigaredujo, sukerujo, salujo, supujo, monujo, inkujo(inko 墨水), lavujo, rezervujo, pirujo, pomujo

 

  1. IV. 说出下列各词的区别：
  2. polo — polujano
  3. hungaro — hungariano
  4. meksikano — meksikiano
  5. brazilano — braziliano
  6. Niĝero — Niĝerio
  7. servanto — servisto
  8. timulo — timanto
  9. instruanto — instruisto
  10. mensoganto (mensogi 说谎) — mensogisto — mensogulo
  11. posteulo — postulo

 

  1. V. 将下列句子译成汉语：
  2. La membro de la klubo(俱乐部) estas klubano, la vizitanto de la kurso estas kursano kaj la loĝanto de la urbo estas urbano.
  3. Germanoj kaj francoj, kiuj loĝas en Rusujo, estas rusujanaoj, kvankam ili ne estas rusoj.
  4. La lignisto vendas lignon, kaj la lignaĵisto faras tablojn, seĝojn kaj aliajn lignajn aĵ
  5. Timulo timas eĉsian propran ombron (影子).
  6. La junan viron oni nomas unuvorte junulo.
  7. Mensogulo devas havi bonan memoron.
  8. Donu fingron al avidulo, li tutan manon postulas.
  9. Post la fino de la batalo estas multe da kuraĝ
  10. Se junulo ne lernas, maljunulo ne scias.
  11. Ne ĉia fruktujo estas arbo.

 

  1. VI. Divenu el kiu urbo li venis:

“La urbo el kiu mi venis estas la ĉefurbo de iu Eŭropa lando. Ĝi situas (位于) ĉe la rivero Vistulo(维斯杜拉河，也译为维斯瓦河). La urbo havas ĉirkaŭ 1,460,000 loĝantojn kaj tre longan historian. Kvankam ĝi estas multe detruita (受到严重的破坏) dum la lasta mondmilito, tamen la urbanoj rekonstruis ĝin tuj post la milito kaj nun ĝi fariĝis pli bela. Por ni esperantistoj tiu urbo estas treege grava, ĉar tie Zamenhof, la kreinto de nia kara lingvo Esperanto, vivis kaj laboris, kaj sukcesis aperigi la unua libron de Esperanto. En tiu urbo okazis la 29-a kaj la 44-a UK (Universala kongreso de Esperanto 国际世界语大会，简称UK) en 1937 kaj 1959, kaj oni okazigos la 72-an UK-n en 1987.”

Diru

La nomon de la urbo;

La nomon de la lando, kies ĉefurbo ĝi estas;

La nomon de la lingvo, kiun oni parolas en tiu urbo kaj en tiu lando;

La jaron, en kiu aperis la unua libro de Esperanto.

学习辅导

返回目录

阅读次数 8,172 legintoj

发表回复 Respondi

您的电子邮箱地址不会被公开。Retpoŝtadreso ne estos publikigita. Devigaj kampoj estas markitaj *