世界语详解语法
第19章 同位语
同位语是后置的对句成分的说明性再措词。它通过其他词语表示相同的事物。同位语以某种方式修饰前面的句成分,但是,它又是特有的句成分。在口语中,人们通常用前后稍作停顿的方式来区别同位语。在书面语中,人们习惯上加逗号。
同位语所起的句作用与第一个句成分相同。如果第一个句成分有宾格词尾N,同位语也要有该词尾:
- Karlo, nia prezidanto, prezentis Petron, la novan sekretarion. 我们的主席卡尔介绍了新来的秘书彼得。◇Karlo和nia prezidanto都是主语,他们甚至是同一个人。Petro和la nova sekretario都是宾语,因为他们是同一个人。
- Tie mi renkontis Vilĉjon, mian edzon. 在那里我遇见了我的丈夫小威廉。
- La diablo lin prenu, la sentaŭgulon! 让魔鬼抓住他,这个废物!
- La koko, trumpetisto de l’ mateno, per sia laŭta, forta, hela voĉo el dormo vekas dion de la tago. 清晨的小号手公鸡以其高亢有力的明亮嗓音将日神从沉睡中唤醒。
- Li prelegis pri Hitlero, la fondinto de la naziismo. 他就纳粹主义的创始人希特勒做了演讲。◇可以说:… pri Hitlero, pri la fondinto…
- Ni esprimas nian koran dankon al sinjoro Schleyer, la unua kaj plej energia pioniro de la ideo de neŭtrala lingvo internacia. 我们向施莱耶尔先生——中立的国际语理想的第一位和最有毅力的先驱者——表达我们衷心的感谢。◇可以说:… al sinjoro Schleyer, al la unua kaj plej energia pioniro…
有时,同位语由nome, tio estas或类似短语引导:
- Mi renkontis mian malamikon, nome la mortiginton de mia patro. 我遇见了我的仇敌,也就是杀害我父亲的凶手。
- Hodiaŭ mi ricevis duoblan pagon, tio estas cent dolarojn. 今天我收到了双份报酬,即100元。◇“Tio estas: mi ricevis cent dolarojn.”的缩略句。
不要将同位语和称谓语(§10.1.3)混淆。称谓语可以貌似同位语,但是,称谓语永远不要用N词尾或其他作用标志。请比较以下句子:
- Iuj asertis, ke ili vidis eĉ profesoron, Paŭlon Jenkins. 一些人断定,他们甚至见到了一位教授——保罗·詹金斯。◇使人惊讶的是他们总算见到了一个教授。稍后又补充说他们见到的正是保罗·詹金斯。Paŭlon Jenkins是同位语。
- Iuj asertis, ke ili vidis eĉ profesoron Paŭlo Jenkins. 一些人断定,他们甚至见到了保罗·詹金斯教授。◇使人惊讶的是他们见到的正是保罗·詹金斯,此人是教授。Paŭlo Jenkins是profesoron的称谓语。Profesoron Paŭlo Jenkins = tiun profesoron, kiu nomiĝas Paŭlo Jenkins.
也不要将同位语和句作用呼语(§10.1.2)混淆,后者不要用作用标志:
- Sidigu vin, sinjoro! 请坐,先生!◇Vin和sinjoro是同一人,但是,vin是宾语,sinjoro是呼语。
19.1 用作同位语的ĉiu(j), ambaŭ或ĉio
Ĉiu(j) (§11.8), ambaŭ和ĉio(§11.9)可以是名词或人称代词的说明性同位语。如果名词或代词有N词尾,这时,同位语也要有该词尾(ambaŭ除外,该词从来不可以有N词尾)。此类同位语并非始终紧跟在第一个句成分之后,而是经常位于句中更后的位置:
- Ni ĉiuj legas. = Ni legas. Ĉiuj (el ni) legas. 我们大家都在阅读。
- Ili ĉiuj sidas silente kaj skribas. = Ili sidas. Ĉiuj (el ili) sidas. 他们都静坐着写字。
- Ŝi vidis, kiel la cikonioj forflugis, ĉiu aparte. = La cikonioj forflugis. Ĉiu unuopa cikonio forflugis aparte. 她看到鹳是如何形只影单地飞走了。
- La kolonoj havis ĉiu la alton de dek ok ulnoj. 〈圣经〉这一根柱子高十八肘。◇每一根单独的柱子都是这么高。
- Vin ĉiujn mi kore salutas. = Mi salutas vin. Mi salutas ĉiujn (el vi). 我向你们大家表示衷心的问候。
- Ili ambaŭ estis bonaj homoj. = Ili estis bonaj homoj. Ambaŭ (el ili) estis bonaj homoj. 他们两人都是好人。
- Tio estas ĉio tre bona. = Tio estas tre bona. Ĉio (el tio) estas tre bona. 所有这一切都很好。◇Ĉio只可以作为小品词tio的同位语出现。
19.2 连写
同位语的特殊形式是连写。在连写中,多个(最常见的是两个)同类词合作表示某个特殊事物。连写中的各个词几乎成为一个合成词。人们无停顿地将它们读出,并且习惯上将它们连写,但是带有分隔符。然而,并非涉及到合成词。语法上(通常)将它们作为特别的词对待:
- Pluraj ŝtatoj-membroj informis pri sia preteco ampleksigi la instruadon de Esperanto. = … ŝtatoj, kiuj estas membroj [de UNESKO]… 多数会员国通报了他们扩展世界语教学的准备情况。◇Ŝtatoj和membroj都有J词尾,因为它们是两个单独的词。
- La Franca flago estas blua-blanka-ruĝa. 法国国旗是蓝白红三色的。◇也可以说blua, blanka kaj ruĝa,但是,连写形式表示论及确定的统一颜色结合体。
- La fotoj ne estis koloraj, sed nigraj-blankaj. 那些照片不是彩色的,而是黑白的。◇也可以说nigraj kaj blankaj,但是nigraj-blankaj更加强调与koloraj的对比。这里说的是照片的某种性质。
- Kio estos, tio estos, mi provos trafe-maltrafe. = … mi provos, ĉu trafe, ĉu maltrafe, laŭ ŝanco. 是什么样就是什么样,我来试着碰碰运气。
- Vole-ne-vole li devis konsenti. = Ĉu vole, ĉu ne-vole, li devis konsenti. 不管愿意与否,他都必须同意。
- Pli-malpli unu horon poste Marta eniris en sian ĉambreton en la mansardo. = Proksimume unu horon poste… 差不多过了一个小时,玛尔塔进入了她在顶楼上的小房间。◇有时,可以同样恰当地说pli aŭ malpli,但是这并不真正具有proksimume的意思。
19.3 评注性同位语
有时,用作同位语的句成分并不表示同一事物,而是补充有关该事物的某种信息。最常见的是论及事物所在的或来自的地点。此种评注性的同位语从不接N词尾。可以将此种同位语看作是缩略从句:
- Prelegis interalie profesoro Kiselman, Svedujo. = … Kiselman, kiu venas el Svedujo. 特别是来自瑞典的吉塞尔曼教授发表了演讲。◇也可以说:… Kiselman el Svedujo.
- Ni vizitis Tokion, Japanio. = … Tokion, kiu troviĝas en Japanio. 或:… Tokion en Japanio. 我们访问了日本东京。
中国世界语网站绿网
Verda Reto, la ĉina esperanta retejo
https://reto.cn