世界语详解语法否定 – 绿网 Verda Reto

15.1 Ne

否定一个句子使用小品词ne。Ne对于其后的事物进行否定。通常情况下，ne位于谓语前面，并且，如果否定谓语，也就否定了整个句子：

Mi ne dormas. 我不在睡觉。◇情况是我不在睡觉。全部事情被否定。
Al leono ne donu la manon. 不要向狮子伸出手。
La patro ne legas libron, sed li skribas leteron. 父亲不在看书，而在写信。◇否定作用于动词legas。动词skribas及其全句依然有效。

从句中的否定仅在从句内部有效：

Mi diris, ke mi ne venos. 我说过我不来了。◇否定只作用于从句的谓语venos。全句仍为肯定的：Mi ja diris tion. 我确实说过这话。

有时，会发生被否定的谓语被省略的情况：

Ĉiu povu vidi, kiu el la vastigantoj plenumas sian promeson kaj kiu ne. 每个人都要看到，宣传者中谁履行了诺言、谁没有。◇否定作用于被省略的动词plenumas：… kaj kiu ne plenumas sian promeson.

Ne也是回答用词（§16.3.2）。

15.2 NENI首词表词

也可以使用NENI首词表词（§11.7）来表示否定。NENI首词足以否定谓语，进而否定全句。NENI首词的位置通常无关紧要，然而它却否定全句：

La tempo pasinta jam neniam revenos; la tempon venontan neniu ankoraŭ konas. 过去的时光已永不回返，未来的时光尚无人知晓。◇过去的时间将不会重返，人们也不知将来的时间。
Mi neniel povas kompreni, kion vi parolas. 我怎么也听不懂你说的话。◇我听不懂。
La nokto estis tiel malluma, ke ni nenion povis vidi eĉ antaŭ nia nazo. 黑夜漆黑一片，我们就连鼻子前的东西也看不见。◇我们看不见东西。否定只与ke从句有关。主句动词estis仍为肯定的。
Neniu radio al mi lumas, neniu varma aereto blovas sur min, neniu amiko min vizitas. 没有光线照到我，没有暖流吹到我，没有朋友来看我。◇光线不照，气流不吹，朋友不访。
Memoru, ke Esperanto estas nenies propraĵo. 记住，世界语不是任何人的财产。◇世界语不是某人的财产。
Tian Regularon por nia Ligo mi nenial povus aprobi. 我没有任何理由可以认同我们协会的那种规章。◇我没有任何理由可以赞同它。Nenial否定全句。

15.3 双重否定

如果使用NENI首词，同时也加上ne一词，句子就成为肯定的。这种双重否定只可用于表达非常特殊的意义：

如果一个NENI首词明确地否定动词，而另一个NENI首词也出现在句中，则句子也可以成为肯定的：

Mi ankoraŭ neniam gajnis nenion. = Neniam okazis tio, ke mi gajnis nenion. 我还从未什么也得不到呢。◇每一次我都至少得到一点。

但是，同一句中的多个NENI首词并不一定产生肯定意义。它们常常只是相互增强意义，而否定则依然存在：

Ni malutilon alportus al nia afero grandan, kaj utilon ni alportus al neniu nenian. 我们会给我们的事业带来巨大的损害，我们不会给任何人带来任何好处。◇我们不会带来好处。
Neniam, neniam, neniam li revenos. 他永远、永远、永远都不会返回了。◇他将不会返回。不论是一个、两个、三个，还是甚至更多个neniam，都不重要。

15.4 局部否定

有时，小品词ne以只否定句子局部的方式出现在句中。谓语依然有效。Ne直接否定其后的事物，而这可以是紧随的词、后随的句成分或者甚至更多的内容。只有上下文才可以准确地表示什么被否定了：

Ni faris la kontrakton ne skribe, sed parole. 我们没有在书面上而是在口头上签了合同。◇我们确实签了合同，但是没有在书面上签。
Ne ĉiu kreskaĵo estas manĝebla. 并非每一种生物都能吃。◇某些生物的确能吃。请比较：Ĉiu kreskaĵo ne estas manĝebla. = Neniu kreskaĵo estas manĝebla. 没有一种生物能吃。
Li estas homo ne kredinda. 他是一个不可信赖的人。◇他的确是人。
En la animo ĉiuj privataj homoj kaj ĉiuj registaroj ne povas ne aprobi nian ideon. 在精神上，所有的个人及所有的政府都不可能不支持我们的想法。◇第一个ne作用于谓语povas并且否定全句。第二个ne只作用于aprobi (nian ideon)。整句意思是：Ili ne povas rifuzi nian ideon. = Ili devas aprobi nian ideon. 他们不可能拒绝我们的想法。

NENI首词通常否定全句而不受词序支配，但是，有时NENI首词也可以只对句子的局部起效。这时，上下文和词序必须十分清楚地表示之：

Mi decidis paroli jam plu nenion pli pri tiu ĉi temo. 我已决定有关此话题我什么也不再说了。◇决定是真实的。否定只作用于不定式paroli以及与其直接有关的所有句成分。
Pli valoras faro nenia, ol faro malbona. = Faro, kiu ne okazis, ja valoras pli, almenaŭ kompare kun faro malbona. 〈谚语〉无作为胜似乱作为。◇谓语valoras仍为肯定的。

当ne或NENI首词为合成词的一部分时，否定只在该词内部起效：

Sinjoro, vi estas neĝentila. 先生，您失礼了。◇该句是说，这位先生确实具有某种礼貌缺失的品质。与下句有细化差别：Vi ne estas ĝentila. 你没有礼貌。
La pastro, kiu mortis antaŭ nelonge (aŭ antaŭ nelonga tempo), loĝis longe en nia urbo. 不久前去世的那位牧师长期住在我市。◇否定只与时间的长度有关。
Bedaŭrinde ili estas ne-Esperantistoj. 遗憾的是他们是非世界语者。◇他们是不懂世界语的人。

15.5 Nek

Nek意为“也不”。如果已经用了ne并且还想否定某事物，就使用它。它就如同kaj（§12.1）的变体，基本上遵循与kaj相同的规则：

Li ne vidis min, nek aŭdis. = … kaj ankaŭ ne aŭdis. 他没有见过我，也没有听说过我。
Mi ne renkontis lin, nek lian fraton. = … kaj ankaŭ ne lian fraton. 我没有遇到他，也没有遇到他的兄弟。
Nenia peno nek provo donos lakton de bovo. 〈谚语〉努力与尝试都产不出公牛奶。

不要在sen之后用nek来连接两个事物，要使用kaj：Tiu virino ne foriru de ŝi sen konsolo kaj helpo. 不要让那女子离开她，既得不到安慰又无助。不是：*… sen konsolo nek helpo.*

Nek并不等同于“ne＋强调”。要将eĉ与ne连用来表示强势否定。不要说：*Mi havas nek unu amikon.* 要说：Mi havas eĉ ne unu amikon. 或者：Mi ne havas eĉ unu amikon. 我连一个朋友也没有。

也可以使用关联的、多重的nek（§13.2）。

中国世界语网站绿网
Verda Reto, la ĉina esperanta retejo
https://reto.cn