世界语详解语法
第24章 间接引语
间接引语是转述某人的言语、想法、意见、决定、疑问、评注等的从句（§23）。很多情况下，必须对原来的言语或想法的形式稍作改变。间接引语有别于直接引语，即无变化的引用语，后者不是从句，因此没有从属连词。直接引语常常出现在引号之间和冒号之后。
直接引语： Petro diris: “Mi volas doni ion al vi.” 彼得说：“我想给你一样东西。”
间接引语： Petro diris, ke li volas doni ion al mi. 彼得说他想给我一样东西。
直接引语： Karlo demandis: “Ĉu vi volas iri kun mi?” 卡尔问：“你想跟我一起去吗?”
间接引语： Karlo demandis, ĉu mi volas iri kun li. 卡尔问我是否想跟他一起去。
间接引语通常是ke从句（§23.1）或疑问从句（§23.2）。这种从句最常用作diri, krii, pensi, scii, decidi, skribi, kompreni, rimarki, vidi, demandi, voli, aŭdi等动词的宾语：Li diris, ke li estas feliĉa. 他说他很幸福。Ŝi pensis, ke ŝi estas feliĉa. 她想她很幸福。
间接引语也作为penso, decido, demando, timo等词的补足语出现：Li havis la penson, ke li estas feliĉa. 他认为他很幸福。La decido estis, ke Petro estu prezidanto. 决定是彼得当主席。Ili faris la demandon, ĉu ili povas partopreni. 他们问道他们是否能参加。
间接引语还作为ŝajni, esti evidente, esti dube, esti klare, esti (ne)eble, esti verŝajne等词的主语出现：Ŝajnis, ke pluvas. 天好像在下雨。Estis evidente, ke li ne estas feliĉa. 显然，他不幸福。
24.1 间接引语中的动词形式
在某些语言中，间接引语有时必须改变动词形式。在世界语中，始终保留原来的动词形式：
- Li diris: “Mi volas manĝi”. 他说：“我要吃饭。” → Li diris, ke li volas manĝi. 他说他要吃饭。◇Volas的AS是原话的现在，不要改为IS。
- Li diris: “Mi tiam loĝis en Ĉinio.” 他说：“当时我住在中国。” → Li diris, ke li tiam loĝis en Ĉinio. 他说，当时他住在中国。◇Loĝis的IS表示比原话更早的时间。改为estis loĝinta是错误的。
- Ŝi demandis: “Ĉu vi iros kun mi al kinejo?” 她问：“你跟我一起去看电影吗?” → Ŝi demandis, ĉu mi iros kun ŝi al kinejo. 她问我是否跟她一起去看电影。◇Iros的OS表示原问题之后的时间，改为estis ironta或volis iri是错误的。如果原问题是Ĉu vi volas iri kun mi?，那就说：Ŝi demandis, ĉu mi volas iri kun ŝi.
- Li ne komprenis: “Kial ŝi ne volas partopreni?” 他不明白：“为什么她不想参加?” → Li ne komprenis, kial ŝi ne volas partopreni. 他不明白为什么她不想参加。◇Volas的AS表示原问题的时间。
- Ili ordonis: “Paku tuj vian valizon!” 他们命令：“立即收拾你的行李！”→ Ili ordonis, ke mi tuj paku mian valizon. 他们命令我立即收拾我的行李。
- Ŝi esperis, ke ŝi ilin trovos. 她希望（她）找到他们。◇原来的想法是：“Mi ilin trovos.”
- Ŝi estis plena de timo, ke la infano mortos. 她非常担心孩子会死去。◇她一边担心一边想：“La infano mortos!”
- Li metis la kondiĉon, ke oni ne instruu al ŝi la Kristanan religion. 他提出条件，请求（学校）不要教给她基督教的课程。◇他说：“Ne instruu al ŝi…”
- Ŝajnis al ŝi, ke ŝin ĉirkaŭas unu sola densa barilo el traboj. 她觉得横梁中好像有一排木栅栏，密密地围在她的四周。◇她想：“Min ĉirkaŭas…”，因为她是这么认为的。
关系从句（§23.3）通常不转述言语或想法。因此，在此类从句中，动词时态与绝对的现在相关联：
- Mi ne konis tiun, kiu venis. 我不认识那个来的人。◇Konis和venis都表示现在之前的时间。它们很可能表示相同的时间。
- Mi ne konis la personon, kiu estis baldaŭ venonta tra la pordo. 我不认识那个很快就要进门来的人。◇Konis和estis都表示现在之前时间。Venonta表示那个过去时间之后的时间。
24.2 间接引语中的时间词和地点词
如果在被引述的句子中有表示时间的短语，它在间接引语中通常可以不加变化地保留。然而，一些时间词取决于绝对的现在，因此，有时必须变化以避免混淆。这类词是hodiaŭ, hieraŭ, antaŭhieraŭ, morgaŭ和postmorgaŭ。可是，其中必须改变这种时间词的句子是相当少见的：
- Pasintan lundon li diris: “Mi ne laboros hodiaŭ!” 上周一他说：“今天我不工作。” → Pasintan lundon li diris, ke li ne laboros tiun tagon. 上周一他说他那天不工作。◇如果在从句中保留hodiaŭ，则说的是说全句的当天。
- Morgaŭ li verŝajne diros: “Mi estis malsana hieraŭ!” 明天他很可能说：“我昨天病了。” → Morgaŭ li verŝajne diros, ke li estis malsana hodiaŭ. 明天他很可能说他今天病了。◇如果在间接引语中使用hieraŭ，则说的是说全句的前一天。他实际上将谈论今天的日子，所以要改为hodiaŭ。
- Antaŭ unu semajno li demandis al mi: “Ĉu vi venos al mi morgaŭ?” 一星期前他问我：“你明天来我这里吗?” → Antaŭ unu semajno li demandis al mi, ĉu mi venos al li la postan tagon. 一星期前他问我第二天是否要去他那里。
然而，在讲述中有时不加变化地保留hodiaŭ, hieraŭ和morgaŭ：
- Li renkontis konaton, junan poeton, kiu rakontis al li, ke morgaŭ [= la postan tagon] li komencos sian someran vojaĝon. 他遇到一个熟人，一个年轻的诗人，那人告诉他，明天他将开始夏季旅行。◇这句话出现在一则童话中，几乎不可能与真实的明天相混淆。
诸如hieraŭo, hieraŭa tago, morgaŭo, morgaŭa tago等形式常常不受绝对现在的约束而被使用。
有时，在间接引语中，时间词nun可以改变以求意思清楚，但是更为常见的是，这并非有必要：
- Hieraŭ li diris: “Mi volas fari tion nun kaj ne poste!” 昨天他说：“我想现在就做，而不是稍后！” → Hieraŭ li diris, ke li volas fari tion nun kaj ne poste. 昨天他说，他想现在就做，而不是稍后。◇可以改为tiam, tiumomente或者可能tuj，但是nun也适用。
如果在异地转述事情，则被引述句子中的地点短语，有时在间接引语中必须改变。还有的时候，这种改变可以是自然的，但不是非改不可的：
- 卡尔和艾娃在巴黎。卡尔谈到北京，对艾娃说：Mi iros tien. 我将去那里。
- 艾娃后来和彼得一起在北京，就向彼得转述：Karlo diris, ke li iros ĉi tien. (或：… ke li venos ĉi tien.) 卡尔说他将来这里。
- 彼得和艾娃在东京，彼得对她说：Mi iam estis en Berlino. 我去过柏林。
- 艾娃和卡尔后来在柏林，她向他转述：Petro diris, ke li iam estis ĉi tie. 彼得说他来过这里。或：Petro diris, ke li iam estis en Berlino. 彼得说他来过柏林。
24.3 间接引语中的代词
如果说话人和听话人改变的话，在间接引语中人称代词和物主代词常常必须改变：
- 卡尔说：Mi estas tre feliĉa. 我很幸福。
- 彼得向艾娃讲述：Karlo diris, ke li estas tre feliĉa. 卡尔说他很幸福。◇Mi → li.
- 卡尔对艾娃说：Mi amas vin. 我爱你。
- 彼得问艾娃：Ĉu li vere diris, ke li amas vin? 他真的说过他爱你吗？◇Mi → li, vin保留。
- 彼得问卡尔：Ĉu vi vere diris, ke vi amas ŝin? 你真的说过你爱她吗？◇Mi → vi, vin → ŝin.
- 彼得向伊丽莎白讲述：Li fakte diris al ŝi, ke li amas ŝin. 他实际上对她说过他爱她。◇Mi → li, vin → ŝin.
- 卡尔对彼得说到艾娃：Mi amas ŝin. 我爱她。
- 彼得向艾娃讲述：Li diris, ke li amas vin. 他说他爱你。◇Mi → li, ŝin → vin.
中国世界语网站绿网
Verda Reto, la ĉina esperanta retejo
https://reto.cn